Νέα σχολική χρονιά: Πώς συμπαραστεκόμαστε στο παιδί
Μια νέα σχολική χρονιά ξεκινά. Και βέβαια, όταν αναφερόμαστε στο σχολείο μιλάμε από το νηπιαγωγείο μέχρι και την γ’ λυκείου. Κάθε τάξη ανεξάρτητα βαθμίδας είναι απαιτητική για τα παιδιά. Όσο δύσκολο και τρομακτικό μοιάζει το δημοτικό στα μάτια ενός μικρού εξάχρονου, το ίδιο δύσκολη και τρομακτική δείχνει και η γ’ λυκείου σε ένα δεκαεπτάχρονο έφηβο, που προετοιμάζεται για την εισαγωγή του στη τριτοβάθμια εκπαίδευση. Η σχολική πορεία των παιδιών, η αντιμετώπιση των σχολικών τους υποχρεώσεων, οι επιδόσεις τους, επηρεάζονται πολύ από τη συμπεριφορά των γονέων. Από τις απαιτήσεις που έχουν οι γονείς, από την επαφή με τα παιδιά τους, από το πώς αντιμετωπίζουν και οι ίδιοι το σχολείο.
Για να αποφύγουμε, λοιπόν, τις εντάσεις κατά τη διάρκεια της χρονιάς και να συμπαρασταθούμε στο παιδί μας μπορούμε να ακολουθήσουμε κάποιες συγκεκριμένες συμπεριφορές:
Εξηγούμε στο παιδί ότι είμαστε σίγουροι για τις δυνατότητές του, πιστεύουμε σε εκείνο και το διαβεβαιώνουμε για την άνευ όρων αγάπη μας.
Δίνουμε στο παιδί κίνητρα για να μελετά και το ενθαρρύνουμε να μην τα παρατά στην πρώτη δυσκολία.
Το βοηθάμε να οργανώσει το χρόνο του και το πρόγραμμά του. Πολλά παιδιά δυσκολεύονται να οργανωθούν με αποτέλεσμα να μοιάζει σαν να τεμπελιάζουν ή να αδιαφορούν, ενώ μπορεί απλά να μην ξέρουν από πού να αρχίσουν.
Δε συγκρίνουμε ποτέ το παιδί μας με άλλα παιδιά.
Δεν το προσβάλλουμε και δεν το απαξιώνουμε ποτέ.
Αναγνωρίζουμε τα ταλέντα του παιδιού μας και τα υποστηρίζουμε ανεξάρτητα από τις προσωπικές μας φιλοδοξίες.
Είμαστε πάντα σε επαφή με τους εκπαιδευτικούς.
Είμαστε σε εγρήγορση για τυχόν αλλαγές στην απόδοση και στη συμπεριφορά του παιδιού. Μπορεί να συμβαίνει κάτι στη ζωή του που το δυσκολεύει.
Ενθαρρύνουμε το παιδί μας να είναι ο εαυτός του. Να ξέρει να υπερασπίζεται τον εαυτό του και να σέβεται τη διαφορετικότητα, καθώς και να ενημερώνει τους δασκάλους του αν αντιληφθεί ότι κάποιο παιδί χρειάζεται βοήθεια.
Θέτουμε τους κανόνες μας με ελαστικότητα, εξήγηση και διάλογο.
Ας θυμόμαστε πάντα πως είναι παιδιά και ας έχουμε στο μυαλό μας πώς ήμασταν εμείς ως μαθητές. Ας μην επαναλαμβάνουμε πράγματα και συμπεριφορές που ως παιδιά μας είχαν πληγώσει.
Μάθετε Περισσότερα
Γεύματα: η σημασία τους για την ανάπτυξη των παιδιών
Τα γεύματα αποτελούν έναν από τους ακρογωνιαίους λίθους του καθημερινού προγράμματος μιας οικογένειας. Όταν έχετε μικρά παιδιά, είναι πολύ σημαντικό να είστε σταθεροί σε αυτό το θέμα και να τα βάζετε να τρώνε σχεδόν τις ίδιες ώρες κάθε μέρα. Είναι, επίσης, σημαντικό αυτές οι ώρες να έχουν αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα μεταξύ τους, έτσι ώστε τα παιδιά σας να έχουν όρεξη για φαγητό. Ακόμη, έχει σημασία να μην απέχουν μεταξύ τους και τόσο πολύ ώστε πριν από κάθε γεύμα να εκδηλώνονται από κακές συμπεριφορές και οξυθυμία που πυροδοτούνται από την πείνα και την υπογλυκαιμία.
Τα γεύματα όμως δεν αφορούν μόνο τη σωστή ποσότητα και το είδος του φαγητού που θα προσφέρετε στα παιδιά σας τη σωστή ώρα. Η ώρα του γεύματος είναι η στιγμή που οι οικογένειες πρέπει να συγκεντρώνονται, να ανταλλάσσουν τα νέα τους, να συζητούν γι’ αυτά που έκαναν κατά τη διάρκεια της ημέρας και να απολαμβάνουν την παρέα ο ένας του άλλου.
Μήπως τα γεύματα είναι ευκαιρία για μάχη;
Σε πολλές οικογένειες όμως τα γεύματα δεν έχουν αυτή τη μορφή. Αντίθετα, είναι κάτι σαν συνεχείς μάχες – μάχη με τα παιδιά για να φάνε, μάχη για να συμπεριφερθούν σωστά, μάχη ακόμα και για να καθίσουν στο τραπέζι. Όταν έχει κανείς να αντιμετωπίσει τέτοιου είδους προβλήματα, τα γεύματα δεν αποτελούν μια χαλαρωτική διαδικασία, αλλά «εμπόλεμη ζώνη».
Σνακ και σωστή διατροφή
Είναι εκπληκτικό το είδος της διατροφής που αρκετοί γονείς προσφέρουν στα παιδιά τους και περιμένουν από αυτά να αναπτυχθούν. Γρήγορο φαγητό, κατεψυγμένα γεύματα, αναψυκτικά με υψηλές ποσότητες ζάχαρης, αλατιού και καφεΐνης. Σνακ, σνακ και πάλι σνακ. Σε μερικές οικογένειες τα παιδιά τσιμπολογούν όλη την ημέρα. Κάποιοι γονείς δικαιολογούνται λέγοντας ότι τα παιδιά τους θέλουν να τρώνε μόνο τέτοιες τροφές. Κανένα παιδί, όμως, δε γεννήθηκε λαχταρώντας μια φτωχή διατροφή υψηλή σε αλάτι, λιπαρά και ζάχαρη. Εάν του προσφέρετε μόνον αυτά, το παιδί σας θα μάθει να προτιμά αυτού του είδους τις τροφές.
Δεν είναι λίγες οι φορές που γονείς λένε: «Δεν ξέρω γιατί τρώνε τόσο πολύ τα ‘σκουπιδοφαγητά’!». Ορίστε; Ποιος τα ψωνίζει; Ποιος βάζει τα τρόφιμα μέσα στα ντουλάπια και στο ψυγείο; Μερικοί γονείς «κλείνουν» το στόμα των παιδιών τους προσφέροντάς τους αυτού του είδους τις τροφές, δημιουργώντας έτσι έναν μη υγιή σύνδεσμο ανάμεσα στην τροφή και το συναίσθημα. Ήδη σημειώνονται μεγάλα ποσοστά παιδικής παχυσαρκίας, διαβήτη και διατροφικών διαταραχών. Γι’ αυτό, οι γονείς πρέπει να έχουν επίγνωση των τροφών που προσφέρουν στα παιδιά τους.
Κάθε παιδί χρειάζεται μια υγιεινή, θρεπτική διατροφή από την αρχή της ζωής του, καθώς το φαγητό παρέχει τα καύσιμα για τη σωματική και πνευματική δραστηριότητα. Η σωστή διατροφή επιδρά επίσης στην αυτοσυγκέντρωση και τη συμπεριφορά του παιδιού, οπότε είναι καλύτερα εξοπλισμένο νοητικά για να μπορεί να μαθαίνει. Καθημερινά γνωρίζουμε όλο και περισσότερα πράγματα σχετικά με την επίδραση ορισμένων τροφών στη λειτουργία του σώματός μας, από τις τροφές που ενισχύουν το ανοσοποιητικό μας σύστημα έως εκείνες που βελτιώνουν τη μνήμη και την αυτοσυγκέντρωσή μας.
Φαγητό και συναίσθημα
Ένας από τους λόγους για τους οποίους όταν πλησιάζει η ώρα για τα γεύματα προκαλείται τόσο άγχος στις περισσότερες οικογένειες είναι επειδή το τάισμα των παιδιών αποτελεί ένα συναισθηματικό ζήτημα για τους γονείς μιας και ανησυχούν ότι αν τα παιδιά τους δε φάνε θα εξασθενήσουν.
Στη συνέχεια, όταν τα παιδιά αντιληφθούν την ανησυχία των γονιών τους, το φαγητό αρχίζει να γίνεται ζήτημα ελέγχου και ένα είδους συναισθηματικού εκβιασμού. Πριν το καταλάβετε, θα τρέχετε σαν τρελοί να ετοιμάσετε τρία διαφορετικά γεύματα για τα τρία σας παιδιά, τα περισσότερα από τα οποία ξέρετε ότι θα καταλήξουν στα σκουπίδια. Σε άλλες οικογένειες, τα προβλήματα με το φαγητό οφείλονται στο ότι οι γονείς δεν προσφέρουν από νωρίς στα παιδιά τους ποικιλία φαγητών.
Από τους γονείς εξαρτάται να δώσουν στα παιδιά τους καλά παραδείγματα, ώστε να μάθουν ποια είναι τα υγιή διατροφικά πρότυπα. Επίσης, από τους γονείς εξαρτάται να θέσουν κανόνες και όρια έτσι ώστε τα οικογενειακά γεύματα να αποτελούν ένα απολαυστικό κομμάτι της ημέρας.
Το θρεπτικό φαγητό αποτελεί μόνον ένα κομμάτι του υγιεινού τρόπου ζωής. Τα παιδιά πρέπει να τρώνε καλό φαγητό σε σωστές ποσότητες αλλά και να έχουν άφθονη σωματική δραστηριότητα στο εξωτερικό περιβάλλον για να καίνε την περίσσεια ενέργεια. Τέλος, χρειάζονται τον απαραίτητο χρόνο ύπνου κάθε νύχτα, έτσι ώστε να είναι ξεκούραστα την επόμενη μέρα. Διατροφή, δραστηριότητα, ύπνος, πνευματική διέγερση: τα πράγματα είναι απλά. Αυτά είναι τα βασικά στοιχεία που όλοι χρειαζόμαστε για να λειτουργήσουμε όσο το δυνατόν καλύτερα.
Μάθετε Περισσότερα
Θετική ενίσχυση του παιδιού: Ένα απαραίτητο εργαλείο για γονείς
Η θετική ενίσχυση του παιδιού μέσω του επαίνου, των επιβραβεύσεων και των κοινών δραστηριοτήτων αποτελούν το δεύτερο μέρος της εξίσωσης της πειθαρχίας. Πολύ συχνά οι γονείς επικεντρώνονται στην αντιμετώπιση των προβληματικών πτυχών ή των συγκεκριμένων ειδών κακής συμπεριφοράς και ξεχνούν ότι ο ρόλος του γονιού περιλαμβάνει πολλές ακόμα υποχρεώσεις. Η πειθαρχία είναι το κλειδί στην ανατροφή των παιδιών, το ίδιο ισχύει όμως και για τη θετική προσέγγιση, ώστε να τα ενθαρρύνετε να πετύχουν τους στόχους που έχουν θέσει στη ζωή τους.
Μέσω της θετικής αντιμετώπισης, κατευθύνετε τα παιδιά σας προς την επιθυμητή συμπεριφορά. Συγχρόνως, ενισχύετε τις σχέσεις μέσα στην οικογενειακή μονάδα και μεταξύ των παιδιών, δένοντας περισσότερο τα μέλη μεταξύ τους. Η θετική προσέγγιση είναι εξίσου σημαντική με την πειθαρχία όταν τα παιδιά σας παραβαίνουν έναν κανόνα ή ξεπερνούν τα όρια.
Πολλές οικογένειες αντιμετωπίζουν πολλά μέτωπα. Η συμπεριφορά των παιδιών τους έχει χειροτερέψει τόσο πολύ ώστε κάθε μέρα, από τις πρώτες πρωινές ώρες έως αργά τη νύχτα, αποτελεί μια διαρκή μάχη. Όταν τα πράγματα έχουν φτάσει σε τέτοιο σημείο, είναι δύσκολο κανείς να διακρίνει κάποια λύση ή να εντοπίσει κάτι θετικό στην οικογένειά του. Οι γονείς συμπεριφέρονται αγχωμένα μπροστά σε μια δύσκολη κατάσταση, πολλές φορές περνούν ακόμα και κατάθλιψη.
Πάντα υπάρχει κάτι που αξίζει θετική αντιμετώπιση
Αυτοί οι εξαντλημένοι γονείς, που κατακλύζονται από τα προβλήματα που έχουν να αντιμετωπίσουν, χρειάζεται να δουν ότι υπάρχουν πτυχές της συμπεριφοράς των παιδιών τους που αξίζουν έπαινο και αποδοχή και ότι η ενθάρρυνση έχει πάντα ισχυρή επιρροή στην αλλαγή μιας άσχημης συμπεριφοράς.
Η ενθάρρυνση και η επιβράβευση μιας καλής συμπεριφοράς προσφέρουν στα παιδιά το κίνητρο να συνεχίσουν να συμπεριφέρονται σωστά. Έτσι, ενισχύεται η αυτοεκτίμησή τους ώστε να έχουν ακόμα πιο δυνατό κίνητρο να συνεχίσουν κατά τον ίδιο τρόπο.
Η θετική αντιμετώπιση των παιδιών μπορεί να αλλάξει ολόκληρη τη δυναμική της οικογένειας, χτίζοντας την εμπιστοσύνη, το σεβασμό και την αυτοεκτίμηση των γονιών και των παιδιών. Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι επαναφέρει στην οικογένεια την αγάπη και τη διασκέδαση, δηλαδή τα πλέον απαραίτητα στοιχεία της οικογενειακής ζωής.
Μάθετε Περισσότερα
Κανόνες της οικογένειας: πώς τους βάζουμε;
Κάποιες οικογένειες έχουν μια ξεκάθαρη εικόνα σχετικά με τους κανόνες που θα ήθελαν να εφαρμόσουν αλλά δυσκολεύονται να τους επιβάλλουν. Σε άλλες οικογένειες οι γονείς δε συμφωνούν με τους κανόνες ή τους μετατρέπουν αλλάζοντας τα δεδομένα μόλις η συμπεριφορά των παιδιών τους γίνει πιο προκλητική. Καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν, οι οικογένειες εξελίσσονται. Θεωρείται πολύ σπάνιο για μια οικογένεια να μην έχει καθόλου κανόνες. Σχεδόν όλοι οι γονείς, για παράδειγμα, θεωρούν την επιθετική συμπεριφορά – χτυπήματα, μπουνιές, κλωτσιές – απαράδεκτη, αλλά ο τρόπος που αντιμετωπίζουν αυτά τα ζητήματα συχνά φανερώνει στα παιδιά κάτι εντελώς διαφορετικό.
Ένας κανόνας είναι πραγματικά κανόνας μόνο εάν τον στηρίξετε με συνέπεια σε περίπτωση που το παιδί τον παραβεί. Εάν δεν κάνετε αντιληπτό στα παιδιά σας τον τρόπο με τον οποίο θέλετε να συμπεριφέρονται και δεν τα προσανατολίσετε στη σωστή κατεύθυνση με ένα συνδυασμό πειθαρχίας και επιβράβευσης, τότε μάλλον δεν έχετε θέσει κανέναν κανόνα. Όπως εμείς ως ενήλικες δεχόμαστε ότι η ζωή μας διέπεται από συγκεκριμένους κοινωνικούς κανόνες – ξέρουμε πχ. ότι εάν περάσουμε με κόκκινο και μας σταματήσει η τροχαία θα πάρουμε κλήση – έτσι και τα παιδιά πρέπει να καταλάβουν ότι η συμπεριφορά τους θα έχει επιπτώσεις.
Είναι σαν να παίζετε με το παιδί σας ένα επιτραπέζιο παιχνίδι, το οποίο εσείς έχετε ήδη παίξει στο παρελθόν ενώ το παιδί σας όχι. Αφού στήσετε το παιχνίδι, του λέτε να παίξει πρώτο. «Να ρίξω το ζάρι;» σας ρωτά, αλλά εσείς δεν απαντάτε. Οπότε ρίχνει το ζάρι και μετακινεί το πιόνι του. «Προχωράς προς τη λάθος κατεύθυνση» του λέτε. «Και πού να το ξέρω;» απαντά το παιδί. «Δεν μου το είπες!».
Συνεχίζοντας το παράδειγμα με το επιτραπέζιο παιχνίδι, δεν πρόκειται να καθίσετε με την τρίχρονη κόρη σας και να της μάθετε να παίζει Μονόπολυ, γιατί απλά δεν έχει ακόμα τις νοητικές ικανότητες να καταλάβει όλους τους κανόνες και να ξέρει τι πρέπει να κάνει. Στην ηλικία της όμως μπορεί να ρίχνει τα ζάρια, να ξέρει πότε είναι η σειρά της και να μετακινεί το πιόνι. Βρίσκεται στο επίπεδο των κανόνων που έχουν το Φιδάκι και ο Γκρινιάρης. Το ίδιο ισχύει και με τους κανόνες του σπιτιού. Τα μικρά παιδιά χρειάζονται μερικούς ξεκάθαρους κανόνες. «Δεν επιτρέπονται οι καβγάδες», «Πρέπει να κάνετε ό, τι λένε η μαμά και ο μπαμπάς». Καθώς τα παιδιά σας μεγαλώνουν μπορείτε να προχωρήσετε ακόμη περισσότερο και να προσαρμόσετε τη συμπεριφορά τους σε μεγαλύτερο βαθμό.
Ο στόχος σας είναι να κάνετε τα παιδιά σας να έχουν επίγνωση της συμπεριφοράς τους, αλλά και των άλλων ανθρώπων, καθώς και την αίσθηση του σωστού και του λάθους. Όταν ένα παιδί έχει αναπτύξει τη δική του συνείδηση, εάν έχει κάνει κάτι που ξέρει ότι δεν είναι σωστό, θα έρθει να απολογηθεί χωρίς να του το ζητήσετε.
Βρείτε μια ήρεμη στιγμή και καθίστε μαζί με το σύντροφό σας να συζητήσετε τρόπους κοινής προσέγγισης. Τι σημαίνει για σας μη αποδεκτή συμπεριφορά; Τι δεν σας ενοχλεί; Σε ποια θέματα χρειάζεται πραγματικά ως γονείς να επιβληθείτε; Σε ποιους τομείς έχετε τη δυνατότητα να είστε πιο χαλαροί; Λύστε τις διαφορές που έχετε σαν ζευγάρι, έτσι ώστε να παρουσιάσετε ένα κοινό μέτωπο. Επικοινωνήστε μεταξύ σας και με τα παιδιά σας.
Διευκρινίστε πώς θέλετε να συμπεριφέρονται τα παιδιά σας ακόμα και όταν τα αφήνετε στη φροντίδα των baby-sitter και των παππούδων. Όλοι όσοι φροντίζουν τα παιδιά σας θα πρέπει να ακολουθούν, όσο το δυνατόν περισσότερο, το ίδιο βασικό πρόγραμμα έτσι ώστε τα παιδιά να ξέρουν τι έχουν να περιμένουν.
Τι σημαίνει σαφείς κανόνες
Οι σαφείς κανόνες δεν σημαίνουν ότι πρέπει κάθε μέρα να παίζετε το ρόλο του αστυνομικού κάνοντας γυμνάσια στα παιδιά σας. Μην πηγαίνετε γυρεύοντας. Ο έπαινος και η ενθάρρυνση που επικυρώνουν τη σωστή συμπεριφορά των παιδιών σας είναι τόσο ισχυρά μέσα όσο και η πειθαρχία. Είναι όμως επίσης σημαντικό να συνειδητοποιήσετε ότι θα έχετε να αντιμετωπίσετε λιγότερες μάχες εάν σταματήσετε τη μη αποδεκτή συμπεριφορά από πολύ νωρίς, πριν βρεθεί η ευκαιρία να γίνει ακόμη χειρότερη.
Πολλοί γονείς αγνοούν τα παιδιά τους όταν τους αντιμιλούν, ή αδιαφορούν για τα σχετικά μικρά ατοπήματα προκειμένου να έχουν την ηρεμία τους, με την ελπίδα ότι αυτή η κατάσταση σύντομα θα εκτονωθεί. Αν όμως η κακή συμπεριφορά είναι πολύ καλά ριζωμένη ή εάν το παιδί συμπεριφέρεται άσχημα για να τραβήξει την προσοχή σας, τότε σίγουρα η κατάσταση θα επιδεινωθεί. Πολύ σύντομα θα μαζεύετε τα κομμάτια σας μετά από ένα μεγάλο ξέσπασμα. Εάν το παιδί σας παραβεί έναν κανόνα, θα πρέπει να το προειδοποιήσετε και να συνεχίσετε να έχετε την ίδια στάση εάν επαναληφθεί αυτή η συμπεριφορά.
Ακόμη μπορείτε να διαβάσετε:
https://www.anagnostopoyloy.gr/%ce%b8%ce%b5%cf%84%ce%b9%ce%ba%ce%ae-%ce%b5%cf%80%ce%b9%ce%ba%ce%bf%ce%b9%ce%bd%cf%89%ce%bd%ce%af%ce%b1-%ce%b3%ce%bf%ce%bd%ce%ad%cf%89%ce%bd-%cf%80%ce%b1%ce%b9%ce%b4%ce%b9%cf%8e%ce%bd/
Μάθετε Περισσότερα
Σεξ: τι ρωτούν τα παιδιά
Οι ερωτήσεις που συνήθως γίνονται από τα μικρά παιδιά για το σεξ είναι πολλές και συχνά έχουν διερευνητικό χαρακτήρα. Παρατίθενται εδώ ορισμένα παραδείγματα: «Τι είναι αυτό;» (ενώ δείχνουν τα γεννητικά τους όργανα), «Γιατί τα κορίτσια δεν έχουν πέος;», «Γιατί το πέος του μπαμπά είναι μεγαλύτερο από το δικό μου;», «Από πού γεννιούνται τα μωρά;», «Από πού έρχονται τα μωρά;», «Γιατί οι άντρες δεν κάνουν μωρά;», «Εγώ θα κάνω μωρό;», «Πώς μπαίνει το μωρό μέσα στην κοιλιά της μητέρας;», «Πότε εσύ κι ο μπαμπάς κάνετε μωρά;» και αναρίθμητες άλλες σεξουαλικής περιέργειας ερωτήσεις.
Σε μεγαλύτερες ηλικίες γίνονται διαφορετικές ερωτήσεις, κυρίως για θέματα σχέσεων. Σε συναντήσεις εφήβων για σεξουαλική διαπαιδαγώγηση, οι συχνότερες ερωτήσεις είναι: «Θα πρέπει οι έφηβοι να έχουν μόνιμο δεσμό;», «Θα πρέπει οι έφηβοι να ανταλλάσσουν μόνο χάδια και φιλιά;», «Πόσο θα πρέπει να προχωρήσει μια ερωτική σχέση;», «Τι γίνεται με τις προγαμιαίες σχέσεις;», «Τι είναι ο έλεγχος των γεννήσεων και η αντισύλληψη;», «Είναι κακό να αυτοϊκανοποιείται κάποιος/α;», «Τι είναι τα αφροδίσια νοσήματα;», «Τι είναι ομοφυλοφιλία/ αμφισεξουαλικότητα;» «Τι σημαίνει ότι ένα άτομο είναι τρανς/ διεμφυλικό και πώς πρέπει να του απευθυνόμαστε;» κλπ.
Αυτές οι ερωτήσεις μπορεί να φέρουν σε αμήχανη και δύσκολη θέση το γονέα πρέπει όμως να τις περιμένει και να είναι σε θέση να δώσει σαφείς και ειλικρινείς απαντήσεις στο παιδί του. Ο γονιός θα πρέπει να προχωρήσει παραπέρα και να εξηγήσει όχι μόνο τα βιολογικά στοιχεία του σεξ αλλά και όλο το πλέγμα της ερωτικής ζωής. Είναι ευθύνη του να προσαρμόσει τα βιολογικά δεδομένα μέσα στο πλέγμα των αξιών της οικογένειας. (δες σχετικό παλιότερο άρθρο)
Ο γονιός μπορεί να μπερδεύεται και να απορεί για θέματα που αφορούν, για παράδειγμα, τις λέξεις που πρέπει να χρησιμοποιηθούν για τα σεξουαλικά όργανα και τις σεξουαλικές πρακτικές. Ακόμη, μπορεί να προβληματίζεται για το πόσα πολλά θα πρέπει να πει και μήπως προκαλέσει ζημιά λέγοντας πάρα πολλά. Τα παιδιά, και ιδιαίτερα εκείνα που προέρχονται από οικογένειες ευτυχισμένες και σταθερές, είναι περισσότερο ανθεκτικά από όσο μπορούμε να φανταστούμε. Θέτοντας τα θέματα γύρω από το σεξ αδέξια, λέγοντας πάρα πολλά, το περισσότερο που μπορεί να υπάρξει είναι μια παροδική αναταραχή. Τίποτε άλλο.
Ενώ δεν υπάρχει κανένας λόγος να μην απαντάμε στις ερωτήσεις των παιδιών με ειλικρίνεια, από την άλλη οι απαντήσεις που δίνονται δε χρειάζεται να είναι ολόκληρη διάλεξη στη σεξολογία, την ανθρωπολογία ή τη μαιευτική. Πρέπει να είναι σύντομες πχ. μία με δύο προτάσεις. Όταν ένα αγόρι δύο ή τριών χρόνων δείχνει τα γεννητικά του όργανα και ρωτάει «Τι είναι αυτό;», είναι η κατάλληλη στιγμή να του πούμε ότι «είναι το πέος του» και όχι «το πουλάκι του». Το παιδί είναι καλό να διδαχθεί τους σωστούς επιστημονικούς όρους από νωρίς, άσχετα ότι σπάνια θα τους χρησιμοποιήσει όταν μιλάει με τους φίλους του. Εκεί συνήθως αναμένεται ότι θα χρησιμοποιηθεί κάποια αργκό λέξη την οποία χρησιμοποιεί και η παρέα του. Αυτό όμως δεν είναι σημαντικός λόγος να ανησυχεί κανείς. Σημαντική είναι η ανάπτυξη μια υγιούς στάσης απέναντι σε αυτά που σημαίνουν οι λέξεις.
Μάθετε Περισσότερα
Πρέπει να μιλάμε στο παιδί για τα χρήματα;
Το να μιλά κάποιος στο παιδί του για χρήματα είναι φυσικά ένα ζήτημα πολύ προσωπικό, το οποίο εξαρτάται από τη σχέση του κάθε γονέα με το χρήμα. Παρ’ όλα αυτά, ακόμη κι όταν δε μιλάμε ανοικτά για τέτοια θέματα με το παιδί μας, το παιδί ακούει γι’ αυτά από πολύ μικρό, ιδίως στο σχολείο. Επιπλέον, είναι ασύμβατο με τις απαιτήσεις της σύγχρονης ζωής να θεωρούμε τα χρήματα ένα θέμα ταμπού.
Πώς μιλάμε στο παιδί για τα χρήματα;
– Να αποφεύγετε την αναφορά των ποσών του ενοικίου, των δόσεων του δανείου ή του μισθού σας. Αυτό δεν έχει κανένα ενδιαφέρον και δεν αφορά το παιδί. Η προσέγγιση λεπτών ζητημάτων με το παιδί δε σημαίνει ότι το πνίγετε με ένα σωρό εξηγήσεις, δύσκολες για εκείνο.
– Αφότου το παιδί γίνει περίπου πέντε ετών, μπορείτε να του εξηγήσετε ότι στη ζωή υπάρχουν ορισμένα πράγματα αναγκαία (το σπίτι, το φως, το νερό, το φαγητό…) και άλλα τα οποία κάνουν τη ζωή μας πιο ευχάριστη (οι διακοπές, τα ταξίδια, το σινεμά…). Όλα αυτά έχουν μια αξία. Για να τα αποκτήσει κανείς πρέπει να πληρώνει και για να πληρώνει χρειάζονται χρήματα. Τα χρήματα τα κερδίζουμε δουλεύοντας. Δουλεύουμε επειδή μας αρέσει η δουλειά που έχουμε διαλέξει αλλά κι επειδή πρέπει να κερδίζουμε χρήματα.
– Ακόμη, πρέπει οπωσδήποτε να εξηγήσουμε στο παιδί ότι όταν τύχει να δούμε ή βρούμε κάπου χρήματα (είτε μέσα στο σπίτι είτε έξω), δεν τα παίρνουμε. Σε μια τέτοια περίπτωση, το προτρέπουμε να βρει μια λύση για να τα επιστρέψει στον ιδιοκτήτη τους ή να τα χαρίσει σε κάποιον που τα χρειάζεται: σε μια φιλανθρωπική οργάνωση, έναν άστεγο κλπ. Θα πρέπει να είστε ξεκάθαροι όσον αφορά αυτά τα θέματα, ώστε να μπορέσει το παιδί να κατανοήσει ότι τα χρήματα κερδίζονται, δε φυτρώνουν.
Πότε πρέπει να μιλήσετε γι’ αυτό το θέμα
– Να αποφεύγετε τις συζητήσεις περί χρημάτων τις στιγμές που του αρνείστε κάτι στο σούπερ μάρκετ και το παιδί κυλιέται κάτω, ανάμεσα στα ράφια με τα παιχνίδια.
– Εκμεταλλευτείτε όμως ένα ανάλογο επεισόδιο για να του μιλήσετε σχετικά λίγο αργότερα, όταν το παιδί θα έχει ηρεμήσει. «Προηγουμένως, στο σούπερ μάρκετ σου αρνήθηκα εκείνο το παιχνίδι που ήθελες. Θέλω να μιλήσουμε γι’ αυτό. Το ξέρεις: δε μπορούμε να έχουμε οτιδήποτε επιθυμούμε. Έτσι είναι για όλο τον κόσμο. Ακόμα κι εγώ με το μπαμπά σου δεν μπορούμε να αγοράζουμε τα πάντα. Πρέπει να κάνουμε επιλογές». Και μη διστάζετε, χωρίς να δίνετε λεπτομερείς εξηγήσεις, να μιλάτε στο παιδί σας για τις επιλογές που κάνετε στη ζωή σας, πχ. να κάνετε λιγότερες μέρες διακοπές για να επισκευάσετε κάτι στο σπίτι.
Οι καιροί είναι δύσκολοι και πρέπει να περιορίσετε κάποια έξοδα;
– Μην προσποιείστε ότι δε συμβαίνει τίποτε για να προφυλάξετε το παιδί σας. Θα αισθανθεί την αγωνία σας χωρίς να γνωρίζει τον πραγματικό λόγο και ίσως νιώσει υπεύθυνο, το οποίο θα το κάνει νευρικό. Από την άλλη, ελλοχεύει ο κίνδυνος το παιδί να υποθέσει ότι η γενναιοδωρία σας έχει να κάνει με τη στιγμιαία σας διάθεση και όχι με την αντικειμενική παράμετρο του περιεχομένου του πορτοφολιού σας.
– Ένα παιδί μπορεί να κατανοήσει πολύ καλά μια απλή εξήγηση: «Αυτή την εποχή έχουμε λιγότερα χρήματα από ό, τι συνήθως. Γι’ αυτό φέτος δε θα πάμε διακοπές. Θα πάμε στο χωριό, στη γιαγιά, και θα μας κοστίσει λιγότερο. Παρ’ όλα αυτά, θα περάσουμε υπέροχα…». Είναι ανώφελο να γίνετε χίλια κομμάτια για να του προσφέρετε το ακριβό παιχνίδι που ζητά επίμονα. Οι υποχωρήσεις γίνονται από όλα τα μέλη της οικογένειας. Ακόμη, και τα παιδιά μπορούν να κάνουν επιλογές, πχ. καινούριο ποδήλατο ή χιπ χοπ κάθε εβδομάδα.
Μάθετε Περισσότερα
Πρέπει να τιμωρούμε το παιδί; Υπάρχει σωστή τιμωρία;
Ίσως ασυνείδητα να φοβάστε μήπως η τιμωρία σας κάνει να χάσετε την αγάπη του παιδιού σας. Αγχώνεστε στη σκέψη ότι δεν είστε καλός γονιός. Ιδιαίτερα εάν έχετε παράπονα από τους δικούς σας γονείς.
Η τιμωρία, όμως, αποτελεί απαραίτητο συμπλήρωμα της απαγόρευσης. Η τιμωρία καθιστά πειστική την όποια απαγόρευση. Όταν υπάρχει τιμωρία, το παιδί πείθεται για την απαγόρευση που προβάλλει ο γονιός και μαθαίνει να τη σέβεται. Κάποιες φορές τα λόγια από μόνα τους, χωρίς τιμωρία, δεν αρκούν για να απαγορεύσουν μια συμπεριφορά. Η τιμωρία βοηθά το παιδί να κατανοήσει την ύπαρξη κανόνων καθώς και την ύπαρξη κυρώσεων, όταν δε σέβεται τους κανόνες αυτούς. Αυτό αποτελεί τη βάση της εκπαίδευσης στην κοινωνική ζωή.
Με την τιμωρία, αποφεύγονται οι φωνές και ο θυμός. Είναι χίλιες φορές προτιμότερο για το παιδί να υποστεί μία τιμωρία, η οποία το απελευθερώνει, από το να υποστεί τις φωνές και το θυμό του γονιού που το ενοχοποιούν.
Ακόμη, η τιμωρία δεν πληγώνει όταν είναι συνειδητή αλλά, αντιθέτως, ανακουφίζει το παιδί. Είναι πράγματι καλύτερο να υφίσταται το παιδί μια τιμωρία, να την αποδέχεται και να την κατανοεί, παρά να διακινδυνεύει να χάσει τη στοργή και την εκτίμηση των γονιών. Θα πρέπει να θυμάστε ότι κάθε φορά που ένα παιδί παραβιάζει κάποιον κανόνα αισθάνεται να κινδυνεύει να χάσει την αγάπη του γονιού του.
Πώς θα πρέπει να γίνεται η τιμωρία του παιδιού;
Δεν είναι ωφέλιμες όλων των ειδών οι τιμωρίες. Η τιμωρία οφείλει να πληροί κάποιους όρους και να αποφεύγει αρκετές παγίδες σε σχέση με την ανατροφή ώστε να είναι τελικά επωφελής για το παιδί. Η τιμωρία, λοιπόν, πρέπει να προσπαθούμε να είναι:
– Ανάλογη της αταξίας του παιδιού και της ηλικίας του. Μικρή τιμωρία για μικρή αταξία, μεγαλύτερη τιμωρία για σοβαρότερη αταξία. Ακόμη, για την ίδια αταξία η τιμωρία διαφέρει εάν το παιδί είναι μικρότερο ή μεγαλύτερο.
– Εφαρμόσιμη. Δεν ωφελεί να απειλείτε το παιδί σας ότι θα το παρατήσετε στο δρόμο όταν γνωρίζετε πολύ καλά ότι είναι αδύνατο να πραγματοποιήσετε αυτή την απειλή (το οποίο είναι και προτιμότερο, εδώ που τα λέμε). Εάν το έχετε ήδη κάνει και ξαναγυρίσατε μετά από λίγο να το πάρετε, θα πρέπει να γνωρίζετε ότι αυτό συνιστά μια απειλή εγκατάλειψης, πολύ σοβαρή για το παιδί, η οποία θα τραυματίσει την εμπιστοσύνη του προς εσάς (και γενικότερα τους ενήλικες). Δημιουργεί μεγάλη ανασφάλεια και αίσθηση ανημποριάς στο παιδί που δύσκολα επουλώνονται. Μην το επαναλάβετε.
– Ανεξάρτητη από τις ζωτικές ανάγκες του παιδιού (πχ. τροφή, ύπνος). Δε χρειάζεται να δημιουργηθεί στο παιδί η εντύπωση ότι ο ύπνος είναι τιμωρία ή το επιδόρπιο ανταμοιβή.
– Ανεξάρτητη από το γεγονός ότι το παιδί μεγαλώνει. Εάν του στερείτε το χαρτζιλίκι παύετε να το αναγνωρίζετε ως ώριμο και ικανό να αναλάβει την ευθύνη αυτή. Δε θα πρέπει το γεγονός ότι μεγαλώνει να συνδυάζεται με απέχθεια.
– Άσχετη από τις δουλειές του σπιτιού (πχ. στρώσιμο κρεβατιού, συμμάζεμα δωματίου). Είναι φυσικό το παιδί να βοηθάει στο σπίτι και δε θα πρέπει να δημιουργείται η εντύπωση ότι αυτό αποτελεί τιμωρία.
– Να μη συνδυάζεται με τη σχολική μελέτη. Υποχρεώνοντας το παιδί να γράψει την ίδια φράση εκατό φορές του δημιουργούμε την εντύπωση ότι η μάθηση είναι τιμωρία. Αυτό αποτρέπει το παιδί από την ανάληψη των ευθυνών του ως μαθητή και τη μελέτη με ευχαρίστηση.
– Να μη συνδέεται με τις ουσιαστικές χαρές όλων των παιδιών. Στερώντας του τα δώρα γενεθλίων ή να πάει σε μια γιορτή, τιμωρούμε το παιδί πολύ σκληρά. Οι γιορτές, τα γενέθλια, τα δώρα είναι σταθμοί που το παιδί περιμένει με λαχτάρα. Αυτά τροφοδοτούν τα όνειρα και τις αναμνήσεις του. Εάν τα συνδέσετε με την τιμωρία, το παιδί χάνει όχι μόνο την εμπιστοσύνη αλλά και το κέφι του. Θυμηθείτε: το παιδί χρειάζεται τη χαρά της ζωής προκειμένου να αναπτυχθεί.
– Ποτέ ταπεινωτική ή βίαιη.
– Απλή. Δε χρειάζεται να εξαντλούμε τη φαντασία μας, καθώς τότε προσεγγίζουμε σαδιστικές συμπεριφορές.
– Να γίνεται πάντα σε συνδυασμό με εξηγήσεις. Θα πούμε: «Σου εξήγησα τι περίμενα από σένα. Δε σεβάστηκες τη συμφωνία μας. Σε τιμωρώ γι’ αυτό που έκανες» – και όχι «…γιατί είσαι κακό παιδί, φρικτό κι απαίσιο…».
Παραδείγματα αποδεκτής τιμωρίας
– Να υποχρεώνετε το παιδί, ακόμη κι όταν είναι αρκετά μικρό, να ζητάει συγγνώμη. Βέβαια, όταν πρόκειται για κάποιον τρίτο, δε χρειάζεται να επιμείνετε να το κάνει αυτοπροσώπως, μπορείτε στην ανάγκη να το κάνετε εσείς αντί για κείνο, παρουσία του.
– Να απομονώνετε το παιδί στο δωμάτιό του, λέγοντάς του: «Έκανες μια ανοησία. Πήγαινε να σκεφτείς και θα το ξανασυζητήσουμε αργότερα».
– Να του στερείτε την τηλεόραση, τα DVD, τον υπολογιστή ή το tablet για λίγες μόνο ώρες/ μέρες.
– Να κόβετε για λίγο τις μικρές καθημερινές χαρές που συνήθως του προσφέρετε: το μπισκότο, το βιβλίο με τις εικόνες, το φίλο που έρχεται να παίξει μετά το σχολείο – αλλά όχι το πάρτι που ήταν καλεσμένο.
– Να το αφήνετε να επανορθώνει το σφάλμα του. Αυτό αφορά μια απλή παιδαγωγική αρχή: το παιδί που έκανε μια κουταμάρα πρέπει με τον τρόπο του να επανορθώσει. Είναι δικό του θέμα να βρει με ποιον τρόπο θα το κάνει. Πείτε του: «Έκανες μια ανοησία, γι’ αυτό θα κάνεις κάτι για να επανορθώσεις». Να θυμάστε ότι ένα παιδί που βρίσκει λύσεις για να εξιλεωθεί από τα λάθη του, αποκτά την αίσθηση πως υπάρχει, είναι υπεύθυνο και αυτόνομο.
Διαβάστε επίσης:
Μάθετε Περισσότερα