Πρέπει να μιλάμε στο παιδί για τα χρήματα;
Το να μιλά κάποιος στο παιδί του για χρήματα είναι φυσικά ένα ζήτημα πολύ προσωπικό, το οποίο εξαρτάται από τη σχέση του κάθε γονέα με το χρήμα. Παρ’ όλα αυτά, ακόμη κι όταν δε μιλάμε ανοικτά για τέτοια θέματα με το παιδί μας, το παιδί ακούει γι’ αυτά από πολύ μικρό, ιδίως στο σχολείο. Επιπλέον, είναι ασύμβατο με τις απαιτήσεις της σύγχρονης ζωής να θεωρούμε τα χρήματα ένα θέμα ταμπού.
Πώς μιλάμε στο παιδί για τα χρήματα;
– Να αποφεύγετε την αναφορά των ποσών του ενοικίου, των δόσεων του δανείου ή του μισθού σας. Αυτό δεν έχει κανένα ενδιαφέρον και δεν αφορά το παιδί. Η προσέγγιση λεπτών ζητημάτων με το παιδί δε σημαίνει ότι το πνίγετε με ένα σωρό εξηγήσεις, δύσκολες για εκείνο.
– Αφότου το παιδί γίνει περίπου πέντε ετών, μπορείτε να του εξηγήσετε ότι στη ζωή υπάρχουν ορισμένα πράγματα αναγκαία (το σπίτι, το φως, το νερό, το φαγητό…) και άλλα τα οποία κάνουν τη ζωή μας πιο ευχάριστη (οι διακοπές, τα ταξίδια, το σινεμά…). Όλα αυτά έχουν μια αξία. Για να τα αποκτήσει κανείς πρέπει να πληρώνει και για να πληρώνει χρειάζονται χρήματα. Τα χρήματα τα κερδίζουμε δουλεύοντας. Δουλεύουμε επειδή μας αρέσει η δουλειά που έχουμε διαλέξει αλλά κι επειδή πρέπει να κερδίζουμε χρήματα.
– Ακόμη, πρέπει οπωσδήποτε να εξηγήσουμε στο παιδί ότι όταν τύχει να δούμε ή βρούμε κάπου χρήματα (είτε μέσα στο σπίτι είτε έξω), δεν τα παίρνουμε. Σε μια τέτοια περίπτωση, το προτρέπουμε να βρει μια λύση για να τα επιστρέψει στον ιδιοκτήτη τους ή να τα χαρίσει σε κάποιον που τα χρειάζεται: σε μια φιλανθρωπική οργάνωση, έναν άστεγο κλπ. Θα πρέπει να είστε ξεκάθαροι όσον αφορά αυτά τα θέματα, ώστε να μπορέσει το παιδί να κατανοήσει ότι τα χρήματα κερδίζονται, δε φυτρώνουν.
Πότε πρέπει να μιλήσετε γι’ αυτό το θέμα
– Να αποφεύγετε τις συζητήσεις περί χρημάτων τις στιγμές που του αρνείστε κάτι στο σούπερ μάρκετ και το παιδί κυλιέται κάτω, ανάμεσα στα ράφια με τα παιχνίδια.
– Εκμεταλλευτείτε όμως ένα ανάλογο επεισόδιο για να του μιλήσετε σχετικά λίγο αργότερα, όταν το παιδί θα έχει ηρεμήσει. «Προηγουμένως, στο σούπερ μάρκετ σου αρνήθηκα εκείνο το παιχνίδι που ήθελες. Θέλω να μιλήσουμε γι’ αυτό. Το ξέρεις: δε μπορούμε να έχουμε οτιδήποτε επιθυμούμε. Έτσι είναι για όλο τον κόσμο. Ακόμα κι εγώ με το μπαμπά σου δεν μπορούμε να αγοράζουμε τα πάντα. Πρέπει να κάνουμε επιλογές». Και μη διστάζετε, χωρίς να δίνετε λεπτομερείς εξηγήσεις, να μιλάτε στο παιδί σας για τις επιλογές που κάνετε στη ζωή σας, πχ. να κάνετε λιγότερες μέρες διακοπές για να επισκευάσετε κάτι στο σπίτι.
Οι καιροί είναι δύσκολοι και πρέπει να περιορίσετε κάποια έξοδα;
– Μην προσποιείστε ότι δε συμβαίνει τίποτε για να προφυλάξετε το παιδί σας. Θα αισθανθεί την αγωνία σας χωρίς να γνωρίζει τον πραγματικό λόγο και ίσως νιώσει υπεύθυνο, το οποίο θα το κάνει νευρικό. Από την άλλη, ελλοχεύει ο κίνδυνος το παιδί να υποθέσει ότι η γενναιοδωρία σας έχει να κάνει με τη στιγμιαία σας διάθεση και όχι με την αντικειμενική παράμετρο του περιεχομένου του πορτοφολιού σας.
– Ένα παιδί μπορεί να κατανοήσει πολύ καλά μια απλή εξήγηση: «Αυτή την εποχή έχουμε λιγότερα χρήματα από ό, τι συνήθως. Γι’ αυτό φέτος δε θα πάμε διακοπές. Θα πάμε στο χωριό, στη γιαγιά, και θα μας κοστίσει λιγότερο. Παρ’ όλα αυτά, θα περάσουμε υπέροχα…». Είναι ανώφελο να γίνετε χίλια κομμάτια για να του προσφέρετε το ακριβό παιχνίδι που ζητά επίμονα. Οι υποχωρήσεις γίνονται από όλα τα μέλη της οικογένειας. Ακόμη, και τα παιδιά μπορούν να κάνουν επιλογές, πχ. καινούριο ποδήλατο ή χιπ χοπ κάθε εβδομάδα.
Μάθετε ΠερισσότεραΠρέπει να τιμωρούμε το παιδί; Υπάρχει σωστή τιμωρία;
Ίσως ασυνείδητα να φοβάστε μήπως η τιμωρία σας κάνει να χάσετε την αγάπη του παιδιού σας. Αγχώνεστε στη σκέψη ότι δεν είστε καλός γονιός. Ιδιαίτερα εάν έχετε παράπονα από τους δικούς σας γονείς.
Η τιμωρία, όμως, αποτελεί απαραίτητο συμπλήρωμα της απαγόρευσης. Η τιμωρία καθιστά πειστική την όποια απαγόρευση. Όταν υπάρχει τιμωρία, το παιδί πείθεται για την απαγόρευση που προβάλλει ο γονιός και μαθαίνει να τη σέβεται. Κάποιες φορές τα λόγια από μόνα τους, χωρίς τιμωρία, δεν αρκούν για να απαγορεύσουν μια συμπεριφορά. Η τιμωρία βοηθά το παιδί να κατανοήσει την ύπαρξη κανόνων καθώς και την ύπαρξη κυρώσεων, όταν δε σέβεται τους κανόνες αυτούς. Αυτό αποτελεί τη βάση της εκπαίδευσης στην κοινωνική ζωή.
Με την τιμωρία, αποφεύγονται οι φωνές και ο θυμός. Είναι χίλιες φορές προτιμότερο για το παιδί να υποστεί μία τιμωρία, η οποία το απελευθερώνει, από το να υποστεί τις φωνές και το θυμό του γονιού που το ενοχοποιούν.
Ακόμη, η τιμωρία δεν πληγώνει όταν είναι συνειδητή αλλά, αντιθέτως, ανακουφίζει το παιδί. Είναι πράγματι καλύτερο να υφίσταται το παιδί μια τιμωρία, να την αποδέχεται και να την κατανοεί, παρά να διακινδυνεύει να χάσει τη στοργή και την εκτίμηση των γονιών. Θα πρέπει να θυμάστε ότι κάθε φορά που ένα παιδί παραβιάζει κάποιον κανόνα αισθάνεται να κινδυνεύει να χάσει την αγάπη του γονιού του.
Πώς θα πρέπει να γίνεται η τιμωρία του παιδιού;
Δεν είναι ωφέλιμες όλων των ειδών οι τιμωρίες. Η τιμωρία οφείλει να πληροί κάποιους όρους και να αποφεύγει αρκετές παγίδες σε σχέση με την ανατροφή ώστε να είναι τελικά επωφελής για το παιδί. Η τιμωρία, λοιπόν, πρέπει να προσπαθούμε να είναι:
– Ανάλογη της αταξίας του παιδιού και της ηλικίας του. Μικρή τιμωρία για μικρή αταξία, μεγαλύτερη τιμωρία για σοβαρότερη αταξία. Ακόμη, για την ίδια αταξία η τιμωρία διαφέρει εάν το παιδί είναι μικρότερο ή μεγαλύτερο.
– Εφαρμόσιμη. Δεν ωφελεί να απειλείτε το παιδί σας ότι θα το παρατήσετε στο δρόμο όταν γνωρίζετε πολύ καλά ότι είναι αδύνατο να πραγματοποιήσετε αυτή την απειλή (το οποίο είναι και προτιμότερο, εδώ που τα λέμε). Εάν το έχετε ήδη κάνει και ξαναγυρίσατε μετά από λίγο να το πάρετε, θα πρέπει να γνωρίζετε ότι αυτό συνιστά μια απειλή εγκατάλειψης, πολύ σοβαρή για το παιδί, η οποία θα τραυματίσει την εμπιστοσύνη του προς εσάς (και γενικότερα τους ενήλικες). Δημιουργεί μεγάλη ανασφάλεια και αίσθηση ανημποριάς στο παιδί που δύσκολα επουλώνονται. Μην το επαναλάβετε.
– Ανεξάρτητη από τις ζωτικές ανάγκες του παιδιού (πχ. τροφή, ύπνος). Δε χρειάζεται να δημιουργηθεί στο παιδί η εντύπωση ότι ο ύπνος είναι τιμωρία ή το επιδόρπιο ανταμοιβή.
– Ανεξάρτητη από το γεγονός ότι το παιδί μεγαλώνει. Εάν του στερείτε το χαρτζιλίκι παύετε να το αναγνωρίζετε ως ώριμο και ικανό να αναλάβει την ευθύνη αυτή. Δε θα πρέπει το γεγονός ότι μεγαλώνει να συνδυάζεται με απέχθεια.
– Άσχετη από τις δουλειές του σπιτιού (πχ. στρώσιμο κρεβατιού, συμμάζεμα δωματίου). Είναι φυσικό το παιδί να βοηθάει στο σπίτι και δε θα πρέπει να δημιουργείται η εντύπωση ότι αυτό αποτελεί τιμωρία.
– Να μη συνδυάζεται με τη σχολική μελέτη. Υποχρεώνοντας το παιδί να γράψει την ίδια φράση εκατό φορές του δημιουργούμε την εντύπωση ότι η μάθηση είναι τιμωρία. Αυτό αποτρέπει το παιδί από την ανάληψη των ευθυνών του ως μαθητή και τη μελέτη με ευχαρίστηση.
– Να μη συνδέεται με τις ουσιαστικές χαρές όλων των παιδιών. Στερώντας του τα δώρα γενεθλίων ή να πάει σε μια γιορτή, τιμωρούμε το παιδί πολύ σκληρά. Οι γιορτές, τα γενέθλια, τα δώρα είναι σταθμοί που το παιδί περιμένει με λαχτάρα. Αυτά τροφοδοτούν τα όνειρα και τις αναμνήσεις του. Εάν τα συνδέσετε με την τιμωρία, το παιδί χάνει όχι μόνο την εμπιστοσύνη αλλά και το κέφι του. Θυμηθείτε: το παιδί χρειάζεται τη χαρά της ζωής προκειμένου να αναπτυχθεί.
– Ποτέ ταπεινωτική ή βίαιη.
– Απλή. Δε χρειάζεται να εξαντλούμε τη φαντασία μας, καθώς τότε προσεγγίζουμε σαδιστικές συμπεριφορές.
– Να γίνεται πάντα σε συνδυασμό με εξηγήσεις. Θα πούμε: «Σου εξήγησα τι περίμενα από σένα. Δε σεβάστηκες τη συμφωνία μας. Σε τιμωρώ γι’ αυτό που έκανες» – και όχι «…γιατί είσαι κακό παιδί, φρικτό κι απαίσιο…».
Παραδείγματα αποδεκτής τιμωρίας
– Να υποχρεώνετε το παιδί, ακόμη κι όταν είναι αρκετά μικρό, να ζητάει συγγνώμη. Βέβαια, όταν πρόκειται για κάποιον τρίτο, δε χρειάζεται να επιμείνετε να το κάνει αυτοπροσώπως, μπορείτε στην ανάγκη να το κάνετε εσείς αντί για κείνο, παρουσία του.
– Να απομονώνετε το παιδί στο δωμάτιό του, λέγοντάς του: «Έκανες μια ανοησία. Πήγαινε να σκεφτείς και θα το ξανασυζητήσουμε αργότερα».
– Να του στερείτε την τηλεόραση, τα DVD, τον υπολογιστή ή το tablet για λίγες μόνο ώρες/ μέρες.
– Να κόβετε για λίγο τις μικρές καθημερινές χαρές που συνήθως του προσφέρετε: το μπισκότο, το βιβλίο με τις εικόνες, το φίλο που έρχεται να παίξει μετά το σχολείο – αλλά όχι το πάρτι που ήταν καλεσμένο.
– Να το αφήνετε να επανορθώνει το σφάλμα του. Αυτό αφορά μια απλή παιδαγωγική αρχή: το παιδί που έκανε μια κουταμάρα πρέπει με τον τρόπο του να επανορθώσει. Είναι δικό του θέμα να βρει με ποιον τρόπο θα το κάνει. Πείτε του: «Έκανες μια ανοησία, γι’ αυτό θα κάνεις κάτι για να επανορθώσεις». Να θυμάστε ότι ένα παιδί που βρίσκει λύσεις για να εξιλεωθεί από τα λάθη του, αποκτά την αίσθηση πως υπάρχει, είναι υπεύθυνο και αυτόνομο.
Διαβάστε επίσης:
Μάθετε Περισσότερα
Γιατί είναι σημαντικό να μιλάμε στα παιδιά μας για το σεξ (και μάλιστα όσο γίνεται νωρίτερα)
Η σωστή πληροφόρηση σχετικά με τη σεξουαλικότητα είναι ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη του κάθε ατόμου. Τα παιδιά μαθαίνουν σχετικά με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους: από τα λόγια, τις ματιές, τα συναισθήματα, τις πράξεις, από τους γονείς τους, από άλλους ανθρώπους, από το σώμα τους το ίδιο, από τον κόσμο που τα περιβάλλει. Τα μηνύματα που με όλους τους παραπάνω τρόπους λαμβάνουν τα παιδιά σε σχέση με το σεξ και τη δική τους προσωπική αξία, τα συνοδεύουν για πολλά χρόνια στη μετέπειτα ζωή τους και τα επηρεάζουν καθώς ενηλικιώνονται όσον αφορά τα συναισθήματα και τις πράξεις τους. Τα μηνύματα αυτά έχουν ακόμη επίδραση στον τρόπο επικοινωνίας μεταξύ γονέων και παιδιών, αλλά και στο βαθμό που αυτή είναι ουσιαστική κατά την εξαιρετικά σημαντική περίοδο της εφηβείας. Στις μέρες μας τα πρώτα χρόνια της ζωής του παιδιού θεωρούνται αποφασιστικής σημασίας και βαρύτητας για την ψυχοσυναισθηματική και τη σεξουαλική του εξέλιξη.
Η σεξουαλική αγωγή έχει καταστεί αντικείμενο μύθων, λανθασμένων δοξασιών και έντονων αμφισβητήσεων από τότε που πρωτοθεωρήθηκε σημαντικό να γνωρίζουν οι νέοι άνθρωποι «την αλήθεια για το σεξ». Ακόμα και στις μέρες μας, συναντάμε έντονες διαφωνίες σχετικά με το πόσο αναλυτικά και από ποια ηλικία θα πρέπει να διδάσκεται στο σχολείο το συγκεκριμένο θέμα. Μάλιστα, υπάρχουν ακόμη κάποιοι οι οποίοι υποστηρίζουν σθεναρά ότι δε θα πρέπει καθόλου να διδάσκεται. Ορισμένοι ανησυχούν μήπως η ενημέρωση σχετικά με το σεξ κάνει τα παιδιά να μεγαλώσουν πρόωρα. Εξακολουθούν να υφίστανται κατάλοιπα αντιλήψεων του περασμένου αιώνα, όπως για παράδειγμα η εντύπωση ότι το σεξ είναι κάτι κακό και ότι τα παιδιά θα πρέπει να προστατευτούν από αυτή τη «φοβερή αλήθεια».
Αν και οι παραπάνω ανησυχίες είναι κατανοητές, είναι απαραίτητο να τονιστεί ότι τα παιδιά δεν παθαίνουν κανένα κακό μαθαίνοντας την αλήθεια για το σεξ και τον έρωτα. Μια τέτοια γνώση δεν τους βάζει πονηρές ιδέες στο μυαλό ούτε εξαιτίας της θα μεγαλώσουν πρόωρα. Όλα τα παιδιά έχουν έμφυτη περιέργεια και μαθαίνουν για τη σεξουαλικότητα τόσο από τους γονείς τους όσο και από τον κόσμο γύρω τους, αν και οι γονείς δεν το συνειδητοποιούν πάντοτε.
Ο τρόπος με τον οποίο τα παιδιά μαθαίνουν γι’ αυτό το θέμα είναι εξαιρετικά σημαντικός. Είναι απαραίτητο να υπάρχει μια θετική στάση και ζεστασιά στην επικοινωνία. Ακόμη, εάν θέλουμε τα παιδιά να απευθύνονται σε εμάς για όποιες απορίες έχουν σχετικά με το σεξ, ειδικά την περίοδο της εφηβείας, θα πρέπει από νωρίς να εισπράττουν ότι έχουμε τη διάθεση να συζητάμε μαζί τους γι’ αυτό το θέμα, όσο δύσκολο κι αν μοιάζει να το πετύχουμε.
Μία από τις μεγαλύτερες αντιφάσεις της σημερινής εποχής είναι το πόσο απροκάλυπτα παρουσιάζεται στα μέσα ενημέρωσης η σεξουαλικότητα σε αντιδιαστολή με τη μυστικότητα από την οποία περιβάλλεται στην ιδιωτική ζωή. Κυριολεκτικά κατακλυζόμαστε από την τηλεόραση, το σινεμά, το διαδίκτυο, τις διαφημίσεις, τα περιοδικά και τα τραγούδια. Χρήση του σεξ γίνεται με σκοπό να πωληθεί μια ευρεία γκάμα προϊόντων. Με αυτό τον τρόπο εμφανιζόμαστε όσον αφορά το κομμάτι της σεξουαλικότητας ως ενήμερη κοινωνία και με ελεύθερες αντιλήψεις. Παρ’ όλα αυτά, σε προσωπικό επίπεδο, πολλοί άνθρωποι αποφεύγουν να συζητούν για το θέμα ή δένεται η γλώσσα τους όταν προσπαθούν να εκφράσουν στο σύντροφό τους συναισθήματα και επιθυμίες. Πολλοί αδυνατούν να κατανοήσουν πώς αισθάνεται ο σύντροφός τους. Τα σεξουαλικά προβλήματα και οι συνέπειές τους στις σχέσεις, πράγματα που απορρέουν από αυτή την αδυναμία έκφρασης, συνεπάγονται πολλή δυστυχία και συχνά τη διάλυση σχέσεων.
Πώς αποκτήθηκε αυτή η αδυναμία; Μα, φυσικά, μας τη μεταβίβασαν οι γονείς μας. Αν και οι γονείς σήμερα ανήκουν σε άλλη γενιά, πολλοί συνεχίζουν να βιώνουν τις ίδιες δυσκολίες. Μπορεί να προβληματίζονται αν πρέπει να μιλήσουν στα παιδιά τους για αυτά τα θέματα και πόσο να προχωρήσουν αυτές τις συζητήσεις. Αρκετοί αποφεύγουν τη συζήτηση αυτή εντελώς ή την αναβάλλουν μέχρις ότου είναι πλέον αργά για να γίνει. Το πρόβλημα σε τέτοιες περιπτώσεις είναι ότι τα παιδιά θα πάρουν αυτές τις πληροφορίες από κάποια άλλη πηγή. Με την αύξηση των τηλεοπτικών προγραμμάτων, των ηλεκτρονικών παιχνιδιών και την εξάπλωση της πορνογραφίας, βία και σεξ μπαίνουν στο κάθε σπίτι, ξεκάθαρα και ρεαλιστικά.
Εφόσον τα παιδιά μας κάνουν παρέα με άλλα παιδιά και θα γίνουν μέλη της σύγχρονης κοινωνίας, είναι ακόμη πιο επιτακτική η ανάγκη να συζητούν αυτά τα θέματα με τους γονείς τους και να αποκτήσουν κριτική ικανότητα. Η επικοινωνία είναι το πολυτιμότερο εργαλείο στις ενδοοικογενειακές σχέσεις. Να θυμάστε ότι πρωταρχική σημασία έχει να μπορούμε να συζητάμε για το σεξ και η οικειότητα και άνεση στη σχέση γονέα – παιδιού που δημιουργούνται από αυτή τη συζήτηση. Η μετάδοση πολύ αναλυτικών γνώσεων για όλα τα επιμέρους θέματα έρχεται σε δεύτερη μοίρα.
(σημ: η εικόνα είναι από το τaλκ magazine)
Μάθετε ΠερισσότεραΓιατί πρέπει να μάθετε να λέτε «όχι» στο παιδί σας
Το παιδί σας απαιτεί συνέχεια μικροπράγματα ή προσπαθεί να παραβεί τους κανόνες σας (να μαζεύει τα παιχνίδια του, να πέφτει νωρίς για ύπνο κλπ.) κι εσείς αισθάνεστε ότι υποχωρείτε πολύ συχνά.
Η αδυναμία σας να πείτε «όχι» στο παιδί σας μπορεί να εκφράζει ενοχές γιατί δεν το βλέπετε πολύ και δε θέλετε να το «τυραννάτε», αμφιβολίες και αντίδραση σε σχέση με τη δική σας πιθανή αυστηρή ανατροφή, εξουθένωση και έλλειψη αντοχών να μπείτε σε ένα παιχνίδι εξουσίας ή ακόμη και βιασύνη γιατί δε μπορείτε πχ. να χρονοτριβείτε δυο ώρες με το πρωινό ντύσιμο και προτιμάτε να το κάνετε οι ίδιοι.
Γιατί είναι ανάγκη να μάθετε να λέτε «όχι» και να βάζετε όρια
Όταν του λέτε «όχι», βοηθάτε το παιδί σας να χτίσει την προσωπικότητά του και να εξελιχθεί σε ένα συγκροτημένο, υπεύθυνο και ανεξάρτητο άτομο. Η ματαίωση και η απαγόρευση αφορούν απαραίτητες εμπειρίες για την ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού σας το οποίο πρέπει να μάθει να παραιτείται από την άμεση ικανοποίηση καθεμιάς επιθυμίας του.
Αντίθετα απ’ ό, τι ίσως πιστεύετε, το «όχι» καθησυχάζει τα παιδιά. Τα όρια που θέτετε δίνουν στο παιδί ένα αίσθημα ασφάλειας, και όχι ταπείνωσης όπως ίσως πιστεύετε. Όταν μένετε σταθεροί στο στόχο που βάλατε πριν από την κρίση, χωρίς να υποχωρείτε μπροστά στις εκρήξεις θυμού του, δίνετε στο παιδί σας τα πρώτα σημεία αναφοράς. Από την άλλη, ένα παιδί που βλέπει πως με τα ουρλιαχτά του πετυχαίνει το στόχο του τελικά, θα αισθανθεί άγχος λόγω της απουσίας ορίων σε αυτή του την παντοδυναμία. Το να κατανοούμε τις ανάγκες του παιδιού δε συνεπάγεται υποχωρητικότητα και ασυδοσία.
Βάζοντας όρια αποφεύγετε την παγίδα του «γονιού-φίλου». Όταν κανείς είναι «γονιός-φίλος» είναι σα να αντιμετωπίζει το παιδί του ισότιμα, ως συνομήλικο φίλο, δηλαδή ως ολοκληρωμένο άτομο. Αυτό σημαίνει ότι παραγνωρίζονται τα ψυχολογικά στάδια της ανάπτυξης του παιδιού. Το παιδί έχει ανάγκη έναν αποφασιστικό γονέα, που παραμένει σταθερά στη θέση του, ένα γονέα ενήλικο πάνω στον οποίο θα μπορέσει όποτε το χρειαστεί να στηριχτεί.
Όταν εκπληρώνετε κάθε επιθυμία του παιδιού σας, το μεγαλώνετε σε έναν απατηλό κόσμο όπου θεωρεί ότι μπορεί να κάνει τα πάντα. Αυτό εμποδίζει το παιδί να βιώσει την πραγματικότητα και το καθιστά ανίκανο να ανεχτεί τις απαγορεύσεις, τις στερήσεις και τις ματαιώσεις. Κατά την εφηβεία, ένα παιδί που έχει στερηθεί τα παραπάνω είναι πιθανό να μπει στον πειρασμό να τα αναζητήσει ακόμη και μέσα από αντικοινωνικές συμπεριφορές.
Όταν θέτετε όρια στο παιδί σας, σταματάτε να δυσκολεύετε τη ζωή σας. Το να υποχωρείτε μονίμως καταντάει σκλαβιά. Στο τέλος, συνειδητά ή ασυνείδητα, καταλήγει κανείς να μισεί τον τύραννό του.
Μάθετε Περισσότερα
Πώς να μιλήσετε στα παιδιά σας για το διαζύγιο: β’ μέρος
6. Συζητήστε μαζί με τα παιδιά σας για τις αλλαγές που θα επέλθουν στη ζωή όλων από εδώ και πέρα. Τα παιδιά θα πρέπει να είναι ενήμερα ότι θα ρυθμίσετε κάθε λεπτομέρεια σχετικά με το πού θα μένουν και ποιο θα είναι το πρόγραμμα όλων. Εάν έχετε ήδη κάποια πράγματα υπόψη σας, καλό θα ήταν να τους τα ανακοινώσετε. Δώστε τους να καταλάβουν ότι θα ακούσετε και τη δική τους γνώμη σχετικά με αυτές τις αλλαγές. Αποφύγετε να ρωτήσετε τα παιδιά σας με ποιον γονιό θέλουν να μείνουν ή πόσο χρόνο θέλουν να περνάνε με τον καθένα σας. Αυτό που χρειάζεται να τους δώσετε είναι όσο γίνεται περισσότερα στοιχεία για το σπίτι που θα μένουν, τις μετακινήσεις, το γενικό πρόγραμμά τους. Είναι πιθανό να ανησυχούν για ζητήματα που αφορούν τα παιχνίδια, το δωμάτιό τους, τα κατοικίδια, τους φίλους τους. Δώστε στα παιδιά τη διαβεβαίωση ότι θα κάνετε ό, τι είναι δυνατό για να διαταράξετε όσο γίνεται λιγότερο τη ζωή και την καθημερινότητά τους. Ακόμη, θα πρέπει να γνωρίζουν ότι δε θα τα χωρίσετε από τα αδέρφια τους. Τα παιδιά βοηθούνται πάρα πολύ να ξεπεράσουν το διαζύγιο των γονιών τους όταν είναι μαζί με τα αδέρφια τους.
7. Παροτρύνετε τα παιδιά να σας κάνουν ερωτήσεις για οτιδήποτε τα απασχολεί. Είναι πολύ σημαντικό να τα ενθαρρύνετε κατά τη διάρκεια της συζήτησης να σας κάνουν ερωτήσεις, καθώς πολλά παιδιά, ειδικά τα μικρότερα, δεν αντιλαμβάνονται την έννοια του διαζυγίου και ανησυχούν άδικα. Αρκετοί γονείς θεωρούν ότι γνωρίζουν τι νιώθουν και σκέφτονται τα παιδιά τους, αλλά στην πορεία αντιλαμβάνονται ότι έχουν πέσει έξω. Για παράδειγμα, κάποιοι γονείς εξηγούσαν στην κόρη τους το νέο καθημερινό της πρόγραμμα, πώς θα την πήγαιναν σχολείο και πώς θα την έπαιρναν όταν σχολούσε. Το κορίτσι άκουγε σκεπτικό και λυπημένο και οι γονείς νόμιζαν ότι ανησυχούσε για τις διαφορετικές διαδρομές για το σχολείο. Όταν τη ρώτησαν σχετικά, το κορίτσι απάντησε ότι ανησυχούσε πού θα μένει το σκυλάκι της και πώς θα μπορούσε να το βγάζει κάθε μεσημέρι βόλτα όπως έκανε μέχρι τότε.
8. Μην αρχίσετε να ρίχνετε το φταίξιμο ο ένας στον άλλο. Η διαδικασία της συζήτησης θα είναι δύσκολη ειδικά όταν τα παιδιά σας ρωτήσουν «γιατί» χωρίζετε. Θα πρέπει να τους απαντήσετε με ειλικρίνεια χωρίς όμως να τα εμπλέξετε σε τυχόν δικές σας διαμάχες. Έχει μεγάλη σημασία να μην αντιληφθούν ότι ρίχνετε το φταίξιμο ο ένας στον άλλο. Τα παιδιά χρειάζεται να νιώθουν ότι μπορούν να αγαπούν και να αγαπιούνται και από τους δύο τους γονείς. Κατηγορώντας τον άλλο γονιό τα παιδιά μπορεί να θεωρήσουν ότι κατηγορείτε κι εκείνα. Δε χρειάζεται να τους πείτε ψέματα, απλά παραδεχτείτε ότι υπάρχουν κάποια ζητήματα τα οποία είναι πιο προσωπικά και δε μπορείτε να τα μοιραστείτε μαζί τους. Ακόμη, προσπαθήστε να απαντάτε με ειλικρίνεια στις ερωτήσεις των παιδιών σας αποφεύγοντας όμως να τα βομβαρδίσετε με άχρηστες πληροφορίες.
Σε περίπτωση που είστε ήδη σε διάσταση ή έχετε πάρει διαζύγιο και νιώθετε ότι δε λειτουργήσατε σωστά συζητώντας με τα παιδιά: Ίσως να μην συζητήσατε μαζί τους ξεκάθαρα ή να κάνατε άσχημα σχόλια για τον άλλο γονέα. Δεν είναι αργά να επανορθώσετε. Καθίστε μαζί με τον άλλο γονιό και μιλήστε στα παιδιά σας.
9. Ακούστε τα παιδιά σας και παρατηρήστε τα με προσοχή. Το διαζύγιο προκαλεί στα παιδιά διάφορα συναισθήματα. Μπορεί να στενοχωρηθούν, να ανησυχήσουν, να θυμώσουν, να μπερδευτούν, να εκπλαγούν, να απελπιστούν, να ανακουφιστούν. Υπάρχουν παιδιά τα οποία δε θα δείξουν τίποτε από αυτά. Αυτό δε σημαίνει ότι δεν έχουν επηρεαστεί ή δεν έχουν έντονα συναισθήματα. Κλείνονται στον εαυτό τους για να προστατευθούν ή αισθάνονται τόσο καταβεβλημένα που αδυνατούν να αντιμετωπίσουν την κατάσταση. Κάθε παιδί αντιδρά με διαφορετικό τρόπο. Προσπαθήστε να καταλάβετε πώς αισθάνονται ανάλογα με αυτά που ακούτε και βλέπετε. Λάβετε υπόψη αυτά που σας λένε, τον τόνο της φωνής τους, τις εκφράσεις του προσώπου τους, τη γλώσσα του σώματός τους. Αν δείχνουν μπερδεμένα δώστε τους χρόνο. Δείξτε τους ότι είστε κοντά τους και διαθέσιμοι να συζητήσετε όποτε το θελήσουν.
10. Μιλήστε με τα παιδιά σας ξανά και ξανά και ξανά. Από τη στιγμή που θα τους μιλήσετε για το διαζύγιο, πρέπει να γνωρίζετε ότι θα χρειαστεί να συζητήσετε ακόμη πολλές φορές μαζί τους. Άλλες κουβέντες θα είναι προγραμματισμένες και άλλες αυθόρμητες. Αυτό μπορεί να γίνεται για εβδομάδες, μήνες ή ακόμη και χρόνια. Μια συζήτηση δε μπορεί να λύσει τα πάντα. Κάθε παιδί είναι διαφορετικό και έχει τις δικές του ανάγκες. Ορισμένα παιδιά χρειάζονται να συζητήσετε μαζί τους ξανά και ξανά και κάποια άλλα όχι. Εσείς γνωρίζετε τα παιδιά σας καλύτερα από οποιονδήποτε άλλο.
Διαβάστε επίσης:
Μάθετε Περισσότερα
Πώς να μιλήσετε στα παιδιά σας για το διαζύγιο: α’ μέρος
Στο άρθρο αυτό θα αναφερθούν κάποιες γενικές συμβουλές για το πώς να μιλήσετε στα παιδιά σας για το διαζύγιο. Το τι ακριβώς πρέπει να πείτε στο παιδί σας εξαρτάται, βέβαια, από την ηλικία του. Όσα αναφέρονται στο άρθρο που ακολουθεί αφορούν τόσο αυτούς που έχουν ήδη πάρει διαζύγιο όσο και εκείνους που ζουν σε διάσταση με τους/ τις συζύγους τους.
1. Θα πρέπει να είστε παρόντες και οι δύο γονείς. Όσο δυσάρεστο και δύσκολο αν σας φαίνεται αυτό, θα πρέπει να παραμερίσετε τα αρνητικά σας συναισθήματα και να μιλήσετε και οι δύο μαζί στα παιδιά σας. Είναι εξαιρετικά σημαντικό να είστε ήρεμοι και να έχετε αυτοπεποίθηση κατά τη διάρκεια της συζήτησης αυτής. Τα παιδιά σας χρειάζονται να γνωρίζουν ότι μπορούν να σας εμπιστευτούν και να στηριχτούν σε σας, ειδικά σε τέτοιες κρίσιμες στιγμές. Φροντίστε, ακόμη, να υπάρχει ησυχία στο σπίτι όταν θα κάνετε αυτή τη συζήτηση και μην επιτρέψετε έξωθεν διακοπές.
Σε περίπτωση που είστε μόνοι σας και το βάρος της συζήτησης πέφτει όλο σε σας: Αποφύγετε να ρίξετε το φταίξιμο στον άλλο γονιό, πείτε τους ότι η απόφαση του διαζυγίου πάρθηκε αμοιβαία και βεβαιώστε τα παιδιά σας ότι θα σας βλέπουν και τους δύο, εάν φυσικά κάτι τέτοιο αληθεύει. Ακόμη, πείτε στα παιδιά ότι γνωρίζετε πως αγαπούν και τον άλλο γονιό, ότι αυτό δεν είναι πρόβλημα και ότι μπορούν να ρωτήσουν ό, τι θέλουν και τους δυο γονείς.
2. Κάντε τη συζήτηση αυτή με όλα σας τα παιδιά. Είναι πολύ σημαντικό όταν θα ακούσουν τα νέα για πρώτη φορά να είναι όλα μαζί. Στην πορεία είναι βέβαιο ότι θα προκύψει η ανάγκη να συζητήσετε και με το καθένα ξεχωριστά. Εάν, όμως, προσπαθήσετε από την αρχή να εξηγήσετε χωριστά στο κάθε παιδί τι έχει συμβεί, είναι πιθανό να παρουσιαστούν διάφορα προβλήματα τα οποία θα περιπλέξουν την κατάσταση. Για παράδειγμα, εάν μιλήσετε πρώτα στο μεγαλύτερο παιδί ζητώντας του παράλληλα να μην το πει στα μικρότερα αδέρφια του, το παιδί ίσως θεωρήσει ότι το διαζύγιο είναι κάτι κρυφό, το οποίο δεν πρέπει να συζητάει ανοικτά στην οικογένεια. Εάν από την άλλη το «μαρτυρήσει» στα μικρότερα αδέλφια του, ίσως εκείνα αισθανθούν παραμελημένα και να ανησυχήσουν ακόμη πιο πολύ.
3. Να είστε ειλικρινείς και να δίνετε πληροφορίες που μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά. Εξηγήστε στα παιδιά ότι παίρνετε διαζύγιο και ότι αυτό έχει ως συνέπεια ότι θα ζουν σε δύο διαφορετικά σπίτια. Βεβαιώστε τα ότι προσπαθήσατε πολύ για να τα βρείτε αλλά δεν τα καταφέρατε. Ωφελεί να γνωρίζουν ότι λυπάστε που ο γάμος σας δεν εξελίχτηκε τόσο καλά και ότι το διαζύγιο είναι η καλύτερη για όλους σας λύση. Εάν, προτού αποφασίσετε να χωρίσετε, συμβουλευτήκατε έναν ειδικό, θα ήταν καλό να τους το αναφέρετε. Είναι καλό τα παιδιά να γνωρίζουν ότι όλα αυτά δεν είναι εύκολα για εσάς. Θα πρέπει να τους εξηγήσετε τι συμβαίνει, πόσο επηρεάζεται η δική τους ζωή και, φυσικά, να τα διαβεβαιώσετε ότι συνεχίζετε να τα αγαπάτε και να τα φροντίζετε. Μην κάνετε το λάθος να τους μιλήσετε για θέματα τα οποία δεν αφορούν τα ίδια αλλά μονάχα τους δύο συζύγους, πχ. αν μόνο ο ένας θέλει το διαζύγιο.
4. Διαβεβαιώστε τα παιδιά σας ότι δε φταίνε αυτά για το διαζύγιο. Ίσως σας φαίνεται περίεργο αλλά σχεδόν όλα τα παιδιά κατηγορούν τον εαυτό τους για το διαζύγιο των γονιών τους. Πρέπει να τους υπενθυμίζετε ότι δεν έκαναν εκείνα κάτι που προκάλεσε το χωρισμό και δεν ευθύνονται σε τίποτε γι’ αυτό. Είναι πιθανό να χρειαστεί να δίνετε αυτή τη διαβεβαίωση για αρκετό καιρό.
5. Διαβεβαιώστε τα για την αγάπη σας. Τα παιδιά συχνά φτάνουν στο συμπέρασμα ότι, εφόσον ο μπαμπάς και η μαμά σταμάτησαν να αγαπούν ο ένας τον άλλο, θα σταματήσουν να αγαπούν κι εκείνα. Χρειάζεται, λοιπόν, να τους εξηγήσετε ότι ακόμη κι αν οι ενήλικες σταματήσουν να αγαπούν ο ένας τον άλλο, είναι αδύνατο να σταματήσουν να αγαπούν τα παιδιά τους.
Εάν για κάποιο λόγο ο ένας γονιός απουσιάζει και δεν έχει επαφή με τα παιδιά, εσείς διαβεβαιώστε τα ότι κι εκείνος τα αγαπάει.
Διαβάστε επίσης:
Μάθετε Περισσότερα
Ξεπερνώντας το άγχος: μερικές πρακτικές συμβουλές
Το άγχος αποτελεί μια φυσιολογική αντίδραση του οργανισμού μας σε μια επικείμενη απειλή. Αφορά μια δέσμη σωματικών αντιδράσεων οι οποίες εκδηλώνονται όταν ο εγκέφαλός μας εκτιμήσει ότι υπάρχει κάποιος κίνδυνος. Υπάρχουν όμως και φορές που η εκτίμηση του εγκεφάλου δεν ανταποκρίνεται σε κάποια πραγματική απειλή ή σε άλλες περιπτώσεις ακόμη κι αν ο κίνδυνος έχει πλέον περάσει το σώμα μας εξακολουθεί να βρίσκεται σε κατάσταση ετοιμότητας. Τότε το άγχος βιώνεται ως αρνητικό και δυσάρεστο. Το άγχος γενικά αποτελεί ένα μηχανισμό προστασίας και κινητοποίησης και μας βοηθά να προσαρμοστούμε σε θετικά και αρνητικά γεγονότα (πχ. απόλυση, χωρισμός, γέννηση παιδιού, εξετάσεις) τα οποία απαιτούν την άμεση αντίδρασή μας. Εάν δεν είχαμε καθόλου άγχος δε θα μπορούσαμε να επιβιώσουμε μιας και δε θα κινητοποιούμασταν μπροστά σε ενδεχόμενες απειλές.
Πότε πρέπει κανείς να ανησυχήσει;
Εάν το άγχος υφίσταται για μεγάλο χρονικό διάστημα με τακτικές περιόδους υψηλής έντασης, αυτό αποτελεί ένδειξη διαταραχής άγχους. Φαινομενικά μπορεί το άγχος να υφίσταται χωρίς συγκεκριμένη αιτία ή να έχει τόση ένταση ώστε το άτομο να αποδιοργανώνεται σε τέτοιο βαθμό που να διακόπτει κάποιες καθημερινές του δραστηριότητες. Είναι ξεκάθαρο ότι το άγχος από μόνο του δεν αποτελεί το πρόβλημα. Πρόβλημα θα αποτελέσει ο τρόπος της διαχείρισής του καθώς συνήθως το άτομο έχει την τάση να σκέφτεται με αρνητικό τρόπο ο οποίος εμπεριέχει το στοιχείο της απειλής και αφορά τον εαυτό, τον κόσμο και το μέλλον. Αυτός ο τρόπος σκέψης οδηγεί σε αύξηση του άγχους κι αυτό με τη σειρά του σε ένταση των αρνητικών σκέψεων. Ο απειλητικός τρόπος σκέψης μας κάνει να πιστεύουμε ότι είναι πιθανότερο τα πράγματα να πάνε στραβά (να έρθει η καταστροφή) και ότι θα είναι δύσκολο να βρούμε βοήθεια. Αυτό επηρεάζει και τη συμπεριφορά μας αντίστοιχα και συχνά υιοθετούμε συμπεριφορές οι οποίες δε μας βοηθούν να αντιμετωπίσουμε το άγχος μας αποτελεσματικά (πχ. αποφυγή των καταστάσεων που φοβόμαστε).
Τι μπορεί να κάνει κανείς για να μειώσει το άγχος του;
Να αντιμετωπίσει το άγχος ως μια φυσιολογική αντίδραση σε στρεσογόνες καταστάσεις και να δώσει στον εαυτό του το δικαίωμα να αισθάνεται άγχος σε δύσκολες στιγμές.
Να συνειδητοποιήσει ότι οι περισσότερες αποφάσεις δεν είναι ούτε «σωστές» ούτε «λάθος», απλά οδηγούν σε διαφορετικές εμπειρίες με πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα.
Να οργανώσει το χρόνο του.
Να αναζητήσει την ευχαρίστηση στη διαδικασία του να «κάνει» κάτι, αντί να επικεντρώνεται όλη η προσοχή του στο τελικό αποτέλεσμα.
Να προετοιμάσει από το προηγούμενο βράδυ τις υποχρεώσεις και δραστηριότητες της επόμενης μέρας.
Να βλέπει τα λάθη ως ευκαιρία να μάθει, κι όχι ως προσωπική αποτυχία.
Να αναζητήσει επαγγελματική βοήθεια εάν το άγχος παραμένει, αν αισθάνεται να περιορίζονται οι δραστηριότητές του και εάν νιώθει τη διάθεσή του πεσμένη.
Να θυμάται ότι οι παραπάνω συμβουλές μπορεί να τον αγχώσουν περισσότερο αν προσπαθήσει να τις εφαρμόσει όλες μαζί. Ας διαλέξει αυτές που ταιριάζουν περισσότερο σε κείνον και ας ακολουθεί μια-δυό κάθε φορά.
Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε ένα φίλο ή μια φίλη με διαταραχή άγχους;
Ας μην κάνουμε υποθέσεις για το τι χρειάζεται το άτομο. Καλύτερα να το ρωτήσουμε ευθέως.
Βρίσκουμε κάτι θετικό σε κάθε του εμπειρία.
Δεν ενισχύουμε την αποφυγή του. Διαπραγματευόμαστε μαζί του για να κάνει ένα βήμα μπροστά όταν παρουσιάζει επιθυμία αποφυγής. Για παράδειγμα: «Εντάξει, δε θα πάμε στην καφετέρια, αλλά θέλω να περάσουμε τουλάχιστον απέξω κι αν δούμε πως δεν έχεις πολλά συμπτώματα, ρίχνουμε και μέσα μια ματιά».
Δεν πανικοβαλλόμαστε όταν το άτομο πανικοβάλλεται.
Θυμόμαστε ότι είναι φυσικό να αισθανόμαστε κι εμείς άγχος.
Δείχνουμε υπομονή και δεκτικότητα.
Δε λέμε ποτέ: «Ηρέμησε. Μη νιώθεις άγχος. Ας δούμε εάν μπορείς να το κάνεις αυτό. Μπορείς να το παλέψεις. Τι θα κάνουμε μετά; Μη γίνεσαι γελοίος/ γελοία! Πρέπει να μείνεις. Μη δειλιάζεις.».
Λέμε: «Μπορείς να το κάνεις, ανεξάρτητα από το πώς νιώθεις. Πες μου τι χρειάζεσαι τώρα. Ανέπνευσε αργά και σταθερά. Μείνε στην κατάσταση. Ξέρω ότι αυτό που νιώθεις είναι οδυνηρό, δεν είναι όμως επικίνδυνο.».
Διαβάστε ακόμη:
Μάθετε Περισσότερα