Ενσυνειδητότητα: πού έχουμε το μυαλό μας;

Ενσυνειδητότητα είναι ο όρος που χρησιμοποιείται στα ελληνικά για να μεταφραστεί η λέξη mindfulness. Πρόκειται για μια έννοια συνυφασμένη με ανατολικές φιλοσοφίες, όπως ο βουδισμός, και τεχνικές σαν το διαλογισμό. Η ενσυνειδητότητα αφορά στην αναγνώριση ότι συχνά κάνουμε πράγματα όχι συνειδητά αλλά μηχανικά καθώς και στην ιδιαίτερη σημασία που έχει το να βιώνει κανείς όσο πιο συνειδητά γίνεται το καθετί, σκέψη, συναίσθημα ή εμπειρία. Ενσυνειδητότητα σημαίνει αυτοσυγκέντρωση, συγκέντρωση της προσοχής μας σε κάτι, περισυλλογή του νου. Σημαίνει να μπορεί κανείς να συγκεντρώνεται σε οτιδήποτε βιώνει στο παρόν και να το πράττει συνειδητά.

Η ενσυνειδητότητα κίνησε το ενδιαφέρον της επιστημονικής κοινότητας κατά τη δεκαετία του 1970, όπου στην εφαρμογή της στηρίχθηκε ένα πρόγραμμα αντιμετώπισης του άγχους για ασθενείς με χρόνια νοσήματα. Στην πορεία, πολλές επιστημονικές έρευνες μελέτησαν και συνεχίζουν να μελετούν την ενσυνειδητότητα απαλλαγμένη από το θρησκευτικό πρόσημο, ως μια γνωστική διαδικασία και ψυχική κατάσταση.

Τα τελευταία χρόνια το επιστημονικό ενδιαφέρον για την ενσυνειδητότητα γίνεται όλο και μεγαλύτερο. Έχουν κατασκευαστεί αρκετές κλίμακες αυτό-αναφοράς και έχει γίνει πλήθος μελετών όσον αφορά την αποτελεσματικότητα της εφαρμογής της για την καταπολέμηση του άγχους, της κατάθλιψης, των διατροφικών διαταραχών, τη διαχείριση του πόνου και τις εξαρτήσεις.

Θα είχε ενδιαφέρον, λοιπόν, να αναρωτηθούμε πού είναι το μυαλό μας στην καθημερινότητά μας. Εάν, για παράδειγμα, βιώνουμε στην ολότητά της την εμπειρία της κατανάλωσης τροφής ή τρώμε βιαστικά και μηχανικά. Εάν μπορούμε να περιγράψουμε τα συναισθήματα που νιώθουμε ή αισθανόμαστε συναισθηματικά αποπροσανατολισμένοι. Εάν μπορούμε να κατανοήσουμε και να εναρμονιστούμε με τις σωματικές μας ανάγκες ή τις παραμελούμε και ζορίζουμε το σώμα μας. Εάν μπορούμε να συγκεντρωθούμε σε απλά πράγματα, όπως η αναπνοή μας, ή αισθανόμαστε να μας κατακλύζουν σκέψεις και καθημερινές έγνοιες.

Πώς μπορούμε να ενσωματώσουμε την ενσυνειδητότητα στην καθημερινή μας ζωή

–Μπορούμε να ξεκινήσουμε με την αναπνοή και να προσπαθήσουμε να συγκεντρωθούμε σ’ αυτή. Παρατηρούμε το νου μας, περιπλανιέται και επανέρχεται κατά τη διάρκεια της άσκησης; Ας επενδύσουμε 5-10 λεπτά την ημέρα προσέχοντας την αναπνοή μας. Μπορούμε να το κάνουμε καθιστού σε μια άνετη θέση ή ακόμη και ξαπλωμένοι.

-Μπορούμε να συγκεντρωθούμε σε οτιδήποτε κάνουμε στην καθημερινότητά μας, όπως πχ. όταν ξυπνάμε, ψωνίζουμε, πλένουμε τα πιάτα. Μπορούμε να επιλέγουμε μια διαφορετική συνήθεια κάθε εβδομάδα και να προσπαθούμε να είμαστε πολύ συγκεντρωμένοι κάθε φορά που την κάνουμε, βιώνοντάς την όσο περισσότερο γίνεται.

-Εφόσον ξεκινήσουμε να ασκούμαστε στην ενσυνειδητότητα, μπορούμε να παρακολουθήσουμε σεμινάρια, να διαβάσουμε βιβλία ή να δούμε σχετικά βίντεο ώστε να μάθουμε ακόμη περισσότερα γι’ αυτήν και να βρούμε τους τρόπους που ταιριάζουν για να την ενσωματώσουμε στον τρόπο ζωής μας.

Η καθημερινή άσκηση στην ενσυνειδητότητα έχει οφέλη στη σωματική και την ψυχική μας υγεία. Κι όπως ισχύει για κάθε υγιεινή συνήθεια, δύσκολη είναι μόνο η αρχή.