παιδί Tag

Παιχνίδια: υπάρχουν πραγματικά αγορίστικα και κοριτσίστικα;

Μια βόλτα στα παιχνιδάδικα αρκεί για να διαπιστώσει κανείς ότι τα παιχνίδια παρουσιάζονται ως κατάλληλα για αγόρια ή για κορίτσια, πωλούνται σε διαφορετικά τμήματα, έχουν διαφορετικό χρώμα. Έτσι, δίνεται στα παιδιά το μήνυμα ότι δεν είναι διαθέσιμες όλες οι δυνατότητες για παιχνίδι, με αποτέλεσμα να αποκλείονται από ένα εύρος εμπειριών και δεξιοτήτων.

Πολλά από τα παιχνίδια ενισχύουν στερεότυπες αντιλήψεις για τους ρόλους των φύλων. Κλασικά παραδείγματα αποτελούν παιχνίδια που περιλαμβάνονται στα είδη νοικοκυριού, απευθύνονται κυρίως στα κορίτσια και δίνουν το μήνυμα ότι η οικιακή εργασία είναι γυναικεία υπόθεση. Τα παιχνίδια για κορίτσια τα ενθαρρύνουν να κάθονται και να παίζουν ήσυχα και όχι να συμμετέχουν σε παιχνίδια δράσης. Παράλληλα, διδάσκουν στα κορίτσια πόσο σημαντική είναι η εμφάνιση για την κοινωνική αποδοχή. Τα παιχνίδια αυτά προωθούν ένα συγκεκριμένο ανέφικτο πρότυπο ομορφιάς το οποίο μπορεί να έχει καταστροφικές συνέπειες. Είναι ανησυχητικό ότι η διάγνωση των διατροφικών διαταραχών γίνεται σε όλο και μικρότερες ηλικίες κοριτσιών. Γενικά, τα “κοριτσίστικα” παιχνίδια επηρεάζουν αρνητικά την αυτοεικόνα των κοριτσιών, την αυτοεκτίμησή τους και τις μελλοντικές προοπτικές τους στην προσωπική και επαγγελματική ζωή.

Η έρευνα στους καταλόγους παιχνιδιών από τον 20ό αιώνα μέχρι σήμερα δείχνει ότι τα πράγματα δεν ήταν πάντα όπως τώρα. Ο κανόνας ήταν τα ουδέτερα ως προς το φύλο παιχνίδια. Δεν υπάρχει γονίδιο που δίνει στα αγόρια ειδικά ταλέντα στην κατασκευή, ούτε κανένα ροζ γονίδιο πριγκίπισσας στα κορίτσια.

Χρειάζεται να αποδομήσουμε τα στερεότυπα ότι τα κορίτσια και τα αγόρια έχουν διαφορετικές ανάγκες και ενδιαφέροντα στο παιχνίδι. Σε μερικά αγόρια αρέσουν οι κατασκευές και άλλα θα ενθουσιάζονταν να παίζουν “σπιτάκια” αν τους δινόταν η ευκαιρία. Σε μερικά κορίτσια αρέσουν οι πριγκίπισσες και σε άλλα οι υπερ-ήρωες. Υπάρχουν πολύ περισσότερες διαφορές μεταξύ των παιδιών και ελάχιστες μεταξύ των δύο φύλων. Είναι σημαντικό, επιπλέον, να προσέξουμε ότι τα “αγορίστικα” και “κοριτσίστικα” παιχνίδια έχουν και διαφορετικό εκπαιδευτικό περιεχόμενο, γεγονός που έχει σχέση με την εκπαιδευτική επιτυχία και τις επαγγελματικές επιλογές αργότερα.

Υπάρχει ανάγκη για περισσότερα παιχνίδια σε ένα ευρύ φάσμα χρωμάτων και με ποικιλομορφία θεμάτων, τόσο για τα αγόρια όσο και για τα κορίτσια. Μήπως να το έχουμε στο νου μας την επόμενη φορά που θα επισκεφθούμε ένα κατάστημα παιχνιδιών;

*Το άρθρο έχει βασιστεί σε κείμενα της Δήμητρας Κογκίδου, Καθηγήτριας στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του ΑΠΘ και συγγραφέα του βιβλίου “Πέρα από το ροζ και το γαλάζιο: Όλα τα παιχνίδια για όλα τα παιδιά”.

Νέα σχολική χρονιά: Πώς συμπαραστεκόμαστε στο παιδί

Μια νέα σχολική χρονιά ξεκινά. Και βέβαια, όταν αναφερόμαστε στο σχολείο μιλάμε από το νηπιαγωγείο μέχρι και την γ’ λυκείου. Κάθε τάξη ανεξάρτητα βαθμίδας είναι απαιτητική για τα παιδιά. Όσο δύσκολο και τρομακτικό μοιάζει το δημοτικό στα μάτια ενός μικρού εξάχρονου, το ίδιο δύσκολη και τρομακτική δείχνει και η γ’ λυκείου σε ένα δεκαεπτάχρονο έφηβο, που προετοιμάζεται για την εισαγωγή του στη τριτοβάθμια εκπαίδευση. Η σχολική πορεία των παιδιών, η αντιμετώπιση των σχολικών τους υποχρεώσεων, οι επιδόσεις τους, επηρεάζονται πολύ από τη συμπεριφορά των γονέων. Από τις απαιτήσεις που έχουν οι γονείς, από την επαφή με τα παιδιά τους, από το πώς αντιμετωπίζουν και οι ίδιοι το σχολείο.

Για να αποφύγουμε, λοιπόν, τις εντάσεις κατά τη διάρκεια της χρονιάς και να συμπαρασταθούμε στο παιδί μας μπορούμε να ακολουθήσουμε κάποιες συγκεκριμένες συμπεριφορές:

Εξηγούμε στο παιδί ότι είμαστε σίγουροι για τις δυνατότητές του, πιστεύουμε σε εκείνο και το διαβεβαιώνουμε για την άνευ όρων αγάπη μας.

Δίνουμε στο παιδί κίνητρα για να μελετά και το ενθαρρύνουμε να μην τα παρατά στην πρώτη δυσκολία.

Το βοηθάμε να οργανώσει το χρόνο του και το πρόγραμμά του. Πολλά παιδιά δυσκολεύονται να οργανωθούν με αποτέλεσμα να μοιάζει σαν να τεμπελιάζουν ή να αδιαφορούν, ενώ μπορεί απλά να μην ξέρουν από πού να αρχίσουν.

Δε συγκρίνουμε ποτέ το παιδί μας με άλλα παιδιά.

Δεν το προσβάλλουμε και δεν το απαξιώνουμε ποτέ.

Αναγνωρίζουμε τα ταλέντα του παιδιού μας και τα υποστηρίζουμε ανεξάρτητα από τις προσωπικές μας φιλοδοξίες.

Είμαστε πάντα σε επαφή με τους εκπαιδευτικούς.

Είμαστε σε εγρήγορση για τυχόν αλλαγές στην απόδοση και στη συμπεριφορά του παιδιού. Μπορεί να συμβαίνει κάτι στη ζωή του που το δυσκολεύει.

Ενθαρρύνουμε το παιδί μας να είναι ο εαυτός του. Να ξέρει να υπερασπίζεται τον εαυτό του και να σέβεται τη διαφορετικότητα, καθώς και να ενημερώνει τους δασκάλους του αν αντιληφθεί ότι κάποιο παιδί χρειάζεται βοήθεια.

Θέτουμε τους κανόνες μας με ελαστικότητα, εξήγηση και διάλογο.

Ας θυμόμαστε πάντα πως είναι παιδιά και ας έχουμε στο μυαλό μας πώς ήμασταν εμείς ως μαθητές. Ας μην επαναλαμβάνουμε πράγματα και συμπεριφορές που ως παιδιά μας είχαν πληγώσει.

Συναισθηματική νοημοσύνη και το παιδί μας

Πιθανόν έχετε παρατηρήσει ότι τα τελευταία χρόνια οι μεγάλες εταιρείες και οργανισμοί αναζητούν εργαζόμενους που να διαθέτουν εκτός από πρακτικά προσόντα και υψηλή συναισθηματική νοημοσύνη. Είναι γεγονός πως τις τελευταίες δεκαετίες η συναισθηματική νοημοσύνη έχει μελετηθεί εκτενώς και θεωρείται εξαιρετικά σημαντική όσον αφορά την επιτυχία στη ζωή και την ευτυχία του ατόμου και, βέβαια, την εξέλιξη του παιδιού σε έναν συναισθηματικά υγιή ενήλικα.
Ως συναισθηματική νοημοσύνη εννοείται ένα σύνολο δεξιοτήτων που αφορούν τα κίνητρα, την αξία που δίνουμε στον εαυτό μας, την επιμονή και υπομονή μας, την ανοχή στη ματαίωση, την προσαρμογή μας στις διάφορες αλλαγές και καταστάσεις, την καλή διαχείριση των συναισθημάτων μας, την κατανόηση των συναισθημάτων των άλλων.
Για να κατορθώσει ένα άτομο να τα καταφέρει στη ζωή χρειάζεται να συνδυάσει τις γνωστικές του δεξιότητες και τα χαρακτηριστικά της συναισθηματικής του νοημοσύνης. Τα παιδιά με υψηλό δείκτη συναισθηματικής νοημοσύνης παρουσιάζουν καλύτερες ακαδημαϊκές επιδόσεις και έχουν μειωμένες πιθανότητες να κάνουν ανθυγιεινές και επικίνδυνες επιλογές. Η συναισθηματική νοημοσύνη συμβάλλει θετικά στην επιτυχία μελλοντικών σχέσεων, την υγεία, σωματική και ψυχική, και την ποιότητα ζωής.

Πώς μπορούμε να ενισχύσουμε τη συναισθηματική νοημοσύνη του παιδιού;

Ένας αποτελεσματικός τρόπος για να αναπτύξουν τα παιδιά τη συναισθηματική τους νοημοσύνη είναι η αφήγηση παραμυθιών. Μέσα από αυτή τη διαδικασία μαθαίνουν να αντιλαμβάνονται τις καταστάσεις, να αναγνωρίζουν τα συναισθήματά τους, να τα εκφράζουν, να συναναστρέφονται, να μοιράζονται και να είναι υπεύθυνα.
Επίσης, για την ανάπτυξη της συναισθηματικής νοημοσύνης είναι πολύ σημαντικό να ρωτάμε το παιδί ήδη από μικρή ηλικία πώς νιώθει και τι σκέφτεται για τα διάφορα θέματα που προκύπτουν στην καθημερινότητά του. Χρειάζεται να είμαστε σε θέση να το ακούσουμε και να αναγνωρίσουμε το συναίσθημά του, για παράδειγμα “φαίνεσαι θυμωμένος”. Ακόμη, προσέχουμε ώστε να μην απορρίπτουμε τα συναισθήματά του, για παράδειγμα αποφεύγουμε εκφράσεις όπως “μην κλαις, δεν υπάρχει λόγος να στενοχωριέσαι”.
Εννοείται πως οι γονείς θα πρέπει να εξετάζουν και τα δικά τους επίπεδα συναισθηματικής νοημοσύνης. Είναι πολύ σημαντικό να είμαστε και οι ίδιοι ανοιχτοί στα συναισθήματά μας, να μην τα κρύβουμε, να μην ντρεπόμαστε για ό, τι νιώθουμε και να μη φοβόμαστε να τα εκφράσουμε. Το παιδί για να αναπτύξει τη συναισθηματική του νοημοσύνη χρειάζεται γύρω του ενήλικες που γνωρίζουν να διαχειρίζονται τα συναισθήματά τους.
Ένα σημαντικό κομμάτι της συναισθηματικής νοημοσύνης αποτελεί η ενσυναίσθηση. Μιλάμε και δείχνουμε σεβασμό απέναντι στα συναισθήματα των άλλων εξηγώντας και δείχνοντας στο παιδί μας πώς νιώθουν οι άλλοι.
Εν κατακλείδι, όσον αφορά τη συναισθηματική νοημοσύνη του παιδιού είναι δική του δουλειά να μάθει πώς θα διαχειρίζεται τα συναισθήματα και δουλειά του κάθε γονιού να διδάξει αυτό το πώς.

Πηγή: todaywparent.com

Παιδί και tablet

Αγωνίζεστε να απομακρύνετε το παιδί σας από το tablet; Αυτός ο αγώνας συχνά καταλήγει σε δάκρυα και έντονους διαπληκτισμούς; Πολλές φορές φωνάζουμε στο παιδί από μακρυά: “Πέντε λεπτά ακόμα, μετά θα έρθεις για φαγητό!”

Τις περισσότερες φορές η δήλωση αυτή θα αγνοηθεί και θα μας οδηγήσει αργά ή γρήγορα σε δυνατές φωνές, με αποτέλεσμα πέντε λεπτά αργότερα να πάμε και να να απενεργοποιήσουμε το tablet/ κινητό/ υπολογιστή, περιμένοντας το παιδί να δεχτεί ήσυχα την απόφασή μας να φάμε όλοι μαζί.

Στην πραγματικότητα, η απεμπλοκή του παιδιού από την οθόνη και η επιστροφή του στον πραγματικό κόσμο χωρίς ένταση είναι μια αρκετά δύσκολη υπόθεση.

Η επιστήμη πίσω από την οθόνη

Σας έχει τύχει να κοπεί το ηλεκτρικό ρεύμα κατά την διάρκεια ενός κρίσιμου ποδοσφαιρικού αγώνα; Να πατήθηκε καταλάθος ο διακόπτης “off” τη στιγμή που οι πρωταγωνιστές στη σειρά που παρακολουθούσατε ήταν έτοιμοι να φιληθούν;

Για τους ενήλικες είναι δύσκολο να βγούμε από την κατάσταση της ευχαρίστησης που δημιουργεί η οθόνη στο μυαλό μας. Για ένα παιδί μπορεί να είναι κυριολεκτικά τρομερό. Όταν παρακολουθούμε μια ταινία ή παίζουμε ένα παιχνίδι στον υπολογιστή, είμαστε διανοητικά σε έναν άλλο κόσμο. Οι οθόνες είναι υπνωτικές για το μυαλό μας. Το φως, οι ήχοι, ο ρυθμός των εικόνων βάζει τον εγκέφαλο σε μία άλλη διανοητική κατάσταση όπου αισθανόμαστε καλά και δεν θέλουμε να κάνουμε τίποτα άλλο.

Κατά τη διάρκεια αυτών των στιγμών, ο εγκέφαλός μας παράγει ντοπαμίνη, ένα νευροδιαβιβαστή που ανακουφίζει από το άγχος και τον πόνο. Όλα, λοιπόν, είναι καλά μέχρι να απενεργοποιηθεί ξαφνικά η οθόνη, τότε τα επίπεδα ντοπαμίνης στο σώμα πέφτουν απότομα, με αποτέλεσμα να δημιουργείται στο σώμα μια αίσθηση πόνου. Αυτή η πτώση ντοπαμίνης, το σωματικό αυτό σοκ ξεκινάει από την ώρα που τα παιδί απομακρύνεται απότομα από την οθόνη.

Δεν έχει σημασία ότι εσείς ξεκαθαρίσατε ότι τώρα πρέπει να κλείσει το tablet ή ότι δώσατε την προειδοποίηση. Όταν το παιδί βρίσκεται μπροστά σε μια οθόνη δεν είναι σε κατάσταση να σκέφτεται με αυτό τον τρόπο μιας και ο εγκέφαλός του είναι γεμάτος ντοπαμίνη. Να θυμάστε ότι η απενεργοποίηση της οθόνης για το παιδί είναι ένα σοκ, μπορεί να μην το χτυπάτε στο πρόσωπο εκείνη τη στιγμή, αλλά ακριβώς αυτό  βιώνει σε νευρολογικό επίπεδο.

Η μέθοδος που προτείνεται δεν είναι η απότομη αποκοπή του παιδιού από τo tablet ούτε οι προειδοποιητικές δηλώσεις του γονέα. Στόχος του γονέα θα πρέπει να είναι να εισέλθει στη ζώνη της εικονικής πραγματικότητας που βρίσκεται το παιδί.

Χτίστε μια γέφυρα

Όποτε αποφασίσετε ότι το παιδί σας πρέπει να κλείσει tablet/ κινητό/ υπολογιστή, αφιερώστε λίγο χρόνο για να καθίσετε δίπλα του και να εισέλθετε στον κόσμο του. Καθίστε δίπλα του και παρακολουθήστε μαζί του την οθόνη. Αυτό δεν πρέπει να είναι για μεγάλο χρονικό διάστημα. Μισό λεπτό είναι αρκετό. Απλά μοιραστείτε την εμπειρία του. Στη συνέχεια κάντε του μια ερώτηση γι ‘αυτό: “Τι βλέπεις;”, “Σε ποιο επίπεδο είσαι τώρα;” ή “Αυτός φαίνεται αστείος. Ποιος είναι;”

Γενικά, τα παιδιά αγαπούν όταν οι γονείς τους ενδιαφέρονται για τον κόσμο τους. Αν είναι πολύ απορροφημένο ακόμα και μετά τις ερωτήσεις και δεν σας απαντά, μην εγκαταλείπετε. Απλά καθίστε μαζί του λίγο παραπάνω και στη συνέχεια κάντε του άλλη μια ερώτηση. Μόλις το παιδί αρχίσει να απαντά στις ερωτήσεις σας ή σας λέει κάτι που έχει δει ή κάνει στην οθόνη, σημαίνει ότι βγαίνει από την εικονική πραγματικότητα και επιστρέφει στον πραγματικό κόσμο.

Η ντοπαμίνη δεν πέφτει απότομα με το επώδυνο επακόλουθό της και εσείς έχετε χτίσει μια γέφυρα ανάμεσα στο πού είναι το παιδί και πού βρίσκεστε εσείς. Έτσι, σιγά σιγά μπορείτε να αρχίσετε να συζητάτε με το παιδί σας ότι ήρθε η ώρα να φάει, να κάνει μπάνιο ή απλά ότι ο χρόνος μπροστά στο tablet/ κινητό/ υπολογιστή τελείωσε. Λόγω της γέφυρας που πλέον έχει χτιστεί ανάμεσά σας, το παιδί μπορεί να ακούσει και να δεχτεί το αίτημά σας. Η συνειδητοποίηση του τι συμβαίνει στο μυαλό του παιδιού εκείνη την ώρα, βοηθάει να χειριστούμε την απομάκρυνσή του από την οθόνη πολύ πιο αποτελεσματικά.

Δεν ξέρει να παίζει μόνο του

Το παιδί μέχρι τα δύο του χρόνια δεν ξέρει να παίζει μαζί με τα άλλα παιδιά. Παίζει μόνο του παράλληλα ή με κάποιον ενήλικα που του εξηγεί. Αυτό συμβαίνει ακόμη κι αν απολαμβάνουν πολύ τη συντροφιά των άλλων παιδιών. Ανάμεσα στα δύο και στα τρία έτη, οι κοινωνικές σχέσεις του παιδιού και οι δυνατότητες επικοινωνίας του διευρύνονται. Από κει και πέρα λοιπόν, θα αρχίσει να παίζει με ένα άλλο παιδί. Ένα παιδί που μετά από αυτό το στάδιο ακόμη δεν ξέρει να παίζει μόνο του είναι είτε ένα παιδί που δεν έχει βιώσει τη φάση της αλληλεπίδρασης με έναν ενήλικα ως καθοδηγητή, είτε ένα παιδί που δεν έχει μάθει να μένει μόνο του με τα παιχνίδια του και να εξερευνά. Σε αυτή την περίπτωση το παιδί έχει συνηθίσει να υπάρχει πάντα κάποιος ενήλικας μαζί του και το παραμικρό λεπτό μοναξιάς του προκαλεί άγχος.

Πώς θα του μάθετε να παίζει χωρίς εσάς

Χρειάζεται, κατ’ αρχήν, να εμπιστεύεστε το παιδί σας. Επιτρέψτε του – συμβολικά, εννοείται – να παίξει μόνο του στο δωμάτιό του. Όταν φτάσει στην ηλικία των δύο με τριών ετών, πρέπει να πείσετε τον εαυτό σας ότι δεν κινδυνεύει όταν δεν είστε συνεχώς δίπλα του. Πάψτε να ανησυχείτε και μόνο με τη σκέψη ότι μπορεί να μείνει μόνο του. Δεν είναι υποχρεωτικό ότι θα καταπιεί το παιδί τις πλαστελίνες του. Τέλος, μη αισθάνεστε ενοχές. Δεν είστε κακός γονιός αν το παιδί σας κάποιες στιγμές δεν έχει με τι να ασχοληθεί. Αντιθέτως, είναι πολύ χρήσιμο για το παιδί να μάθει να αντέχει μια σχετική μοναξιά.

Αρχικά, αφήστε το να παίζει δίπλα σας, να σέρνει τα παιχνίδια του παντού. Αν η μοναξιά του δημιουργεί άγχος, αυτό θα το ηρεμήσει. Εξηγήστε του όμως ότι θα παίξει μόνο του, μιας κι εσείς έχετε δουλειά και δεν θα παίξετε μαζί του. Στη συνέχεια, μπορείτε να του πείτε: “Καταλαβαίνω ότι σου αρέσει να είσαι κοντά μου, τώρα όμως μπορείς να πας στο δωμάτιό σου να παίξεις”. Προτρέψτε το να κάθεται στη δική του γωνιά όταν παίζει. Βάλτε κοντά του τα αγαπημένα του παιχνίδια και φροντίστε να μπορεί να πιάσει εύκολα όποιο παιχνίδι θέλει. Αντιδρά και κλαίει; Δεχτείτε να το αφήσετε να κλάψει για λίγη ώρα στο δωμάτιό του. Στο τέλος θα συνηθίσει.

Μελλοντικά: Εάν είναι ανάγκη, μειώστε τον αριθμό των εξωσχολικών δραστηριοτήτων του παιδιού σας – χορό, κιθάρα, ζωγραφική κλπ. Όσο περισσότερο απασχολημένο είναι το παιδί σας, τόσο πιο λίγο θα χρησιμοποιεί τη φαντασία του και θα παίζει δημιουργικά. Δεν είστε κακοί γονείς αν το παιδί σας δεν είναι φορτωμένο με υπουργικό πρόγραμμα. Αντίθετα, εάν το αφήνετε λιγάκι να βαρεθεί, το βοηθάτε να γίνει περισσότερο δημιουργικό.

“Λίγη πίεση δε βλάπτει”: Πρέπει να μάθετε στο παιδί σας να διαβάζει και να μετράει;

Η πίεση που ασκείται στις νεότερες γενιές είναι τέτοια που αναρωτιέστε αν θα έπρεπε, ίσως και ήδη από το νηπιαγωγείο, να μάθει κάποια πράγματα πιο μπροστά από τα υπόλοιπα παιδιά. Το να μάθουν οι γονείς στο παιδί ανάγνωση, γραφή και αριθμητική δε σέβεται τους ρυθμούς του παιδιού. Σε αυτή την περίπτωση οι γονείς παίζουν το ρόλο του σχολείου. Το αποτέλεσμα είναι να μην μπορεί το παιδί να συμπορευτεί με τα άλλα παιδιά στο σχολείο όσον αφορά τις νέες ανακαλύψεις και να μειωθεί η προσοχή και το ενδιαφέρον του. Στην τάξη θα έχει σίγουρα λιγότερη διάθεση να παρακολουθήσει. Από την άλλη, υπάρχει ο κίνδυνος το παιδί να μάθει με μια μέθοδο διαφορετική από αυτή που χρησιμοποιεί η δασκάλα του. Κάτι τέτοιο μόνο να δυσχεράνει μπορεί τη διαδικασία εκμάθησης.

Φυσικά, το παιδί δέχεται πάντα κάποια γενικότερη πίεση. Εννοείται ότι οι γονείς είναι πάντα περήφανοι να έχουν ένα παιδί πιο “προχωρημένο” από τα άλλα. Όμως, είναι πολύ σημαντικό για το παιδί, προτού μάθει το αλφάβητο και τους αριθμούς, να ελέγχει κάποιες άλλες έννοιες απαραίτητες για την ανάπτυξη και την ευτυχία του.

Έτσι, πριν μάθει ανάγνωση, γραφή και αριθμητική, το παιδί καλό είναι:

–να γνωρίζει ποιο είναι, να γνωρίζει καλά τους προγόνους του και ταυτότητά του

–να ελέγχει το σώμα του και να έχει μια καλή κινησιολογική ανάπτυξη. Θα πρέπει να μπορεί να ανεβοκατεβαίνει μια σκάλα, να κάνει ποδήλατο, τσουλήθρα.

–να αναγνωρίζει το δεξί και το αριστερό, στον εαυτό του και στους άλλους.

–να κατέχει τις έννοιες του χρόνου (τη μέρα, τη βδομάδα, το Σαββατοκύριακο).

–να έχει αναφορές στο χώρο, να αναγνωρίζει τη γειτονιά στην οποία μένει, τις περιοχές στις οποίες πηγαίνετε για τις διάφορες δραστηριότητές του, τα μέρη που περνά τις διακοπές του.

–να είναι σε ικανοποιητικό βαθμό αυτόνομο συναισθηματικά, απαλλαγμένο από όλα αυτά που παρακωλύουν την ανεξαρτησία, όπως μπιμπερό, πιπίλες κλπ., και να μπορεί να αποχωρίζεται τους άλλους εύκολα. Μονάχα όταν έχει κατακτήσει όλα αυτά τα στάδια, το παιδί είναι αρκετά ώριμο και σίγουρο για τον εαυτό του, ώστε να αναπτύξει τη διανοητική του περιέργεια και να εξασκήσει τη διάθεσή του για μάθηση.

Βέβαια, τίποτε δεν σας εμποδίζει να του εμφυσήσετε την αγάπη για τα γράμματα και τους αριθμούς. Μπορείτε από νωρίς να κεντρίσετε το ενδιαφέρον του διασκεδάζοντας μαζί του χωρίς καμία πίεση.

Αποφύγετε να προσφέρετε βιβλία υφασμάτινα ή πλαστικά τα οποία δε λερώνονται και δεν καταστρέφονται αλλά και δεν αντιπροσωπεύουν την πραγματικότητα του βιβλίου. Προτιμάτε τα μικρά βιβλία από σκληρό, ανθεκτικό χαρτί. Μη φωνάζετε εάν σκίσει μια εφημερίδα ή ένα φυλλάδιο. Είναι σημαντικό να μάθει να πειραματίζεται με το χαρτί της εφημερίδας. Εμποδίστε το όμως να κάνει το ίδιο πράγμα με τα βιβλία. Πρέπει να καταλάβει ότι δεν τα χρησιμοποιούμε με τον ίδιο τρόπο και πως είναι πιο σημαντικά από ένα απλό έντυπο. Διαβάστε του μια ιστορία κάθε μέρα. Από τα 5 του χρόνια διαβάστε του ιστορίες μόνο με κείμενο. Δείξτε του βιβλία μικρά, μεγάλα, με σύντομες ιστορίες και πιο μεγάλες. Όταν σας ζητά το ίδιο μια ιστορία, ζητήστε του να φέρει μόνο του κάποιο βιβλίο ώστε να αναπτυχθεί  μέσα του μια πιο ενεργητική στάση ως προς την ανάγνωση. Όταν του διαβάζετε, δείξτε του πού βρίσκεται το κείμενο. Μην του δείχνετε όμως λέξη προς λέξη καθώς αυτό είναι μια σχολική προσέγγιση. Στη συνέχεια, εντοπίστε τις εύκολες λέξεις που του αρέσουν πχ. “μαμά”, “μπαμπάς”.

Γύρω στα τρία χρόνια μπορείτε να του μάθετε να αναγνωρίζει το όνομά του. Αργότερα, μπορείτε να το βοηθήσετε να αναγνωρίζει μερικές λέξεις πάνω στα κουτιά που υποδηλώνουν προϊόντα που αγαπάει: γάλα, σοκολάτα κλπ. Όταν το παιδί είναι γύρω στα πέντε, φτιάξτε μαζί ένα αλφάβητο με μικρές κάρτες, σε καθεμιά από αυτές ζωγραφίστε ένα γράμμα και κολλήστε τη φωτογραφία ενός αντικειμένου που αρχίζει από το γράμμα αυτό.

Πριν το παιδί πάει στο δημοτικό, δεν έχει αναπτύξει ακόμη την αντίληψη των εννοιών, οπότε είναι καλό να το αφήσετε να την ανακαλύψει μόνο του. Μπορείτε μέχρι τότε να παίζετε μαθαίνοντάς του πόσοι είστε στην οικογένεια, σε πόσους μήνες έχει γενέθλια, ποια μέρα της βδομάδας είναι η Πέμπτη κλπ. Όταν αρχίσει να επιδεικνύει τις γνώσεις που έχει αποκτήσει, ενθαρρύνετέ το. Αν κάνει λάθη μην το κοροϊδεύετε. Πείτε του: “Στην αρχή ήταν σωστά, μετά όχι”. Για να του διδάξετε  τις βασικές γνώσεις γύρω από την πρόσθεση και την αφαίρεση, βασιστείτε αποκλειστικά σε συγκεκριμένες εμπειρίες: “Υπάρχουν τρία πορτοκάλια πάνω στο τραπέζι, παίρνεις ένα, πόσα μένουν;”.

Αυτό που πρέπει να θυμάστε είναι ότι σε τίποτε δε χρησιμεύει να απαριθμείτε γράμματα και αριθμούς. Κάτι τέτοιο, εκτός από πίεση, δημιουργεί αυτοματισμούς που εμποδίζουν το παιδί να σκέφτεται. Αυτό που θα το ωφελήσει είναι να παίζετε με τα γράμματα και τους αριθμούς. Όπως είναι εξίσου σημαντικό να περνάτε χρόνο μαζί και να παίζετε κι άλλα απλά παιχνίδια.

Μετάβαση με επιτυχία από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό

Μετάβαση του παιδιού από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό κι εσείς σκέφτεστε όλα αυτά που πρέπει να αλλάξουν. Πώς μπορείτε να βοηθήσετε το παιδί σας να βιώσει ήρεμα και επιτυχημένα αυτή τη σημαντική μετάβαση;

Το σχολείο είναι πιο αυστηρό και δεν είναι πλέον δυνατό να φτάνει στο σχολείο αργοπορημένο ή να απουσιάζει από τα μαθήματα χωρίς σοβαρό λόγο. Το παιδί σας έχει πια πάνω από ένα δάσκαλο, τη δασκάλα του αλλά και τη δασκάλα της μουσικής, των εικαστικών, της γυμναστικής… Στο τέλος της πρώτης τάξης του δημοτικού πρέπει να ξέρει να διαβάζει, να γράφει, να μετράει, να μπορεί να κάνει πρόσθεση… Ακόμη, το παιδί περνάει πια μικρές εξετάσεις (ανάγνωσης, ορθογραφίας…) και παίρνει έλεγχο προόδου. Έχει μαζί του μια σχολική τσάντα με βιβλία, τετράδια ασκήσεων, κασετίνα… Αυτή η τσάντα είναι μια πρώτη φανερή ένδειξη ότι το παιδί σας μεγάλωσε καθώς είναι το ίδιο υπεύθυνο γι’ αυτήν.

Το παιδί θα πρέπει σιγά σιγά να αυτονομηθεί. Ξεκινώντας την πρώτη δημοτικού θα πρέπει να είναι σε θέση να πηγαίνει μόνο του στην τουαλέτα, να ντύνεται και να γδύνεται, να τρώει μόνο του, να βοηθάει στο στρώσιμο και στο ξεστρώσιμο του τραπεζιού, να πλένεται μόνο του. Να αντιμετωπίζει κάποιες μικρές στιγμές μοναξιάς, να απασχολείται μόνο του για μικρά χρονικά διαστήματα και να μην είναι υποχρεωτικό να ασχολείται και να παίζει πάντα μαζί του ένας ενήλικας. Να είναι σε θέση να παίρνει πρωτοβουλίες ανάλογα με την ηλικία του, να κρεμάει το παλτό του, να ετοιμάζει την τσάντα του, να μην πετάει τα ρούχα του στο πάτωμα, να μπορεί να διαλέγει τα ρούχα της επόμενης μέρας, να είναι υπεύθυνο για τα δικά του πράγματα. Είναι σημαντικό και ευχάριστο να το συνοδέψετε και να το βοηθήσετε σε αυτή τη μετάβαση.

Η πρώτη δημοτικού είναι χρονιά σταθμός, είναι η χρονιά που θα αποτελέσει το μοντέλο για τις επόμενες, και θα πρέπει να είστε έτοιμη να αφιερώσετε λίγο χρόνο. Είναι μια χρονιά που απαιτεί από εσάς συνέπεια, υπομονή και επιμονή. Θα είναι μια επένδυση για αργότερα και για εσάς και για το παιδί σας.

Δεν υπάρχει λόγος να μελετάτε πολλή ώρα μαζί του μέχρι το βράδυ και να κάνετε πιο πολλά από όσα κάνει η δασκάλα στο σχολείο. Η δασκάλα θα σας ζητήσει απλά να βάζετε το παιδί σας να διαβάζει λίγο κάθε απόγευμα και πιθανόν να το βάλετε να απαγγείλει κάποιο ποίημα. Ακολουθήστε τις οδηγίες της και επιλέξτε μια ήρεμη στιγμή να αρχίσετε τη μελέτη, για παράδειγμα μετά το φαγητό.

Αποφύγετε να βάζετε το παιδί να διαβάζει το πρωί προτού φύγει για το σχολείο. Μπορεί να του δημιουργήσετε άγχος για όλη την υπόλοιπη μέρα. Αν έχετε λίγο χρόνο το πρωί, απολαύστε μαζί το πρωινό και κουβεντιάστε για τον περίγυρό του και την καινούρια του ζωή. Μην εκμεταλλεύεστε εκείνη τη στιγμή για να ελέγξετε εάν έχει μελετήσει τα μαθήματά του.

Προσπαθήστε να βρείτε χρόνο για να του διαβάσετε μια ιστορία, να πάτε μία βόλτα ή να παίξετε μαζί. Το παιδί σας μεγαλώνει, οι ανάγκες του αλλάζουν. Εκείνο που έχει τη μεγαλύτερη σημασία για το παιδί είναι να νιώθει ότι το συνοδεύετε στη διαδικασία της εξέλιξής του.

Εάν το βοηθάει κάποιος τρίτος στη μελέτη, καλό είναι να φροντίσετε να το διαβάζετε (εσείς ή ο πατέρας του) ορισμένα βράδια ή/ και τα Σαββατοκύριακα.

Το σημαντικότερο δεν είναι ο χρόνος που αφιερώνετε να είναι πολύς. Εκείνο που χρειάζεται το παιδί είναι να νιώθει το ενδιαφέρον σας για τη σχολική του ζωή. Πρέπει να το ακούτε, να ενημερώνεστε για την πρόοδό του, να εντοπίζετε τις δυσκολίες που τυχόν συναντά στη μετάβαση αυτή, να τις συζητάτε με τη δασκάλα και να ψάχνετε λύσεις. Πάνω απ’ όλα, πρέπει να εκφράζετε στο παιδί σας την περηφάνια σας που το βλέπετε να μεγαλώνει και να μαθαίνει. Αυτό είναι η καλύτερη εγγύηση για την επιτυχία του στη ζωή, όχι μόνο στο σχολείο.

Τέλος, φροντίστε να μην περιστρέφεται η ζωή του μόνο γύρω από τη μελέτη και το σχολείο. Να του διαθέτετε χρόνο για διασκέδαση, για συναντήσεις με τους φίλους του, για ευκαιρίες μάθησης και εξερεύνησης εκτός του σχολικού πλαισίου. Μπορείτε να το εγγράψετε σε κάποια (μία όχι τρεις) εξωσχολική δραστηριότητα που να αφορά κάποιο σπορ ή δημιουργικό εργαστήρι.