Σεξ: τι ρωτούν τα παιδιά
Οι ερωτήσεις που συνήθως γίνονται από τα μικρά παιδιά για το σεξ είναι πολλές και συχνά έχουν διερευνητικό χαρακτήρα. Παρατίθενται εδώ ορισμένα παραδείγματα: «Τι είναι αυτό;» (ενώ δείχνουν τα γεννητικά τους όργανα), «Γιατί τα κορίτσια δεν έχουν πέος;», «Γιατί το πέος του μπαμπά είναι μεγαλύτερο από το δικό μου;», «Από πού γεννιούνται τα μωρά;», «Από πού έρχονται τα μωρά;», «Γιατί οι άντρες δεν κάνουν μωρά;», «Εγώ θα κάνω μωρό;», «Πώς μπαίνει το μωρό μέσα στην κοιλιά της μητέρας;», «Πότε εσύ κι ο μπαμπάς κάνετε μωρά;» και αναρίθμητες άλλες σεξουαλικής περιέργειας ερωτήσεις.
Σε μεγαλύτερες ηλικίες γίνονται διαφορετικές ερωτήσεις, κυρίως για θέματα σχέσεων. Σε συναντήσεις εφήβων για σεξουαλική διαπαιδαγώγηση, οι συχνότερες ερωτήσεις είναι: «Θα πρέπει οι έφηβοι να έχουν μόνιμο δεσμό;», «Θα πρέπει οι έφηβοι να ανταλλάσσουν μόνο χάδια και φιλιά;», «Πόσο θα πρέπει να προχωρήσει μια ερωτική σχέση;», «Τι γίνεται με τις προγαμιαίες σχέσεις;», «Τι είναι ο έλεγχος των γεννήσεων και η αντισύλληψη;», «Είναι κακό να αυτοϊκανοποιείται κάποιος/α;», «Τι είναι τα αφροδίσια νοσήματα;», «Τι είναι ομοφυλοφιλία/ αμφισεξουαλικότητα;» «Τι σημαίνει ότι ένα άτομο είναι τρανς/ διεμφυλικό και πώς πρέπει να του απευθυνόμαστε;» κλπ.
Αυτές οι ερωτήσεις μπορεί να φέρουν σε αμήχανη και δύσκολη θέση το γονέα πρέπει όμως να τις περιμένει και να είναι σε θέση να δώσει σαφείς και ειλικρινείς απαντήσεις στο παιδί του. Ο γονιός θα πρέπει να προχωρήσει παραπέρα και να εξηγήσει όχι μόνο τα βιολογικά στοιχεία του σεξ αλλά και όλο το πλέγμα της ερωτικής ζωής. Είναι ευθύνη του να προσαρμόσει τα βιολογικά δεδομένα μέσα στο πλέγμα των αξιών της οικογένειας. (δες σχετικό παλιότερο άρθρο)
Ο γονιός μπορεί να μπερδεύεται και να απορεί για θέματα που αφορούν, για παράδειγμα, τις λέξεις που πρέπει να χρησιμοποιηθούν για τα σεξουαλικά όργανα και τις σεξουαλικές πρακτικές. Ακόμη, μπορεί να προβληματίζεται για το πόσα πολλά θα πρέπει να πει και μήπως προκαλέσει ζημιά λέγοντας πάρα πολλά. Τα παιδιά, και ιδιαίτερα εκείνα που προέρχονται από οικογένειες ευτυχισμένες και σταθερές, είναι περισσότερο ανθεκτικά από όσο μπορούμε να φανταστούμε. Θέτοντας τα θέματα γύρω από το σεξ αδέξια, λέγοντας πάρα πολλά, το περισσότερο που μπορεί να υπάρξει είναι μια παροδική αναταραχή. Τίποτε άλλο.
Ενώ δεν υπάρχει κανένας λόγος να μην απαντάμε στις ερωτήσεις των παιδιών με ειλικρίνεια, από την άλλη οι απαντήσεις που δίνονται δε χρειάζεται να είναι ολόκληρη διάλεξη στη σεξολογία, την ανθρωπολογία ή τη μαιευτική. Πρέπει να είναι σύντομες πχ. μία με δύο προτάσεις. Όταν ένα αγόρι δύο ή τριών χρόνων δείχνει τα γεννητικά του όργανα και ρωτάει «Τι είναι αυτό;», είναι η κατάλληλη στιγμή να του πούμε ότι «είναι το πέος του» και όχι «το πουλάκι του». Το παιδί είναι καλό να διδαχθεί τους σωστούς επιστημονικούς όρους από νωρίς, άσχετα ότι σπάνια θα τους χρησιμοποιήσει όταν μιλάει με τους φίλους του. Εκεί συνήθως αναμένεται ότι θα χρησιμοποιηθεί κάποια αργκό λέξη την οποία χρησιμοποιεί και η παρέα του. Αυτό όμως δεν είναι σημαντικός λόγος να ανησυχεί κανείς. Σημαντική είναι η ανάπτυξη μια υγιούς στάσης απέναντι σε αυτά που σημαίνουν οι λέξεις.
Μάθετε Περισσότερα
Γιατί είναι σημαντικό να μιλάμε στα παιδιά μας για το σεξ (και μάλιστα όσο γίνεται νωρίτερα)
Η σωστή πληροφόρηση σχετικά με τη σεξουαλικότητα είναι ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη του κάθε ατόμου. Τα παιδιά μαθαίνουν σχετικά με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους: από τα λόγια, τις ματιές, τα συναισθήματα, τις πράξεις, από τους γονείς τους, από άλλους ανθρώπους, από το σώμα τους το ίδιο, από τον κόσμο που τα περιβάλλει. Τα μηνύματα που με όλους τους παραπάνω τρόπους λαμβάνουν τα παιδιά σε σχέση με το σεξ και τη δική τους προσωπική αξία, τα συνοδεύουν για πολλά χρόνια στη μετέπειτα ζωή τους και τα επηρεάζουν καθώς ενηλικιώνονται όσον αφορά τα συναισθήματα και τις πράξεις τους. Τα μηνύματα αυτά έχουν ακόμη επίδραση στον τρόπο επικοινωνίας μεταξύ γονέων και παιδιών, αλλά και στο βαθμό που αυτή είναι ουσιαστική κατά την εξαιρετικά σημαντική περίοδο της εφηβείας. Στις μέρες μας τα πρώτα χρόνια της ζωής του παιδιού θεωρούνται αποφασιστικής σημασίας και βαρύτητας για την ψυχοσυναισθηματική και τη σεξουαλική του εξέλιξη.
Η σεξουαλική αγωγή έχει καταστεί αντικείμενο μύθων, λανθασμένων δοξασιών και έντονων αμφισβητήσεων από τότε που πρωτοθεωρήθηκε σημαντικό να γνωρίζουν οι νέοι άνθρωποι «την αλήθεια για το σεξ». Ακόμα και στις μέρες μας, συναντάμε έντονες διαφωνίες σχετικά με το πόσο αναλυτικά και από ποια ηλικία θα πρέπει να διδάσκεται στο σχολείο το συγκεκριμένο θέμα. Μάλιστα, υπάρχουν ακόμη κάποιοι οι οποίοι υποστηρίζουν σθεναρά ότι δε θα πρέπει καθόλου να διδάσκεται. Ορισμένοι ανησυχούν μήπως η ενημέρωση σχετικά με το σεξ κάνει τα παιδιά να μεγαλώσουν πρόωρα. Εξακολουθούν να υφίστανται κατάλοιπα αντιλήψεων του περασμένου αιώνα, όπως για παράδειγμα η εντύπωση ότι το σεξ είναι κάτι κακό και ότι τα παιδιά θα πρέπει να προστατευτούν από αυτή τη «φοβερή αλήθεια».
Αν και οι παραπάνω ανησυχίες είναι κατανοητές, είναι απαραίτητο να τονιστεί ότι τα παιδιά δεν παθαίνουν κανένα κακό μαθαίνοντας την αλήθεια για το σεξ και τον έρωτα. Μια τέτοια γνώση δεν τους βάζει πονηρές ιδέες στο μυαλό ούτε εξαιτίας της θα μεγαλώσουν πρόωρα. Όλα τα παιδιά έχουν έμφυτη περιέργεια και μαθαίνουν για τη σεξουαλικότητα τόσο από τους γονείς τους όσο και από τον κόσμο γύρω τους, αν και οι γονείς δεν το συνειδητοποιούν πάντοτε.
Ο τρόπος με τον οποίο τα παιδιά μαθαίνουν γι’ αυτό το θέμα είναι εξαιρετικά σημαντικός. Είναι απαραίτητο να υπάρχει μια θετική στάση και ζεστασιά στην επικοινωνία. Ακόμη, εάν θέλουμε τα παιδιά να απευθύνονται σε εμάς για όποιες απορίες έχουν σχετικά με το σεξ, ειδικά την περίοδο της εφηβείας, θα πρέπει από νωρίς να εισπράττουν ότι έχουμε τη διάθεση να συζητάμε μαζί τους γι’ αυτό το θέμα, όσο δύσκολο κι αν μοιάζει να το πετύχουμε.
Μία από τις μεγαλύτερες αντιφάσεις της σημερινής εποχής είναι το πόσο απροκάλυπτα παρουσιάζεται στα μέσα ενημέρωσης η σεξουαλικότητα σε αντιδιαστολή με τη μυστικότητα από την οποία περιβάλλεται στην ιδιωτική ζωή. Κυριολεκτικά κατακλυζόμαστε από την τηλεόραση, το σινεμά, το διαδίκτυο, τις διαφημίσεις, τα περιοδικά και τα τραγούδια. Χρήση του σεξ γίνεται με σκοπό να πωληθεί μια ευρεία γκάμα προϊόντων. Με αυτό τον τρόπο εμφανιζόμαστε όσον αφορά το κομμάτι της σεξουαλικότητας ως ενήμερη κοινωνία και με ελεύθερες αντιλήψεις. Παρ’ όλα αυτά, σε προσωπικό επίπεδο, πολλοί άνθρωποι αποφεύγουν να συζητούν για το θέμα ή δένεται η γλώσσα τους όταν προσπαθούν να εκφράσουν στο σύντροφό τους συναισθήματα και επιθυμίες. Πολλοί αδυνατούν να κατανοήσουν πώς αισθάνεται ο σύντροφός τους. Τα σεξουαλικά προβλήματα και οι συνέπειές τους στις σχέσεις, πράγματα που απορρέουν από αυτή την αδυναμία έκφρασης, συνεπάγονται πολλή δυστυχία και συχνά τη διάλυση σχέσεων.
Πώς αποκτήθηκε αυτή η αδυναμία; Μα, φυσικά, μας τη μεταβίβασαν οι γονείς μας. Αν και οι γονείς σήμερα ανήκουν σε άλλη γενιά, πολλοί συνεχίζουν να βιώνουν τις ίδιες δυσκολίες. Μπορεί να προβληματίζονται αν πρέπει να μιλήσουν στα παιδιά τους για αυτά τα θέματα και πόσο να προχωρήσουν αυτές τις συζητήσεις. Αρκετοί αποφεύγουν τη συζήτηση αυτή εντελώς ή την αναβάλλουν μέχρις ότου είναι πλέον αργά για να γίνει. Το πρόβλημα σε τέτοιες περιπτώσεις είναι ότι τα παιδιά θα πάρουν αυτές τις πληροφορίες από κάποια άλλη πηγή. Με την αύξηση των τηλεοπτικών προγραμμάτων, των ηλεκτρονικών παιχνιδιών και την εξάπλωση της πορνογραφίας, βία και σεξ μπαίνουν στο κάθε σπίτι, ξεκάθαρα και ρεαλιστικά.
Εφόσον τα παιδιά μας κάνουν παρέα με άλλα παιδιά και θα γίνουν μέλη της σύγχρονης κοινωνίας, είναι ακόμη πιο επιτακτική η ανάγκη να συζητούν αυτά τα θέματα με τους γονείς τους και να αποκτήσουν κριτική ικανότητα. Η επικοινωνία είναι το πολυτιμότερο εργαλείο στις ενδοοικογενειακές σχέσεις. Να θυμάστε ότι πρωταρχική σημασία έχει να μπορούμε να συζητάμε για το σεξ και η οικειότητα και άνεση στη σχέση γονέα – παιδιού που δημιουργούνται από αυτή τη συζήτηση. Η μετάδοση πολύ αναλυτικών γνώσεων για όλα τα επιμέρους θέματα έρχεται σε δεύτερη μοίρα.