Τραυματική μνήμη: πώς διαγράφεται
Τραυματική μνήμη διαθέτουμε όλοι μας τουλάχιστον μία, ενσωματωμένη στον εγκέφαλό μας. Δυνατές αναμνήσεις από γεγονότα μπορούν να μας σημαδεύσουν, όπως ένα αυτοκινητιστικό ατύχημα, ένας βιασμός, μια φυσική καταστροφή, μια βίαιη συμπεριφορά ενός γονέα ή ενός συζύγου, μια σοβαρή περιπέτεια υγείας, μια εμπειρία πολέμου ή μια βίαιη επίθεση.
Εμπειρίες τέτοιου τύπου μπορούν να μείνουν βαθιά χαραγμένες στη μνήμη μας. Αυτό δε συνεπάγεται απαραίτητα ότι οι αναμνήσεις αυτές θα μας δημιουργήσουν ψυχικά τραύματα. Ενδέχεται όμως να μας προκαλέσουν προβλήματα, τα οποία σε αρκετές περιπτώσεις μπορεί να αποδειχθούν εξουθενωτικά.
Τα άτομα με μετατραυματικό στρες μπορούν να γίνουν υπερευαίσθητα, με νεύρα διαρκώς “τεντωμένα” και σε μια μόνιμη κατάσταση υψηλού συναγερμού. Οι άσχημες εμπειρίες μπορεί να επανέρχονται συχνά απροειδοποίητα ως εφιάλτες, προκαλώντας φόβο και έντονο άγχος και βέβαια μπορεί να καταστρέφουν τον ύπνο μας.
Υπάρχουν απλές, αλλά αποτελεσματικές, μέθοδοι με τις οποίες μπορούμε να ελαχιστοποιήσουμε και να διαγράψουμε τα τραυματικά συναισθήματά μας και να αισθανθούμε πραγματική ανακούφιση. Αρκετοί άνθρωποι μπορούν να το κάνουν από μόνοι τους. Για κάποια άτομα που τους είναι πιο δύσκολο μπορούν να το πετύχουν με τη βοήθεια ενός ψυχολόγου.
Πώς επουλώνεται μια τραυματική μνήμη
Οι τελευταίες εξελίξεις της νευροεπιστήμης προσφέρουν μια απλή, αλλά αποτελεσματική, μέθοδο για την αλλαγή της καλωδίωσης του εγκεφάλου από τα αρνητικά συναισθήματα που συνδέονται με την τραυματική ανάμνηση, στα θετικά συναισθήματα που σχετίζονται με την υγεία και την ευεξία. Πρόκειται για μια διαδικασία τεσσάρων βημάτων που παρουσιάζεται παρακάτω:
- Παρατηρούμε μια θετική εμπειρία. Στο βήμα αυτό, παρατηρούμε μια θετική εμπειρία που είναι ήδη παρούσα στο προσκήνιο ή το παρασκήνιο της ευαισθητοποίησης μας.
- Εμπλουτίζουμε τη θετική εμπειρία. Πολύ συχνά ξοδεύουμε λεπτά, ώρες ίσως και ημέρες να σκεφτόμαστε μια αρνητική εμπειρία. Χρειάζεται να κάνουμε το ακριβώς αντίθετο και να εμβαθύνουμε στη θετική εμπειρία την οποία έχουμε. Έτσι ανοίγουμε τον εαυτό μας στα συναισθήματα στήριξης που έχουμε στη ζωή μας. Δημιουργούμε από μόνοι μας μια θετική μνήμη και την εμπλουτίζουμε. Γεμίζουμε το εσωτερικό της συνείδησής μας με 10-20’’ θετικής μνήμης.
- Απορροφάμε τη θετική εμπειρία. Είναι η φάση, στην οποία η θετική μνήμη που έχουμε γεμίσει τη σκέψη και τη συνείδησή μας γίνεται ένα με τον εγκέφαλο μας και με όλα τα μέρη της ύπαρξής μας.
- Σύνδεση θετικών και αρνητικών υλικών. Δεν θέλουμε να επηρεαστούμε από τις αρνητικές εμπειρίες, αλλά να τις εμπλουτίσουμε με τις θετικές μας σκέψεις. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε μια θετική ιδεατή εικόνα ενός κήπου και να φανταστούμε να φυτεύουμε όμορφα λουλούδια. Ξέρουμε πού βρίσκονται τα ζιζάνια όταν φυτεύουμε και μπορούμε να τα τραβήξουμε έξω ώστε να υπάρξει χώρος για να αναπτυχθούν τα λουλούδια.
Αν δεν μπορούμε μόνοι μας να αντιμετωπίσουμε όσα μας δυσκολεύουν μπορούμε να ζητήσουμε την βοήθεια ενός ειδικού ψυχικής υγείας. Το να ζητάμε βοήθεια δε σημαίνει ότι είμαστε αδύναμοι και ανίκανοι να κάνουμε καλά τον εαυτό μας. Σημαίνει ότι επιθυμούμε πραγματικά να γίνουμε καλά.
Ακόμη και αν έχουμε προσπαθήσει να ζητήσουμε βοήθεια και δεν έχουμε δει γρήγορα αποτελέσματα χρειάζεται να έχουμε υπομονή. Το τραύμα χρειάζεται τον κατάλληλο χρόνο για να επουλωθεί. Ας συνειδητοποιήσουμε ότι αξίζουμε να είμαστε καλά.
Πηγή: www.goodtherapy.org
Μάθετε Περισσότερα
Ψυχική ανθεκτικότητα: Πώς θα ανταπεξέλθουμε στις δυσκολίες
Ψυχική ανθεκτικότητα σημαίνει να είμαστε ικανοί να προσαρμοζόμαστε αποτελεσματικά στις κακοτυχίες της ζωής και τα λογής στρεσογόνα γεγονότα. Μπορείτε να ελέγξετε τα επίπεδα της ψυχικής σας ανθεκτικότητας αν σκεφτείτε τον τρόπο με τον οποίο συνήθως αντιδράτε όταν κάτι πάει στραβά. Έχετε την τάση να το ξεπερνάτε ή να καταρρέετε;
Η ψυχική ανθεκτικότητα μας βοηθά να ανακάμψουμε έπειτα από μια αναποδιά ή δοκιμασία, όπως απώλεια μιας δουλειάς, ασθένεια, χωρισμός ή θάνατος ενός οικείου προσώπου. Εάν δε διαθέτουμε ενισχυμένη ψυχική ανθεκτικότητα, τότε είναι πολύ πιθανό η σκέψη μας να είναι διαρκώς στα προβλήματα, να νιώθουμε αβοήθητοι και θύματα των καταστάσεων ή ακόμη και να στρεφόμαστε σε ανθυγιεινές συμπεριφορές όπως η κατάχρηση αλκοόλ και ουσιών ως μια προσπάθεια να ανταπεξέλθουμε των δύσκολων καταστάσεων.
Η ψυχική ανθεκτικότητα δεν πρόκειται να εξαφανίσει τα προβλήματα με ένα μαγικό τρόπο, μπορεί όμως να μας προσφέρει τη δυνατότητα να δούμε εναλλακτικές λύσεις, να διαχειριστούμε αποτελεσματικότερα το άγχος και να μην ακυρώνουμε τη χαρά της ζωής. Η ψυχική ανθεκτικότητα αποτελεί μια επίκτητη ικανότητα, δεν είναι κάτι με το οποίο γεννιόμαστε. Αν, λοιπόν, αναπτύξουμε κάποιες δεξιότητες μπορούμε να την ενισχύσουμε.
Προσαρμογή στις αντιξοότητες
Ψυχική ανθεκτικότητα σημαίνει να προχωράει κανείς παρά τα «χτυπήματα». Όταν εμφανίζονται οι αντιξοότητες, το άγχος ή το τραύμα, μπορεί να μας κυριεύσει θυμός, θλίψη και πόνος, αλλά θα είμαστε σε θέση να παραμείνουμε λειτουργικοί σωματικά και ψυχικά. Ψυχική ανθεκτικότητα δεν σημαίνει να μένει κανείς αλώβητος, να υπομένει απαθής ή να αντιμετωπίζει μόνος του τις δυσκολίες. Αντίθετα, η ικανότητα προσφυγής στους άλλους για υποστήριξη είναι ένα από τα βασικά συστατικά της ψυχικής ανθεκτικότητας.
Ανθεκτικότητα και ψυχική υγεία
Η ψυχική ανθεκτικότητα προσφέρει προστασία από διάφορα προβλήματα ψυχικής υγείας, όπως η κατάθλιψη και το άγχος. Μπορεί ακόμη να βοηθήσει στην αντιστάθμιση παραγόντων που αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης ψυχικών δυσκολιών, όπως η έλλειψη κοινωνικής υποστήριξης, το να πέφτει κανείς θύμα εκφοβισμού ή η ύπαρξη προηγούμενου τραύματος. Αν αντιμετωπίζετε μια υπάρχουσα ψυχική δυσκολία, η αύξηση της ψυχικής ανθεκτικότητας, μπορεί να βελτιώσει την ικανότητά σας να την αντιμετωπίσετε.
Συμβουλές για βελτίωση της ψυχικής ανθεκτικότητας:
Συνδεθείτε. Η ανάπτυξη δυνατών, θετικών δεσμών με αγαπημένα πρόσωπα και φίλους μπορεί να σας προσφέρει την απαραίτητη υποστήριξη και αποδοχή και στις καλές και στις κακές στιγμές. Μπορείτε να αναπτύξετε επιπλέον σημαντικές σχέσεις προσφέροντας εθελοντική εργασία και συμμετέχοντας σε ομάδες στην κοινότητά σας (πολιτιστικοί σύλλογοι, κοινωνικά σωματεία, ΚΑΠΗ κλπ).
Δώστε νόημα στην καθημερινότητά σας. Κάντε πράγματα που σας δίνουν την αίσθηση ολοκλήρωσης ενός σκοπού κάθε μέρα. Βάλτε στόχους που θα σας βοηθήσουν να ατενίσετε το μέλλον με νόημα. Είναι σημαντικό να θέτετε στην αρχή μικρούς και βραχυπρόθεσμους στόχους. Αν απαιτείτε από τον εαυτό σας να επιτυγχάνει μεγάλους στόχους ανεξάρτητα με τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει, το αποτέλεσμα θα είναι να απογοητευθείτε και να μειώσετε περαιτέρω την ανθεκτικότητά σας. Σεβαστείτε τον εαυτό σας και τα όρια του. Κανένας άνθρωπος δε μπορεί να επιτύχει δύσκολους στόχους όταν αισθάνεται ευάλωτος.
Μάθετε από την εμπειρία. Αναλογιστείτε το παρελθόν και σκεφτείτε πώς αντιμετωπίσατε παλιότερες δυσκολίες. Σκεφτείτε τις δεξιότητες και τις στρατηγικές που σας βοήθησαν να αντιμετωπίσετε την κατάσταση με επιτυχία. Ακόμη, χρήσιμο μπορεί να είναι να κρατήσετε ημερολόγιο, ώστε να εντοπίσετε τους θετικούς και τους αρνητικούς τρόπους αντίδρασης και να προσαρμόσετε τη μελλοντική σας συμπεριφορά.
Παραμείνετε αισιόδοξοι. Αυτό που έχει συμβεί στο παρελθόν μπορεί να μην αλλάζει, αλλά μπορούμε πάντα να κοιτάμε μπροστά, προς το μέλλον. Η αποδοχή των αλλαγών διευκολύνει την προσαρμογή του ανθρώπου και βοηθάει στο να αντιμετωπίζει τις νέες προκλήσεις με λιγότερο άγχος.
Φροντίστε τον εαυτό σας. Καλύψτε τις καθημερινές σας ανάγκες, σωματικά και συναισθηματικά. Συμμετέχετε σε δραστηριότητες και χόμπι που απολαμβάνετε. Εντάξτε στην καθημερινότητά σας τη φυσική δραστηριότητα. Κοιμηθείτε καλά. Υιοθετείστε μια υγιεινή διατροφή. Προκειμένου να επαναφέρετε μια εσωτερική αίσθηση γαλήνης και ηρεμίας, εφαρμόστε πρακτικές διαχείρισης του άγχους και τεχνικές χαλάρωσης, όπως ο διαλογισμός ή η βαθιά αναπνοή.
Να είστε ενεργοί και δραστήριοι. Μην αγνοείτε τα προβλήματα, μη μένετε παθητικοί, περιμένοντας να απομακρυνθούν. Προσδιορίστε τι θα πρέπει να γίνει, αναπτύξτε ένα σχέδιο και αναλάβετε δράση. Ίσως πάρει χρόνο να ανακάμψετε από ένα σημαντικό δυσάρεστο ή στρεσογόνο γεγονός, όμως να γνωρίζετε ότι, αν ασχοληθείτε ενεργά και συστηματικά, η κατάσταση θα βελτιωθεί.
Πότε να αναζητήσετε επαγγελματική βοήθεια
Η ενίσχυση της ψυχικής ανθεκτικότητας απαιτεί χρόνο και εξάσκηση. Αν αισθάνεστε ότι δεν σημειώνετε πρόοδο – ή δεν ξέρετε από πού να αρχίσετε – εξετάστε το ενδεχόμενο να μιλήσετε σε έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας. Με τη βοήθειά του, θα μπορέσετε να βελτιώσετε την ψυχική σας ανθεκτικότητα να ενισχύσετε τη σωματικοψυχική σας υγεία και ευεξία και να αναβαθμίσετε την ποιότητα ζωής σας.
Πηγή: Mayo Clinic
Μάθετε Περισσότερα