Ξεπερνώντας το άγχος: μερικές πρακτικές συμβουλές
Το άγχος αποτελεί μια φυσιολογική αντίδραση του οργανισμού μας σε μια επικείμενη απειλή. Αφορά μια δέσμη σωματικών αντιδράσεων οι οποίες εκδηλώνονται όταν ο εγκέφαλός μας εκτιμήσει ότι υπάρχει κάποιος κίνδυνος. Υπάρχουν όμως και φορές που η εκτίμηση του εγκεφάλου δεν ανταποκρίνεται σε κάποια πραγματική απειλή ή σε άλλες περιπτώσεις ακόμη κι αν ο κίνδυνος έχει πλέον περάσει το σώμα μας εξακολουθεί να βρίσκεται σε κατάσταση ετοιμότητας. Τότε το άγχος βιώνεται ως αρνητικό και δυσάρεστο. Το άγχος γενικά αποτελεί ένα μηχανισμό προστασίας και κινητοποίησης και μας βοηθά να προσαρμοστούμε σε θετικά και αρνητικά γεγονότα (πχ. απόλυση, χωρισμός, γέννηση παιδιού, εξετάσεις) τα οποία απαιτούν την άμεση αντίδρασή μας. Εάν δεν είχαμε καθόλου άγχος δε θα μπορούσαμε να επιβιώσουμε μιας και δε θα κινητοποιούμασταν μπροστά σε ενδεχόμενες απειλές.
Πότε πρέπει κανείς να ανησυχήσει;
Εάν το άγχος υφίσταται για μεγάλο χρονικό διάστημα με τακτικές περιόδους υψηλής έντασης, αυτό αποτελεί ένδειξη διαταραχής άγχους. Φαινομενικά μπορεί το άγχος να υφίσταται χωρίς συγκεκριμένη αιτία ή να έχει τόση ένταση ώστε το άτομο να αποδιοργανώνεται σε τέτοιο βαθμό που να διακόπτει κάποιες καθημερινές του δραστηριότητες. Είναι ξεκάθαρο ότι το άγχος από μόνο του δεν αποτελεί το πρόβλημα. Πρόβλημα θα αποτελέσει ο τρόπος της διαχείρισής του καθώς συνήθως το άτομο έχει την τάση να σκέφτεται με αρνητικό τρόπο ο οποίος εμπεριέχει το στοιχείο της απειλής και αφορά τον εαυτό, τον κόσμο και το μέλλον. Αυτός ο τρόπος σκέψης οδηγεί σε αύξηση του άγχους κι αυτό με τη σειρά του σε ένταση των αρνητικών σκέψεων. Ο απειλητικός τρόπος σκέψης μας κάνει να πιστεύουμε ότι είναι πιθανότερο τα πράγματα να πάνε στραβά (να έρθει η καταστροφή) και ότι θα είναι δύσκολο να βρούμε βοήθεια. Αυτό επηρεάζει και τη συμπεριφορά μας αντίστοιχα και συχνά υιοθετούμε συμπεριφορές οι οποίες δε μας βοηθούν να αντιμετωπίσουμε το άγχος μας αποτελεσματικά (πχ. αποφυγή των καταστάσεων που φοβόμαστε).
Τι μπορεί να κάνει κανείς για να μειώσει το άγχος του;
Να αντιμετωπίσει το άγχος ως μια φυσιολογική αντίδραση σε στρεσογόνες καταστάσεις και να δώσει στον εαυτό του το δικαίωμα να αισθάνεται άγχος σε δύσκολες στιγμές.
Να συνειδητοποιήσει ότι οι περισσότερες αποφάσεις δεν είναι ούτε «σωστές» ούτε «λάθος», απλά οδηγούν σε διαφορετικές εμπειρίες με πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα.
Να οργανώσει το χρόνο του.
Να αναζητήσει την ευχαρίστηση στη διαδικασία του να «κάνει» κάτι, αντί να επικεντρώνεται όλη η προσοχή του στο τελικό αποτέλεσμα.
Να προετοιμάσει από το προηγούμενο βράδυ τις υποχρεώσεις και δραστηριότητες της επόμενης μέρας.
Να βλέπει τα λάθη ως ευκαιρία να μάθει, κι όχι ως προσωπική αποτυχία.
Να αναζητήσει επαγγελματική βοήθεια εάν το άγχος παραμένει, αν αισθάνεται να περιορίζονται οι δραστηριότητές του και εάν νιώθει τη διάθεσή του πεσμένη.
Να θυμάται ότι οι παραπάνω συμβουλές μπορεί να τον αγχώσουν περισσότερο αν προσπαθήσει να τις εφαρμόσει όλες μαζί. Ας διαλέξει αυτές που ταιριάζουν περισσότερο σε κείνον και ας ακολουθεί μια-δυό κάθε φορά.
Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε ένα φίλο ή μια φίλη με διαταραχή άγχους;
Ας μην κάνουμε υποθέσεις για το τι χρειάζεται το άτομο. Καλύτερα να το ρωτήσουμε ευθέως.
Βρίσκουμε κάτι θετικό σε κάθε του εμπειρία.
Δεν ενισχύουμε την αποφυγή του. Διαπραγματευόμαστε μαζί του για να κάνει ένα βήμα μπροστά όταν παρουσιάζει επιθυμία αποφυγής. Για παράδειγμα: «Εντάξει, δε θα πάμε στην καφετέρια, αλλά θέλω να περάσουμε τουλάχιστον απέξω κι αν δούμε πως δεν έχεις πολλά συμπτώματα, ρίχνουμε και μέσα μια ματιά».
Δεν πανικοβαλλόμαστε όταν το άτομο πανικοβάλλεται.
Θυμόμαστε ότι είναι φυσικό να αισθανόμαστε κι εμείς άγχος.
Δείχνουμε υπομονή και δεκτικότητα.
Δε λέμε ποτέ: «Ηρέμησε. Μη νιώθεις άγχος. Ας δούμε εάν μπορείς να το κάνεις αυτό. Μπορείς να το παλέψεις. Τι θα κάνουμε μετά; Μη γίνεσαι γελοίος/ γελοία! Πρέπει να μείνεις. Μη δειλιάζεις.».
Λέμε: «Μπορείς να το κάνεις, ανεξάρτητα από το πώς νιώθεις. Πες μου τι χρειάζεσαι τώρα. Ανέπνευσε αργά και σταθερά. Μείνε στην κατάσταση. Ξέρω ότι αυτό που νιώθεις είναι οδυνηρό, δεν είναι όμως επικίνδυνο.».
Διαβάστε ακόμη:
Μάθετε Περισσότερα