Κατάθλιψη: πώς μπορεί να βοηθηθεί κάποιος (β’ μέρος)
Τι πρέπει να γνωρίζει κάποιος που πάσχει από κατάθλιψη
Εάν κάποιος πάσχει από κατάθλιψη, είναι πιθανό να αισθάνεται εξάντληση, απόγνωση, αναξιότητα και απελπισία. Τέτοιες αρνητικές σκέψεις και αισθήματα ίσως το κάνουν να θέλει να παραιτηθεί από τη ζωή. Είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσει πως αυτές οι αρνητικές ιδέες είναι στοιχείο της κατάθλιψης και δεν αντικατοπτρίζουν σωστά την κατάσταση. Ο αρνητικός τρόπος σκέψης εξασθενεί όσο προχωρά η θεραπεία. Στο μεσοδιάστημα όμως το άτομο είναι καλό να έχει στο νου του τα εξής:
-Να μη τίθενται δύσκολοι στόχοι και να μην γίνει ανάληψη μεγαλύτερης ευθύνης από αυτήν που του αναλογεί.
-Μεγάλα καθήκοντα να «τεμαχίζονται» σε μικρότερα έργα και να τίθενται προτεραιότητες. Ό, τι επιτυγχάνεται είναι σημαντικό.
-Να είναι μαζί με άλλους ανθρώπους και να βρει ένα άτομο εμπιστοσύνης.
-Συμμετοχή σε δραστηριότητες που μπορούν να κάνουν το άτομο να αισθανθεί καλύτερα.
-Η ήπια σωματική άσκηση, μία ταινία στον κινηματογράφο, ένας αγώνας ποδοσφαίρου, η συμμετοχή σε θρησκευτικές, κοινωνικές ή άλλες δραστηριότητες μπορεί να βοηθήσουν.
-Η διάθεση βελτιώνεται σταδιακά, όχι αμέσως. Παίρνει χρόνο να νιώσει κανείς καλύτερα.
-Καλό είναι σημαντικές αποφάσεις να αναβληθούν μέχρι να περάσει η κατάθλιψη. Πριν την απόφαση μιας σημαντικής αλλαγής (πχ. γάμος, διαζύγιο, αλλαγή δουλειάς), καλό είναι να συζητιέται με ανθρώπους εμπιστοσύνης ώστε να σχηματίζεται μια περισσότερο αντικειμενική εικόνα της κατάστασης.
-Σπάνια οι άνθρωποι ξεφεύγουν μονομιάς από την κατάθλιψη. Μπορούν όμως να αισθάνονται καλύτερα κάθε μέρα που περνά.
-Ο ρεαλιστικός τρόπος σκέψης θα αντικαταστήσει τον αρνητικό, ο οποίος είναι μέρος της κατάθλιψης.
-Η οικογένεια και οι φίλοι μπορούν να βοηθήσουν αρκεί να τους επιτραπεί.
-Είναι σημαντικό να θυμάται κανείς ότι η κατάθλιψη είναι αυτή που δημιουργεί τις αρνητικές σκέψεις για τον εαυτό, τον κόσμο, το μέλλον, τους άλλους ανθρώπους. Οι αρνητικές σκέψεις δεν είναι ρεαλιστικός τρόπος αντίληψης των πραγμάτων. Είναι σαν να βλέπει κανείς τα πάντα γύρω του μέσα από μια ομίχλη αρνητισμού. Οι αρνητικές σκέψεις δεν πρέπει να γίνονται αποδεκτές ως αληθινές, είναι ένα στοιχείο της κατάθλιψης. Θα εξαφανιστούν όταν η κατάθλιψη ανταποκριθεί στη θεραπεία. Αν η αρνητική και απέλπιδα εικόνα για το μέλλον οδηγεί το άτομο σε σοβαρές σκέψεις αυτοκτονίας, θα πρέπει οπωσδήποτε να μιλήσει στον ειδικό που το παρακολουθεί και να ζητήσει τη βοήθειά του. Η αυτοκτονία είναι μια μη αναστρέψιμη πράξη που βασίζεται σε μη ρεαλιστικές απαισιόδοξες σκέψεις. Ένας κατάλογος με τηλέφωνα συγγενών και έμπιστων φίλων, γιατρών και θεραπευτών, γραμμών ψυχολογικής βοήθειας κλπ. και η επικοινωνία μαζί τους αμέσως μόλις αρχίσουν οι σκέψεις να τεθεί τέλος στη ζωή είναι εξαιρετικά βοηθητικά.
-Η σωστή εξέταση και διάγνωση από κάποιον ειδικό είναι πολύ σημαντικές για την έκβαση της κατάστασης όπως και η συμμόρφωση στη θεραπεία. Ίσως κάποιος θεωρεί ότι μπορεί να αντιμετωπίσει την κατάθλιψή του χωρίς βοήθεια. Κάτι τέτοιο μπορεί να συμβεί, είναι όμως εξαιρετικά δύσκολο. Η έγκαιρη θεραπεία μπορεί να προλάβει την κατάθλιψη προτού γίνει σοβαρή ή χρόνια. Ο κίνδυνος αυτοκτονίας είναι μεγαλύτερος στους ανθρώπους που δεν υποβάλλονται σε κάποιας μορφής θεραπεία. Με τη θεραπεία οι αυτοκτονικές σκέψεις αντιμετωπίζονται ασφαλέστερα. Όταν είναι απαραίτητη, η φαρμακευτική θεραπεία συνήθως έχει αποτέλεσμα από τον πρώτο κιόλας μήνα. Η θεραπεία είναι δυνατό να προλάβει νέα καταθλιπτικά επεισόδια.
Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε ένα δικό μας άνθρωπο που υποφέρει από κατάθλιψη
Αν θέλετε να βοηθήσετε ένα δικό σας άνθρωπο που πάσχει από κατάθλιψη, θα πρέπει αρχικά να διασφαλίσετε ότι θα υποβληθεί σε σωστή εξέταση, θα λάβει ακριβή διάγνωση και θα ακολουθήσει την κατάλληλη θεραπεία. Εκτός αυτών, είναι απαραίτητο να τον ενθαρρύνετε να παραμείνει στη θεραπεία μέχρι τα συμπτώματα να αρχίσουν να υποχωρούν, το οποίο συμβαίνει μέσα σε μερικές εβδομάδες. Σε ορισμένες περιπτώσεις ίσως χρειαστεί να τον συνοδέψετε στον ειδικό. Εάν η ψυχοθεραπεία συνδυάζεται με τη χορήγηση φαρμάκων, πιθανό να χρειαστεί να παρακολουθείτε εάν λαμβάνει σωστά τη φαρμακευτική αγωγή και εάν συμμορφώνεται με τις οδηγίες του θεραπευτή για τη χρήση αλκοόλ, για όσο διάστημα διαρκεί η φαρμακοθεραπεία.
Εξαιρετικά σημαντική είναι και η παροχή συναισθηματικής στήριξης από μεριάς σας. Αυτό σημαίνει να δείχνετε κατανόηση και υπομονή, να προσφέρετε στοργή και κουράγιο. Να συζητάτε με τον άνθρωπο που υποφέρει και να τον ακούτε προσεκτικά. Μην υποτιμάτε τα αισθήματα που νιώθει, αλλά τονίστε τα πραγματικά γεγονότα και προσφέρετέ του ελπίδα. Όταν διαπιστώνετε ότι κάνει αρνητικές σκέψεις, βοηθήστε τον να τις αναγνωρίσει και στη συνέχεια να προσπαθήσει να τις αντικρούσει προτείνοντας στον εαυτό του εναλλακτικές σκέψεις, ακόμη και αν δεν πείθεται από αυτές.
Μην αγνοείτε ενδείξεις που φανερώνουν αυτοκτονικές σκέψεις και, εάν υπάρχουν, μην αμελήσετε να τις αναφέρετε οπωσδήποτε στο θεραπευτή που τον παρακολουθεί.
Προσκαλέστε τον σε εξόδους, περιπάτους και άλλες δραστηριότητες. Όταν αρνείται τις προτάσεις σας, καλό είναι να επιμείνετε με ευγενικό και διακριτικό τρόπο.
Προτρέψτε τον να ασχοληθεί με πράγματα που γνωρίζετε ότι στο παρελθόν του έδιναν ευχαρίστηση (πχ. σπορ, χόμπι, πολιτιστικές ή θρησκευτικές δραστηριότητες), μην τον πιέζετε όμως να κάνει πολλά σε μικρό χρονικό διάστημα.
Ο άνθρωπος που υποφέρει από κατάθλιψη χρειάζεται συντροφιά και ψυχαγωγία, όταν όμως αντιμετωπίζει μεγάλο αριθμό απαιτήσεων είναι πιθανό να νιώσει μεγαλύτερο αίσθημα αποτυχίας. Μην τον κατηγορείτε ότι τεμπελιάζει ή ότι προσποιείται τον ασθενή και μην περιμένετε να συνέλθει από τη μια στιγμή στην άλλη.
Να θυμάστε ότι με τη θεραπεία η κατάσταση των περισσότερων ατόμων με κατάθλιψη βελτιώνεται. Έτσι, μπορείτε να βεβαιώνετε τον άνθρωπό σας ότι με την πάροδο του χρόνου και με τη βοήθεια που δέχεται θα αισθανθεί καλύτερα.
Διαβάστε το α’ μέρος εδώ
Μάθετε Περισσότερα
Κατάθλιψη: τι είναι και πώς μπορεί να βοηθηθεί κάποιος (α’ μέρος)
Η κατάθλιψη αφορά μια διαταραχή η οποία επηρεάζει τη διάθεση και τις σκέψεις, και η οποία συνοδεύεται συνήθως από σωματικές ενοχλήσεις. Το άτομο με κατάθλιψη βιώνει αλλαγές στις διατροφικές του συνήθειες, στον ύπνο, στον τρόπο με τον οποίο βλέπει τον εαυτό του αλλά και στον τρόπο με τον οποίο σκέπτεται και αντιλαμβάνεται τις γύρω του καταστάσεις. Η κατάθλιψη δεν αφορά το φυσιολογικό καταθλιπτικό συναίσθημα το οποίο περνά γρήγορα και έχει μικρότερη ένταση. Στην κατάθλιψη το συναίσθημα αυτό υπάρχει σε μεγάλη ένταση, διαρκεί περισσότερο και οδηγεί σε έκπτωση της λειτουργικότητας του ατόμου στους περισσότερους τομείς της ζωής του.
Ποια είναι τα συμπτώματα της κατάθλιψης
Η κατάθλιψη χαρακτηρίζεται από μια σειρά συμπτώματα που επηρεάζουν πολλούς τομείς της ζωής του ατόμου. Όποιος έχει κατάθλιψη δεν εμφανίζει απαραίτητα όλα τα συμπτώματα της διαταραχής. Κάποια άτομα παρουσιάζουν πολλά, κάποια άλλα λιγότερα. Η σοβαρότητα των συμπτωμάτων διαφέρει από το ένα άτομο στο άλλο, αλλά και στο ίδιο το άτομο με την πάροδο του χρόνου. Πιο συγκεκριμένα, ένα άτομο με κατάθλιψη μπορεί να εμφανίσει τα παρακάτω συμπτώματα:
-Καταθλιπτική διάθεση. Διαρκεί το μεγαλύτερο μέρος της μέρας, σχεδόν κάθε μέρα, για ένα διάστημα δύο εβδομάδων.
-Απώλεια της ευχαρίστησης και μείωση του ενδιαφέροντος για δραστηριότητες που θεωρούνταν ευχάριστες κατά το παρελθόν.
–Άγχος. Κάποιες φορές εμφανίζεται με τη μορφή εσωτερικής δυσφορίας, φόβου και αισθήματος επικείμενου κινδύνου.
-Διαταραχές στον ύπνο. Το σύμπτωμα αυτό παρουσιάζεται με διάφορους τρόπους. Κάποια άτομα με κατάθλιψη κοιμούνται πάρα πολλές ώρες, κάποια δεν μπορούν να κοιμηθούν καθόλου και άλλα κάνουν πολύ ακανόνιστο ύπνο, δηλαδή ξυπνούν πολλές φορές κατά τη διάρκεια της νύχτας ή δυσκολεύονται να αποκοιμηθούν.
-Διαταραχές της όρεξης. Συνήθως η κατάθλιψη προκαλεί απώλεια της όρεξης με επακόλουθο την απώλεια βάρους. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να εμφανιστεί το αντίθετο σύμπτωμα, δηλαδή αυξημένη όρεξη για φαγητό και αυξημένο σωματικό βάρος, συνοδευόμενα από κρίσεις βουλιμίας με επεισόδια υπερφαγίας.
-Κόπωση, εξάντληση, απώλεια ενεργητικότητας. Συχνά το άτομο παραπονιέται ότι αισθάνεται κουρασμένο ή εξαντλημένο, σαν όλη η ενέργεια και ζωτικότητά του να το έχουν εγκαταλείψει. Μπορεί να παραμένει σε αδράνεια σε όλη τη διάρκεια της μέρας.
-Ελάττωση της σεξουαλικής διάθεσης. Ακόμη και αν το άτομο έχει σεξουαλικές επαφές, δεν επιθυμεί να κάνει σεξ και δεν αισθάνεται ευχαρίστηση.
-Ανημπόρια, απογοήτευση, ανησυχία και απαισιοδοξία για το μέλλον. Το άτομο τα βλέπει όλα μαύρα και θεωρεί ότι έτσι και θα παραμείνουν.
-Δυσκολία στη συγκέντρωση, τη σκέψη, τη μνήμη και τη λήψη αποφάσεων. Η ενασχόληση με τις καταθλιπτικές σκέψεις είναι τόσο έντονη και επηρεάζει σε τέτοιο βαθμό τη συγκέντρωση ώστε συχνά το άτομο αναφέρει ότι δυσκολεύεται να διαβάσει ή ακόμη και να παρακολουθήσει ένα τηλεοπτικό πρόγραμμα.
-Αισθήματα και σκέψεις ενοχής, αναξιότητας και χαμηλή αυτοεκτίμηση. Το άτομο κατηγορεί υπερβολικά τον εαυτό του για οτιδήποτε αρνητικό συμβαίνει ή θεωρεί ότι τιμωρείται για λάθη του παρελθόντος, ότι δεν αξίζει τίποτε κλπ.
-Σωματικά συμπτώματα που δεν εξηγούνται από ιατρικές εξετάσεις και δεν ανταποκρίνονται σε φαρμακευτική αγωγή. Τέτοια συμπτώματα είναι πονοκέφαλοι, πόνοι στη μέση, εμετός, ναυτία, κράμπες, δυσκοιλιότητα, πόνος στο στήθος, δυσκολία στην αναπνοή.
-Εμμονή σε σκέψεις θανάτου και αυτοκτονικές ιδέες. Κάποιες φορές το άτομο αισθάνεται τόσο απελπισμένο που σκέπτεται την αυτοκτονία. Η απόπειρα αυτοκτονίας είναι η πλέον σοβαρή και επικίνδυνη επιπλοκή της κατάθλιψης. Σε άτομα με βαριά κατάθλιψη είναι ιδιαίτερα αυξημένος ο κίνδυνος αυτοχειρίας.
Για να δοθεί η διάγνωση της κατάθλιψης θα πρέπει να υπάρχουν τουλάχιστον πέντε από τα συμπτώματα που αναφέρθηκαν. Σε αυτά θα πρέπει οπωσδήποτε να περιλαμβάνονται η καταθλιπτική διάθεση και η απώλεια ευχαρίστησης (ανηδονία).
Πώς αντιμετωπίζεται η κατάθλιψη
Η χρήση αντικαταθλιπτικών φαρμάκων είναι πολύ πιθανό να μειώσει τα συμπτώματα της κατάθλιψης που σχετίζονται με το αυτόνομο νευρικό σύστημα, δηλαδή τη διαταραχή στην όρεξη και την απώλεια βάρους, τη δυσκολία στον ύπνο, τη μειωμένη ενεργητικότητα, την ελαττωμένη σεξουαλική διάθεση, την απώλεια ευχαρίστησης, την επιβράδυνση της σκέψης, του λόγου και των κινήσεων, τον εκνευρισμό, την ανησυχία, την ένταση, τις μεταβολές της συναισθηματικής διάθεσης κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Οι ψυχοθεραπευτικές παρεμβάσεις βοηθούν κυρίως στη μείωση των «ψυχολογικών» συμπτωμάτων της κατάθλιψης, όπως η χαμηλή αυτοεκτίμηση, η έλλειψη ελπίδας, το αίσθημα ανημπόριας, τα συναισθήματα ενοχής, οι αυτοκτονικές σκέψεις. Αυτή η βελτίωση πετυχαίνει με τη σειρά της την ανακούφιση των «σωματικών» συμπτωμάτων.
Χρησιμοποιούνται τεχνικές που αποσκοπούν να αυξήσουν τις δραστηριότητες από τις οποίες ο ασθενής αντλεί ευχαρίστηση και ικανοποίηση. Ακόμη, το άτομο βοηθιέται να αναπτύξει δεξιότητες και ικανότητες προκειμένου να αντιμετωπίζει πιο αποτελεσματικά τα δύσκολα γεγονότα ζωής, καθώς και να ανακτήσει τις κοινωνικές του δεξιότητες όταν αυτές έχουν εκλείψει. Επίσης, το άτομο διδάσκεται νέους τρόπους συμπεριφοράς, κυρίως όμως η προσπάθεια επικεντρώνεται στην αλλαγή του λανθασμένου τρόπου σκέψης, ο οποίος θεωρείται χαρακτηριστικός της κατάθλιψης, και στην αντικειμενικότερη αξιολόγηση της πραγματικότητας.
Συνεχίζεται… εδώ
Μάθετε Περισσότερα