«Το παιδί μου κάνει τη μία αταξία μετά την άλλη»
Η μία αταξία διαδέχεται την άλλη κι εσείς προσπαθείτε να καταλάβετε τι συμβαίνει στο παιδί σας. Αυτό το άρθρο θα σας βοηθήσει να δείτε ότι κάθε αταξία δεν είναι ίδια και τους τρόπους με τους οποίους μπορείτε να την αντιμετωπίσετε.
Η αταξία ως εξερεύνηση
Αυτό το είδος αταξίας γίνεται μόλις το παιδί αρχίσει να περπατάει. Θέλει να αγγίξει τη λάμπα που καίει, να βάλει τα δάχτυλά του στην πρίζα κλπ. Μαθαίνει τη ζωή και τους κινδύνους της. Η συχνότητα αυτών των αταξιών εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το δικό σας άγχος. Όσο το παιδί αισθάνεται ότι φοβάστε (μήπως καεί, κοπεί, δηλητηριαστεί…), τόσο περισσότερο έχει την τάση να τροφοδοτεί τους φόβους σας. Αυτό συμβαίνει γιατί, χωρίς να το συνειδητοποιεί, το παιδί αισθάνεται πως δεν το εμπιστεύεστε. Αν, αντίθετα, αισθανθεί ότι του επιτρέπετε να εξερευνήσει τον κόσμο γύρω του, θα το κάνει με πιο σωστό τρόπο.
Τι μπορείτε να κάνετε
Ακόμη κι αν το παιδί είναι πολύ μικρό, πείτε του ότι αυτό απαγορεύεται. Εξηγήστε του ότι «Αυτό είναι επικίνδυνο. Η λάμπα καίει. Δε θέλω να καείς. Μην το ξανακάνεις». Την επόμενη φορά μη διστάσετε να του πιάσετε το χέρι με δύναμη, αγριοκοιτάζοντάς το και υπενθυμίζοντας την απαγόρευση. Μη βασίζεστε στα διάφορα προστατευτικά μέσα με τα οποία μπορείτε να εξοπλίσετε το σπίτι σας. Το παιδί σας πρέπει να μάθει να ζει στο σπίτι του. Επιπλέον, με αυτά τα μέσα προστασίας, οι γονείς αποφεύγουν να δώσουν στο παιδί εξηγήσεις που θα το προστατεύσουν από τον κίνδυνο και τις συνέπειές του, ενώ είναι σίγουρο ότι το παιδί θα βρεθεί σε μέρη λιγότερο προστατευμένα. Για παράδειγμα, ένα παιδί που ταξιδεύει με αυτοκίνητο που έχει πάντα ασφαλισμένες τις πόρτες δε μαθαίνει ότι είναι επικίνδυνο να ανοίξει την πόρτα ή το παράθυρο.
Η αταξία ως μάθημα αυτονομίας
Αυτή συνήθως γίνεται μετά τα δύο τρία πρώτα χρόνια του παιδιού. Αναποδογυρίζει το ποτήρι την ώρα που το γεμίζει με νερό, του πέφτει κάτω το πιάτο που μεταφέρει στο τραπέζι ή πλημμυρίζει το μπάνιο πλένοντας τα χέρια του. Αυτές οι αταξίες γίνονται από αδεξιότητα.
Τι μπορείτε να κάνετε
Το παιδί σας θέλει να σας μιμηθεί αλλά δε βλέπει τα πράγματα όπως εσείς. Κανένα παιδί δεν μπορεί να μάθει να κάνει πράγματα μόνο του αν δε περάσει πρώτα από το στάδιο των ατυχημάτων. Ακόμη, χρειάζεται να του επιτρέπετε να λερώνεται χωρίς να του λέτε ότι φέρεται σαν γουρουνάκι και να αποφεύγετε απαξιωτικούς χαρακτηρισμούς όταν κάνει ζημιές. Οι ταπεινωτικοί χαρακτηρισμοί θα εμποδίσουν το παιδί να πάρει κάποια πρωτοβουλία στο μέλλον. Για να μεγαλώσει το παιδί πρέπει να αισθάνεται ότι οι γονείς του επιτρέπουν να διακινδυνεύει. Όταν υποχωρήσει, λοιπόν, ο εκνευρισμός μπορείτε να πείτε: «Μπράβο που προσπάθησες. Είμαι σίγουρη ότι την επόμενη φορά θα τα καταφέρεις καλύτερα». Το παιδί σας θα αισθανθεί ότι το εμπιστεύεστε και θα προσέχει από μόνο του.
Η αταξία ως πρόκληση
Πετάει κάτω το φαγητό του, σκίζει το βιβλίο του, μουτζουρώνει στους τοίχους, βρίζει επίτηδες… Έχει περάσει, όμως, πλέον η περίοδος της εξερεύνησης. Γνωρίζει καλά ότι αυτό που κάνει δεν επιτρέπεται, επομένως θέλει να σας προκαλέσει.
Τι μπορείτε να κάνετε
Κατ’ αρχήν, τραβήξτε την προσοχή του και καρφώστε το βλέμμα σας στο δικό του. Στη συνέχεια, ρωτήστε το «τι συμβαίνει». Με αυτή την ερώτηση θεωρείτε την όποια πράξη δική του ευθύνη και του δίνετε την ευκαιρία να δώσει μια εξήγηση. Έπειτα, θυμίστε του την απαγόρευση, μαλώστε το αυστηρά και στείλτε το στο δωμάτιό του. Αν έκανε κάποια πολύ σοβαρή αταξία (πχ. έκλεψε κάτι από ένα κατάστημα) κι εσείς είστε έξω φρενών, μη διστάσετε να το βάλετε τιμωρία.
Αγνοείτε τους λόγους που το οδήγησαν στην αταξία;
Ίσως να πρόκειται για ένα μήνυμα, ένα κάλεσμα σε βοήθεια, το οποίο το παιδί σας στέλνει με το δικό του τρόπο. Πείτε του: «Δε σε αφήνω να φτάνεις σε τέτοιες καταστάσεις. Μπορούμε να κουβεντιάσουμε αυτό που σε στενοχωρεί». Αφιερώστε του χρόνο για να σκεφτείτε μαζί τι συμβαίνει και να σας πει σχετικά. Προτείνετε διάφορες εξηγήσεις πχ. «Μήπως το τελευταίο διάστημα στενοχωριέσαι λίγο στο σχολείο;». Να τονίζετε τις φράσεις σας με «μήπως» και «λίγο», που στοχεύουν στη χαλάρωση του παιδιού σας, έτσι ώστε να σας μιλάει πιο ανοιχτά. Όταν απευθύνεστε με αυτόν τον τρόπο στο παιδί, του δείχνετε ότι αποδέχεστε το να έχει διαφορετικά από τα δικά σας συναισθήματα και το προτρέπετε να σας ανοίγει την καρδιά του. Ταυτόχρονα, σκεφτείτε εάν πρόσφατα έγιναν σημαντικές αλλαγές στη ζωή του παιδιού πχ. μετακόμιση, αλλαγή σχολείου, γέννηση ενός μικρότερου αδελφού…Προσπαθήστε, λοιπόν, να διορθώσετε την κατάσταση αρχικά με τις δικές σας δυνάμεις. Αν, όμως, αυτή συνεχίζεται, καλό είναι να ζητήσετε τη συμβουλή ενός ψυχολόγου. Συνήθως λίγες επισκέψεις αρκούν για να ξεδιαλύνει μια δύσκολη κατάσταση.
Διαβάστε ακόμη:
Μάθετε Περισσότερα
Πρέπει να τιμωρούμε το παιδί; Υπάρχει σωστή τιμωρία;
Ίσως ασυνείδητα να φοβάστε μήπως η τιμωρία σας κάνει να χάσετε την αγάπη του παιδιού σας. Αγχώνεστε στη σκέψη ότι δεν είστε καλός γονιός. Ιδιαίτερα εάν έχετε παράπονα από τους δικούς σας γονείς.
Η τιμωρία, όμως, αποτελεί απαραίτητο συμπλήρωμα της απαγόρευσης. Η τιμωρία καθιστά πειστική την όποια απαγόρευση. Όταν υπάρχει τιμωρία, το παιδί πείθεται για την απαγόρευση που προβάλλει ο γονιός και μαθαίνει να τη σέβεται. Κάποιες φορές τα λόγια από μόνα τους, χωρίς τιμωρία, δεν αρκούν για να απαγορεύσουν μια συμπεριφορά. Η τιμωρία βοηθά το παιδί να κατανοήσει την ύπαρξη κανόνων καθώς και την ύπαρξη κυρώσεων, όταν δε σέβεται τους κανόνες αυτούς. Αυτό αποτελεί τη βάση της εκπαίδευσης στην κοινωνική ζωή.
Με την τιμωρία, αποφεύγονται οι φωνές και ο θυμός. Είναι χίλιες φορές προτιμότερο για το παιδί να υποστεί μία τιμωρία, η οποία το απελευθερώνει, από το να υποστεί τις φωνές και το θυμό του γονιού που το ενοχοποιούν.
Ακόμη, η τιμωρία δεν πληγώνει όταν είναι συνειδητή αλλά, αντιθέτως, ανακουφίζει το παιδί. Είναι πράγματι καλύτερο να υφίσταται το παιδί μια τιμωρία, να την αποδέχεται και να την κατανοεί, παρά να διακινδυνεύει να χάσει τη στοργή και την εκτίμηση των γονιών. Θα πρέπει να θυμάστε ότι κάθε φορά που ένα παιδί παραβιάζει κάποιον κανόνα αισθάνεται να κινδυνεύει να χάσει την αγάπη του γονιού του.
Πώς θα πρέπει να γίνεται η τιμωρία του παιδιού;
Δεν είναι ωφέλιμες όλων των ειδών οι τιμωρίες. Η τιμωρία οφείλει να πληροί κάποιους όρους και να αποφεύγει αρκετές παγίδες σε σχέση με την ανατροφή ώστε να είναι τελικά επωφελής για το παιδί. Η τιμωρία, λοιπόν, πρέπει να προσπαθούμε να είναι:
– Ανάλογη της αταξίας του παιδιού και της ηλικίας του. Μικρή τιμωρία για μικρή αταξία, μεγαλύτερη τιμωρία για σοβαρότερη αταξία. Ακόμη, για την ίδια αταξία η τιμωρία διαφέρει εάν το παιδί είναι μικρότερο ή μεγαλύτερο.
– Εφαρμόσιμη. Δεν ωφελεί να απειλείτε το παιδί σας ότι θα το παρατήσετε στο δρόμο όταν γνωρίζετε πολύ καλά ότι είναι αδύνατο να πραγματοποιήσετε αυτή την απειλή (το οποίο είναι και προτιμότερο, εδώ που τα λέμε). Εάν το έχετε ήδη κάνει και ξαναγυρίσατε μετά από λίγο να το πάρετε, θα πρέπει να γνωρίζετε ότι αυτό συνιστά μια απειλή εγκατάλειψης, πολύ σοβαρή για το παιδί, η οποία θα τραυματίσει την εμπιστοσύνη του προς εσάς (και γενικότερα τους ενήλικες). Δημιουργεί μεγάλη ανασφάλεια και αίσθηση ανημποριάς στο παιδί που δύσκολα επουλώνονται. Μην το επαναλάβετε.
– Ανεξάρτητη από τις ζωτικές ανάγκες του παιδιού (πχ. τροφή, ύπνος). Δε χρειάζεται να δημιουργηθεί στο παιδί η εντύπωση ότι ο ύπνος είναι τιμωρία ή το επιδόρπιο ανταμοιβή.
– Ανεξάρτητη από το γεγονός ότι το παιδί μεγαλώνει. Εάν του στερείτε το χαρτζιλίκι παύετε να το αναγνωρίζετε ως ώριμο και ικανό να αναλάβει την ευθύνη αυτή. Δε θα πρέπει το γεγονός ότι μεγαλώνει να συνδυάζεται με απέχθεια.
– Άσχετη από τις δουλειές του σπιτιού (πχ. στρώσιμο κρεβατιού, συμμάζεμα δωματίου). Είναι φυσικό το παιδί να βοηθάει στο σπίτι και δε θα πρέπει να δημιουργείται η εντύπωση ότι αυτό αποτελεί τιμωρία.
– Να μη συνδυάζεται με τη σχολική μελέτη. Υποχρεώνοντας το παιδί να γράψει την ίδια φράση εκατό φορές του δημιουργούμε την εντύπωση ότι η μάθηση είναι τιμωρία. Αυτό αποτρέπει το παιδί από την ανάληψη των ευθυνών του ως μαθητή και τη μελέτη με ευχαρίστηση.
– Να μη συνδέεται με τις ουσιαστικές χαρές όλων των παιδιών. Στερώντας του τα δώρα γενεθλίων ή να πάει σε μια γιορτή, τιμωρούμε το παιδί πολύ σκληρά. Οι γιορτές, τα γενέθλια, τα δώρα είναι σταθμοί που το παιδί περιμένει με λαχτάρα. Αυτά τροφοδοτούν τα όνειρα και τις αναμνήσεις του. Εάν τα συνδέσετε με την τιμωρία, το παιδί χάνει όχι μόνο την εμπιστοσύνη αλλά και το κέφι του. Θυμηθείτε: το παιδί χρειάζεται τη χαρά της ζωής προκειμένου να αναπτυχθεί.
– Ποτέ ταπεινωτική ή βίαιη.
– Απλή. Δε χρειάζεται να εξαντλούμε τη φαντασία μας, καθώς τότε προσεγγίζουμε σαδιστικές συμπεριφορές.
– Να γίνεται πάντα σε συνδυασμό με εξηγήσεις. Θα πούμε: «Σου εξήγησα τι περίμενα από σένα. Δε σεβάστηκες τη συμφωνία μας. Σε τιμωρώ γι’ αυτό που έκανες» – και όχι «…γιατί είσαι κακό παιδί, φρικτό κι απαίσιο…».
Παραδείγματα αποδεκτής τιμωρίας
– Να υποχρεώνετε το παιδί, ακόμη κι όταν είναι αρκετά μικρό, να ζητάει συγγνώμη. Βέβαια, όταν πρόκειται για κάποιον τρίτο, δε χρειάζεται να επιμείνετε να το κάνει αυτοπροσώπως, μπορείτε στην ανάγκη να το κάνετε εσείς αντί για κείνο, παρουσία του.
– Να απομονώνετε το παιδί στο δωμάτιό του, λέγοντάς του: «Έκανες μια ανοησία. Πήγαινε να σκεφτείς και θα το ξανασυζητήσουμε αργότερα».
– Να του στερείτε την τηλεόραση, τα DVD, τον υπολογιστή ή το tablet για λίγες μόνο ώρες/ μέρες.
– Να κόβετε για λίγο τις μικρές καθημερινές χαρές που συνήθως του προσφέρετε: το μπισκότο, το βιβλίο με τις εικόνες, το φίλο που έρχεται να παίξει μετά το σχολείο – αλλά όχι το πάρτι που ήταν καλεσμένο.
– Να το αφήνετε να επανορθώνει το σφάλμα του. Αυτό αφορά μια απλή παιδαγωγική αρχή: το παιδί που έκανε μια κουταμάρα πρέπει με τον τρόπο του να επανορθώσει. Είναι δικό του θέμα να βρει με ποιον τρόπο θα το κάνει. Πείτε του: «Έκανες μια ανοησία, γι’ αυτό θα κάνεις κάτι για να επανορθώσεις». Να θυμάστε ότι ένα παιδί που βρίσκει λύσεις για να εξιλεωθεί από τα λάθη του, αποκτά την αίσθηση πως υπάρχει, είναι υπεύθυνο και αυτόνομο.
Διαβάστε επίσης:
Μάθετε Περισσότερα