Νηπιαγωγείο: Πώς το παιδί μου θα τα καταφέρει
Νηπιαγωγείο. Συμβαίνει σε όλα τα παιδιά του κόσμου. Ωστόσο, εσείς νιώθετε ένα περίεργο συναίσθημα περηφάνιας αναμεμιγμένο με άγχος και φόβο. Πώς μπορείτε σαν γονείς να βοηθήσετε το παιδί σας να κάνει αυτό το μεγάλο άλμα από την ασφάλεια του σπιτιού στο νέο άγνωστο περιβάλλον του νηπιαγωγείου;
Κατ’ αρχήν, χρειάζεται να αποδεχτείτε την ιδέα ότι και για εσάς το ξεκίνημα στο νηπιαγωγείο αποτελεί ένα καινούριο στάδιο. Όσο περισσότερο το συνειδητοποιείτε, τόσο περισσότερο θα “επιτρέπετε” στο παιδί σας να μεγαλώσει, να στηριχθεί στις δυνάμεις του, να προχωρήσει στη ζωή του.
Μάθετε στο παιδί σας να είναι αυτόνομο σε σχέση με τις σωματικές του ανάγκες. Θα πρέπει να γνωρίζει αν έχει μέσα στο τσαντάκι του φαγητό και νερό, πού μπορεί να πιει νερό στο σχολείο του, πού βρίσκονται οι τουαλέτες και πώς να τις χρησιμοποιεί.
Εξηγήστε του τους νέους ρυθμούς της ζωής του. Έτσι, θα ξέρει ότι δεν το πετάτε μόνο του σε έναν άγνωστο κόσμο. Ενημερώστε το για την ώρα του πρωινού ξυπνήματος, την ώρα που πρέπει να βρίσκεται στο σχολείο του, το όνομα της δασκάλας του, πόσα διαλείμματα θα έχει και τι ώρα θα πηγαίνετε να το παίρνετε όταν σχολάσει. Πείτε του ότι θα ανακαλύψει και θα μάθει ένα σωρό ενδιαφέροντα πράγματα και ότι θα αποκτήσει νέους φίλους. Εκμεταλλευτείτε ακόμη την ευκαιρία και μιλήστε του για τη δουλειά σας και τις υπόλοιπες καθημερινές ασχολίες σας όπως και τις αντίστοιχες του συζύγου. Όσο περισσότερο το παιδί αισθανθεί ότι οι ασχολίες σας σας ενδιαφέρουν, τόσο ευκολότερα θα προσαρμοστεί στο νηπιαγωγείο και θα του αρέσουν τα νέα του ενδιαφέροντα.
Αφήστε το παιδί να γνωρίσει μόνο του τα άλλα παιδάκια στο νηπιαγωγείο. Μη μένετε εκεί πολλή ώρα όταν το πηγαίνετε το πρωί. Εάν κλαίει, ξεπεράστε μπροστά του τη δική σας συγκίνηση και επισπεύστε την αναχώρησή σας. Το παιδί σας είναι σε ηλικία που πρέπει να πάει σχολείο. Να είστε τρυφερές αλλά και αποφασιστικές: “Καταλαβαίνω πως ανησυχείς επειδή είναι όλα καινούρια, αλλά αυτό το θέμα το έχουμε κουβεντιάσει. Έχεις μια καλή δασκάλα που θα σου μάθει καινούργια πράγματα και θα κάνεις νέους φίλους. Όταν θα έρθω να σε πάρω, θα μου πεις πώς πέρασες τη μέρα σου εδώ.”
Αποφύγετε να του πείτε “να συμπεριφέρεται σαν μεγάλος” καθώς μπορεί να θυμώσει και να σας απαντήσει ότι “είναι μικρός και δε θέλει να γίνει μεγάλος”, να έχετε δηλαδή το αντίθετο αποτέλεσμα.
Όταν πάτε να το πάρετε στο σχόλασμα, πείτε του πόσο χαρούμενη νιώθετε που το ξαναβλέπετε. Μην το πιέσετε να σας πει πώς πήγε η μέρα του. Αν σας αναφέρει ότι είναι λυπημένο ή δυστυχισμένο, ακούστε το προσεκτικά. Βοηθήστε το να σχετικοποιήσει τη δυσκολία μιλώντας για το δικό σας ξεκίνημα στο σχολείο. Πείτε του (αν χρειαστεί) ότι κι εσείς στην αρχή τα βρήκατε λίγο δύσκολα αλλά μετά όλα έφτιαξαν.
Βρείτε το χρόνο να συζητήσετε με τη δασκάλα και να σας ενημερώσει σχετικά με την προσαρμογή του παιδιού σας. Εάν είναι εφικτό, να πηγαίνει κάπου κάπου και ο πατέρας του να το παίρνει από το σχολείο. Είναι ένας τρόπος να δείξετε στο παιδί ότι κι εκείνος αποδέχεται αυτή την αλλαγή της ζωής του και πως δεν “πετάει” το παιδί του σε έναν άγνωστο κόσμο.
Το βράδυ να βάζετε το παιδί πιο νωρίς για ύπνο. Προετοιμαστείτε για έναν ρυθμό ζωής πιο αυστηρό και συγκρατημένο. Όταν πλέον θα βγαίνετε τα βράδια σε φιλικά ή συγγενικά σπίτια καλό θα ήταν να μην το παίρνετε μαζί σας. Αποφύγετε να πέσετε στη συνηθισμένη παγίδα όταν ξεκινά το νηπιαγωγείο: το παιδί νιώθει τόσο εξαντλημένο, που παλεύει με την κούρασή του, αρνείται να πέσει στο κρεβάτι του και τελικά δεν μπορεί να κοιμηθεί. Μην υποχωρείτε. Ακόμη, μπορείτε να σηκώνεστε λίγο νωρίτερα το πρωί για να αναπληρώνετε το χρόνο που δεν περάσατε το βράδυ με το παιδί. Είναι προτιμότερο να περνάτε περισσότερο χρόνο και να τρώτε ένα καλό πρωινό όλοι μαζί, παρά να ξενυχτάτε το βράδυ.
Μάθετε ΠερισσότεραΣχολική ετοιμότητα: Πότε ένα παιδί είναι έτοιμο να φοιτήσει στην Α’ Δημοτικού
Η σχολική ετοιμότητα αφορά στο να διαπιστωθεί εάν το παιδί που βρίσκεται στην ηλικία των έξι ετών έχει κατακτήσει τις δεξιότητες που είναι απαραίτητες για την ένταξή του στη σχολική ζωή και όχι μόνο. Οι δεξιότητες αυτές αφορούν ένα ευρύ φάσμα.
Στον όρο σχολική ετοιμότητα περιλαμβάνεται το απαραίτητο επίπεδο ωριμότητας του παιδιού κατά τη στιγμή της έναρξης της φοίτησής του στην πρώτη τάξη του δημοτικού. Το επίπεδο αυτό ωριμότητας αφορά την ετοιμότητα του παιδιού στον σωματικό, γνωστικό, κινητικό, κοινωνικό και συναισθηματικό τομέα. Έχει πολύ μεγάλη σημασία μιας και αξιολογείται η ετοιμότητα του παιδιού να διδαχθεί με οργανωμένο και συστηματικό τρόπο τα γνωστικά αντικείμενα του δημοτικού σχολείου αλλά και να ενταχθεί κοινωνικά στη σχολική κοινότητα.
Κατά τη διάρκεια της αξιολόγησης της σχολικής ετοιμότητας πραγματοποιείται έλεγχος της πλευρίωσης, της αδρής και της λεπτής κινητικότητας, των επικοινωνιακών δεξιοτήτων, της κατάκτησης των γραφοκινητικών δεξιοτήτων και των προμαθηματικών εννοιών. Για παράδειγμα, ελέγχεται πώς πιάνει το μολύβι, εάν γνωρίζει χρώματα και σχήματα, αν μπορεί να χρησιμοποιήσει το ψαλίδι, αν μπορεί να αφηγηθεί μια ιστορία και να ζωγραφίσει μέσα σε πλαίσιο.
Η νηπιαγωγός μπορεί να ενημερώσει τους γονείς, έτσι ώστε να έχουν τη συνολική εικόνα του επιπέδου σχολικής ετοιμότητας και των τυχόν αναγκών του παιδιού (εκπαιδευτικών και μη). Στη συνέχεια, οι γονείς μπορούν να απευθυνθούν για τον έλεγχο της σχολικής ετοιμότητας στα ΚΕΔΔΥ, σε Ιατροπαιδαγωγικά Κέντρα, σε Κέντρα Ψυχικής Υγείας, σε Ψυχοπαιδαγωγικές Μονάδες και βέβαια, ιδιωτικά σε εξειδικευμένους ιδιώτες – ειδικούς θεραπευτές.
Η νηπιαγωγός είναι απαραίτητο για την είσοδο στο Δημοτικό να αξιολογήσει εάν το νήπιο διαθέτει τις απαραίτητες κινητικές δεξιότητες, αν μπορεί να κατανοήσει και να χειριστεί το γλωσσικό σύστημα ώστε να επικοινωνεί και να αυτοεξυπηρετείται, εάν κατανοεί τις κοινωνικές συμβάσεις και αν έχει αλληλεπίδραση με τους άλλους γύρω του, συνομήλικους και ενήλικες. Εάν το παιδί δείχνει να υστερεί αναπτυξιακά στους περισσότερους από τους παραπάνω τομείς τότε η αξιολόγηση της σχολικής του ετοιμότητας κρίνεται απαραίτητη.
Εάν το αποτέλεσμα της αξιολόγησης δείξει ότι το παιδί δεν έχει την ωριμότητα και την ετοιμότητα να φοιτήσει στην Α’ Δημοτικού, τότε χρειάζεται να πραγματοποιηθεί στοχευμένη παρέμβαση από ειδικό. Μέσα από την παρέμβαση θα μπορέσει το παιδί να βοηθηθεί ώστε να κατακτήσει τις απαραίτητες δεξιότητες και θα υποστηριχθεί το ίδιο και η οικογένειά του. Η μορφή και η συχνότητα μιας τέτοιας παρέμβασης εξαρτάται από τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει το κάθε παιδί.
Σε κάποιες περιπτώσεις, εάν εντοπιστεί έντονη αναπτυξιακή ανωριμότητα ή κάποια ειδική εκπαιδευτική ανάγκη, ίσως να προταθεί επαναφοίτηση του παιδιού στο νηπιαγωγείο. Βέβαια, η επαναφοίτηση δεν κρίνεται απαραίτητη όταν το παιδί υποστηρίζεται από ένα μαθησιακό πλαίσιο το οποίο λαμβάνει υπόψη τις εμπειρίες, τις ανάγκες και το επίπεδο ανάπτυξης και ωριμότητάς του. Η επαναφοίτηση χωρίς υποστηρικτικό πλαίσιο είναι δυνατό να εγκλωβίσει το παιδί σε επανάληψη γνωστικών δραστηριοτήτων, να έχει αρνητικές επιπτώσεις στον ψυχικό του κόσμο και να το οδηγήσει σε απόσυρση από τη διαδικασία μάθησης.
Εάν το παιδί βρεθεί στην Α’ Δημοτικού ανέτοιμο να φοιτήσει, είναι πολύ πιθανό να βιώσει έντονο ψυχολογικό στρες. Αισθάνεται ότι δεν ανταποκρίνεται στις σχολικές υποχρεώσεις του αλλά και στις προσδοκίες των γονιών του. Σαν αποτέλεσμα μπορεί να υπάρξει σχολική άρνηση και φοβία, δηλαδή φόβος του παιδιού να πάει στο σχολείο και έντονη δυσαρέσκεια να αποχωριστεί τους γονείς του και το οικείο του περιβάλλον.
Ας βοηθήσουμε λοιπόν το παιδί μας να έχει μια όσο το δυνατό πιο ευχάριστη και ομαλή ένταξη στη σχολική του ζωή!
Εάν επιθυμείτε να αξιολογηθεί η σχολική ετοιμότητα του παιδιού σας ή/και να συμμετέχει στο Πρόγραμμα Προετοιμασίας Νηπίων για την Α’ Δημοτικού, μπορείτε να επικοινωνήσετε στα παρακάτω στοιχεία:
τηλέφωνο: 69 07 13 85 01
mail: info@anagnostopoyloy.gr
ή να στείλετε μήνυμα στη σελίδα μας στο Facebook.
Μάθετε Περισσότερα
Έπαινος: πώς συμβάλλει στη διαπαιδαγώγηση του παιδιού
Ο έπαινος της καλής συμπεριφοράς των παιδιών σας αποτελεί την πιο αποτελεσματική επιβράβευση που μπορείτε να τους προσφέρετε. Η γλώσσα της αποδοχής είναι ο τόνος που πρέπει να χρησιμοποιείτε για να δείξετε στα παιδιά σας ότι είστε ικανοποιημένοι από τη συμπεριφορά τους. Η γλώσσα της αποδοχής έχει ψηλό τόνο και φανερώνει ενθουσιασμό.
Πολλοί άνθρωποι ανεβαίνουν ενστικτωδώς μια κλίμακα όταν μιλούν σε μωρά ή μικρά παιδιά. Αυτόν τον τόνο πρέπει να χρησιμοποιείτε όταν επαινείτε το παιδί σας. Μπορείτε επίσης να χρησιμοποιήστε το άγγιγμα για να δείξετε την αποδοχή και την επιβεβαίωση – ένα ελαφρύ άγγιγμα στην πλάτη, μια αγκαλιά, ένα φιλί και ένα σφίξιμο του ώμου. Χαμογελάστε! Η γλώσσα του σώματος είναι πολύ σημαντική. Να θυμάστε όμως ότι πρέπει να προσαρμόσετε την αντίδρασή σας ανάλογα με την ηλικία του παιδιού σας – ένα εννιάχρονο παιδί θα νομίσει ότι προσπαθείτε να του φερθείτε συγκαταβατικά εάν το επαινέσετε με τον ίδιο τρόπο που θα επαινούσατε ένα νήπιο. Πείτε του: «Μπράβο!» με ζεστή φωνή και χτυπήστε το ελαφρά στην πλάτη.
Τι μπορεί να ειπωθεί σαν έπαινος
«Σε ευχαριστώ πολύ που με βοηθάς να στρώσω το τραπέζι!» «Είσαι πολύ καλό παιδί! Περιμένεις με υπομονή να ντύσω την αδελφή σου. Τώρα, θα έχουμε ακόμα περισσότερο χρόνο στη βόλτα μας στην παιδική χαρά!» «Συμπεριφέρθηκες πολύ καλά στο σπίτι της γιαγιάς κι έλεγες πάντα ‘παρακαλώ’ κι ‘ευχαριστώ’ Μπράβο σου! Με κάνεις πολύ περήφανη!»
Όταν προειδοποιείτε τα παιδιά σας, πρέπει πάντα να τους λέτε γιατί το κάνετε και ποια ήταν η κακή συμπεριφορά που εντοπίσατε. Το ίδιο πρέπει να κάνετε και όταν τα επαινείτε. Όταν τα παιδιά σας συμπεριφέρονται σωστά, τονίστε την καλή συμπεριφορά. Πείτε, για παράδειγμα, στην κόρη σας ότι τα πήγε πολύ καλά και πώς σας έκανε να νιώσετε. Εάν δεν τους γνωστοποιήσετε την καλή συμπεριφορά, πώς θα ξέρουν για ποιο λόγο τα επαινείτε;
Η καλή συμπεριφορά περνά συχνά απαρατήρητη από τους γονείς και υπάρχουν αρκετοί λόγοι γι’ αυτό. Ο ένας είναι ότι η καλή συμπεριφορά, ειδικά στα μικρά παιδιά και τα νήπια, θεωρείται απλώς απουσία κακής συμπεριφοράς. Το μικρό παιδί σας έκανε αρκετά εύκολο το πρωινό σας, το ντύσατε χωρίς προσπάθεια, έφαγε το πρωινό του χωρίς να ρίξει το φαγητό του στο πάτωμα και έπαιξε όμορφα για δεκαπέντε λεπτά ενώ εσείς βάζατε πλυντήριο. Καθένα από αυτά τα μικρά επιτεύγματα αξίζει την προσοχή και την αποδοχή σας. Εάν δεν υπάρχει έπαινος σαν ανταμοιβή της καλής συμπεριφοράς, το παιδί σας θα πιστέψει ότι δεν την παρατηρήσατε και δεν θα έχει το κίνητρο να την επαναλάβει.
Πότε πρέπει να θυμάστε περισσότερο τον έπαινο
Συχνά, οι γονείς περιμένουν από τα παιδιά τους να συμπεριφέρονται με ένα συγκεκριμένο τρόπο, παρόλο που ποτέ δεν τους έχουν διδάξει αυτά που πρέπει να κάνουν. Μερικοί γονείς δεν παρατηρούν ποτέ τα παιδιά τους όταν συμπεριφέρονται καλά, επειδή προσπαθούν να εκμεταλλευτούν την ηρεμία και την ησυχία του σπιτιού και να συνεχίσουν τις δουλειές τους. Κάποιοι άλλοι μπορεί να αισθάνονται ότι η μέρα κυλά πιο ήρεμα από ό, τι συνήθως, αλλά δεν κρίνουν σκόπιμο να σχολιάσουν δυνατά ή να αναγνωρίσουν το γεγονός ότι τα παιδιά τους έκαναν προσπάθεια.
Πολλές φορές οι γονείς πέφτουν στην παγίδα να «επιβραβεύουν» τα παιδιά τους με την προσοχή τους μόνο όταν αυτά συμπεριφέρονται άσχημα. Αυτή η συνήθεια όμως είναι δύσκολο να αλλάξει. Τα παιδιά χρειάζονται την προσοχή των γονιών τους, και εάν δεν την έχουν όταν συμπεριφέρονται καλά, θα σας το υπενθυμίσουν με όλους τους τρόπους.
Επίσης, είναι δύσκολο να αντιληφθείτε την καλή συμπεριφορά ενός παιδιού όταν το άλλο παιδί σας συμπεριφέρεται άσχημα. Φυσικά πρέπει να αντιμετωπίσετε την κακή συμπεριφορά, αλλά δεν πρέπει να ξεχνάτε να επαινείτε το παιδί που συμπεριφέρεται καλά – μην τα βάζετε και τα δύο στην ίδια μοίρα.
Όπως η προειδοποίηση, έτσι και ο έπαινος και η αποδοχή πρέπει να προσφέρονται άμεσα στα μικρά παιδιά. Μην καθυστερείτε να τα επαινέσετε – η άμεση αντίδραση θα τα βοηθήσει να συνδέσουν την καλή συμπεριφορά με τη θετική προσοχή. Στα μεγαλύτερα παιδιά μπορείτε να δείχνετε την αποδοχή σας ανά διαστήματα καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας και είναι πάντα καλό να τους υπενθυμίζετε στο τέλος τα καλύτερα σημεία της ημέρας. Όταν βάζετε τα παιδιά σας στο κρεβάτι, υπενθυμίστε τους τι καλό έκαναν και πώς σας έκαναν να αισθανθείτε. Έτσι, θα έχετε μια θετική κατάληξη της ημέρας.
Μάθετε ΠερισσότεραΗ ώρα του ύπνου: μια ακόμη γονεϊκή πρόκληση
Σε πολλές οικογένειες την ώρα του ύπνου δημιουργείται χάος και αναστάτωση. Η διαδικασία που χρειάζεται να κάνουν οι γονείς για να βάλουν τα παιδιά τους για ύπνο και αυτά με τη σειρά τους να μείνουν στο κρεβάτι μπορεί να διαρκέσει και ολόκληρη τη νύχτα, αν δεν έχει οριστεί ένα πρόγραμμα και δεν υπάρχει αυστηρός έλεγχος. Ως συνέπεια, την επόμενη μέρα οι εξουθενωμένοι γονείς και τα παιδιά μοιάζουν σαν μια ωρολογιακή βόμβα που είναι έτοιμη να εκραγεί.
Πρόσφατα γνωστοποιήθηκαν τα αποτελέσματα μιας έρευνας σχετικά με τη συμπεριφορά των παιδιών κατά τη διαδικασία του ύπνου.
Παρακάτω παρουσιάζονται μερικά από αυτά:
-Το 40% των ατόμων που απάντησαν στην έρευνα – επρόκειτο για γονείς και άτομα που φροντίζουν παιδιά – είπαν ότι τα βρέφη και τα νήπια κοιμούνταν λιγότερο από τις 12 με 15 ώρες την ημέρα που προτείνουν οι παιδίατροι και οι ειδικοί στον ύπνο.
-Το 40% απάντησε ότι τα παιδιά του αντιμετωπίζουν καθημερινά προβλήματα ύπνου.
-Το 64% απάντησε ότι τα βρέφη και τα νήπιά του παρουσιάζουν τουλάχιστον ένα πρόβλημα συμπεριφοράς ύπνου, κοιμούνται όμως 12 με 15 ώρες τουλάχιστον μερικές φορές την εβδομάδα.
-Το 25% των ατόμων που ρωτήθηκαν είπαν ότι τα βρέφη και τα παιδιά έως 6 ετών φαίνονται νυσταγμένα και κουρασμένα κατά τη διάρκεια της ημέρας.
-Το 34% πίστευε ότι οι συνήθειες του ύπνου ενός παιδιού μπορούσαν να επηρεάσουν και να αναστατώσουν ολόκληρη την οικογένεια.
-Το 71% των γονιών και των ατόμων που φροντίζουν παιδιά είπαν ότι κοιμούνται λιγότερο από όσο χρειάζονταν.
-Το 98% συμφώνησε ότι τα παιδιά είναι πιο χαρούμενα μετά από έναν καλό βραδινό ύπνο.
Αυτές οι απαντήσεις προέρχονται από γονείς και άλλα άτομα που φροντίζουν παιδιά.
Γιατί όμως τα αποτελέσματα της έρευνας είναι τόσο ανησυχητικά;
Σκεφτείτε το για ένα λεπτό. Πώς αισθάνεστε όταν δεν έχετε ξεκουραστεί αρκετά; Χωρίς αρκετό ύπνο δεν μπορούμε να λειτουργήσουμε καλά την επόμενη μέρα, είμαστε εξαντλημένοι κι ευερέθιστοι, οι αντιδράσεις μας είναι πιο αργές και τα επίπεδα της αυτοσυγκέντρωσής μας είναι χαμηλά. Εάν αυτό συνεχιστεί για πολλές νύχτες, το ανοσοποιητικό μας σύστημα αρχίζει να υποφέρει, είμαστε πιο επιρρεπείς στα κρυολογήματα, νιώθουμε εξουθενωμένοι και είναι επίσης πιο πιθανό να πάθουμε κάποιο ατύχημα. Οι συνέπειες της στέρησης του ύπνου μπορεί να αποβούν πολύ επικίνδυνες – είναι σαν μια τεχνική βασανισμού.
Το ίδιο ισχύει και για τα παιδιά και μάλιστα μερικές φορές είναι χειρότερο. Τα παιδιά χρειάζονται πολύ περισσότερο ύπνο από ό, τι οι ενήλικες, επειδή μεγαλώνουν και αναπτύσσονται και νοητικά και σωματικά. Αντίθετα με τους ενήλικες, οι οποίοι μπορεί να πάρουν κι έναν υπνάκο ή να ξεκουραστούν λίγο κατά τη διάρκεια της ημέρας, τα παιδιά που πηγαίνουν για ύπνο πολύ αργά ή που καταφέρνουν να ησυχάσουν μόνο μετά από ώρες αντίστασης δεν θα έχουν αρκετές δυνάμεις την επόμενη μέρα. Ενδεχομένως να έχετε παρατηρήσει ότι εάν το παιδί σας κοιμηθεί αργά, δεν επηρεάζεται η ώρα που θα ξυπνήσει το πρωί, αλλά η συμπεριφορά, η όρεξη, η διάθεσή του, και φυσικά εσείς. Θα επικρατήσει δηλαδή το φαινόμενο του ντόμινο.
Τα προβλήματα του ύπνου επηρεάζουν πολλές οικογένειες και αποτελούν έναν από τους πιο συνηθισμένους λόγους για τους οποίους οι γονείς ζητούν επαγγελματική βοήθεια και συμβουλές. Πολλά από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι οικογένειες, ιδιαίτερα τα προβλήματα συμπεριφοράς, χειροτερεύουν και ενδεχομένως να προκαλούνται από το γεγονός ότι τα παιδιά δεν κοιμούνται αρκετά. Ένα παιδί που είναι πολύ κουρασμένο, θα είναι ευέξαπτο ολόκληρη την επόμενη μέρα, γεγονός που έχει συχνά ως αποτέλεσμα ξεσπάσματα οργής, τσακωμούς ή άλλου είδους κακή συμπεριφορά, συμπεριλαμβανομένων των προβλημάτων στο σχολείο. Μόλις, λοιπόν, οριστεί ένα πρόγραμμα ύπνου, συχνά βελτιώνονται αισθητά και με μαγικό τρόπο και άλλες προβληματικές καταστάσεις.
Επιλέξτε τη σωστή στιγμή
Ορισμένοι γονείς πιστεύουν ότι εάν κρατήσουν ένα παιδί ξύπνιο περισσότερο από το κανονικό, θα θέλει περισσότερο να κοιμηθεί, επειδή θα έχει κουραστεί πραγματικά. Συμβαίνει όμως το αντίθετο. Τα παιδιά που έχουν κουραστεί υπερβολικά βρίσκονται σε κατάσταση αλλοφροσύνης και δυσκολεύονται να χαλαρώσουν. Αν επιλέξετε τη σωστή στιγμή – η οποία είναι συνήθως νωρίτερα από αυτό που πιστεύετε – θα έχετε διανύσει τη μισή διαδρομή. Παρατηρήστε τις ενδείξεις – κουρασμένα μάτια, τρίψιμο των αυτιών, πιπίλισμα των δακτύλων, χασμουρητό – όλα έχουν να κάνουν με τη γλώσσα του σώματος.
Μάθετε Περισσότερα«Το παιδί μου κάνει τη μία αταξία μετά την άλλη»
Η μία αταξία διαδέχεται την άλλη κι εσείς προσπαθείτε να καταλάβετε τι συμβαίνει στο παιδί σας. Αυτό το άρθρο θα σας βοηθήσει να δείτε ότι κάθε αταξία δεν είναι ίδια και τους τρόπους με τους οποίους μπορείτε να την αντιμετωπίσετε.
Η αταξία ως εξερεύνηση
Αυτό το είδος αταξίας γίνεται μόλις το παιδί αρχίσει να περπατάει. Θέλει να αγγίξει τη λάμπα που καίει, να βάλει τα δάχτυλά του στην πρίζα κλπ. Μαθαίνει τη ζωή και τους κινδύνους της. Η συχνότητα αυτών των αταξιών εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το δικό σας άγχος. Όσο το παιδί αισθάνεται ότι φοβάστε (μήπως καεί, κοπεί, δηλητηριαστεί…), τόσο περισσότερο έχει την τάση να τροφοδοτεί τους φόβους σας. Αυτό συμβαίνει γιατί, χωρίς να το συνειδητοποιεί, το παιδί αισθάνεται πως δεν το εμπιστεύεστε. Αν, αντίθετα, αισθανθεί ότι του επιτρέπετε να εξερευνήσει τον κόσμο γύρω του, θα το κάνει με πιο σωστό τρόπο.
Τι μπορείτε να κάνετε
Ακόμη κι αν το παιδί είναι πολύ μικρό, πείτε του ότι αυτό απαγορεύεται. Εξηγήστε του ότι «Αυτό είναι επικίνδυνο. Η λάμπα καίει. Δε θέλω να καείς. Μην το ξανακάνεις». Την επόμενη φορά μη διστάσετε να του πιάσετε το χέρι με δύναμη, αγριοκοιτάζοντάς το και υπενθυμίζοντας την απαγόρευση. Μη βασίζεστε στα διάφορα προστατευτικά μέσα με τα οποία μπορείτε να εξοπλίσετε το σπίτι σας. Το παιδί σας πρέπει να μάθει να ζει στο σπίτι του. Επιπλέον, με αυτά τα μέσα προστασίας, οι γονείς αποφεύγουν να δώσουν στο παιδί εξηγήσεις που θα το προστατεύσουν από τον κίνδυνο και τις συνέπειές του, ενώ είναι σίγουρο ότι το παιδί θα βρεθεί σε μέρη λιγότερο προστατευμένα. Για παράδειγμα, ένα παιδί που ταξιδεύει με αυτοκίνητο που έχει πάντα ασφαλισμένες τις πόρτες δε μαθαίνει ότι είναι επικίνδυνο να ανοίξει την πόρτα ή το παράθυρο.
Η αταξία ως μάθημα αυτονομίας
Αυτή συνήθως γίνεται μετά τα δύο τρία πρώτα χρόνια του παιδιού. Αναποδογυρίζει το ποτήρι την ώρα που το γεμίζει με νερό, του πέφτει κάτω το πιάτο που μεταφέρει στο τραπέζι ή πλημμυρίζει το μπάνιο πλένοντας τα χέρια του. Αυτές οι αταξίες γίνονται από αδεξιότητα.
Τι μπορείτε να κάνετε
Το παιδί σας θέλει να σας μιμηθεί αλλά δε βλέπει τα πράγματα όπως εσείς. Κανένα παιδί δεν μπορεί να μάθει να κάνει πράγματα μόνο του αν δε περάσει πρώτα από το στάδιο των ατυχημάτων. Ακόμη, χρειάζεται να του επιτρέπετε να λερώνεται χωρίς να του λέτε ότι φέρεται σαν γουρουνάκι και να αποφεύγετε απαξιωτικούς χαρακτηρισμούς όταν κάνει ζημιές. Οι ταπεινωτικοί χαρακτηρισμοί θα εμποδίσουν το παιδί να πάρει κάποια πρωτοβουλία στο μέλλον. Για να μεγαλώσει το παιδί πρέπει να αισθάνεται ότι οι γονείς του επιτρέπουν να διακινδυνεύει. Όταν υποχωρήσει, λοιπόν, ο εκνευρισμός μπορείτε να πείτε: «Μπράβο που προσπάθησες. Είμαι σίγουρη ότι την επόμενη φορά θα τα καταφέρεις καλύτερα». Το παιδί σας θα αισθανθεί ότι το εμπιστεύεστε και θα προσέχει από μόνο του.
Η αταξία ως πρόκληση
Πετάει κάτω το φαγητό του, σκίζει το βιβλίο του, μουτζουρώνει στους τοίχους, βρίζει επίτηδες… Έχει περάσει, όμως, πλέον η περίοδος της εξερεύνησης. Γνωρίζει καλά ότι αυτό που κάνει δεν επιτρέπεται, επομένως θέλει να σας προκαλέσει.
Τι μπορείτε να κάνετε
Κατ’ αρχήν, τραβήξτε την προσοχή του και καρφώστε το βλέμμα σας στο δικό του. Στη συνέχεια, ρωτήστε το «τι συμβαίνει». Με αυτή την ερώτηση θεωρείτε την όποια πράξη δική του ευθύνη και του δίνετε την ευκαιρία να δώσει μια εξήγηση. Έπειτα, θυμίστε του την απαγόρευση, μαλώστε το αυστηρά και στείλτε το στο δωμάτιό του. Αν έκανε κάποια πολύ σοβαρή αταξία (πχ. έκλεψε κάτι από ένα κατάστημα) κι εσείς είστε έξω φρενών, μη διστάσετε να το βάλετε τιμωρία.
Αγνοείτε τους λόγους που το οδήγησαν στην αταξία;
Ίσως να πρόκειται για ένα μήνυμα, ένα κάλεσμα σε βοήθεια, το οποίο το παιδί σας στέλνει με το δικό του τρόπο. Πείτε του: «Δε σε αφήνω να φτάνεις σε τέτοιες καταστάσεις. Μπορούμε να κουβεντιάσουμε αυτό που σε στενοχωρεί». Αφιερώστε του χρόνο για να σκεφτείτε μαζί τι συμβαίνει και να σας πει σχετικά. Προτείνετε διάφορες εξηγήσεις πχ. «Μήπως το τελευταίο διάστημα στενοχωριέσαι λίγο στο σχολείο;». Να τονίζετε τις φράσεις σας με «μήπως» και «λίγο», που στοχεύουν στη χαλάρωση του παιδιού σας, έτσι ώστε να σας μιλάει πιο ανοιχτά. Όταν απευθύνεστε με αυτόν τον τρόπο στο παιδί, του δείχνετε ότι αποδέχεστε το να έχει διαφορετικά από τα δικά σας συναισθήματα και το προτρέπετε να σας ανοίγει την καρδιά του. Ταυτόχρονα, σκεφτείτε εάν πρόσφατα έγιναν σημαντικές αλλαγές στη ζωή του παιδιού πχ. μετακόμιση, αλλαγή σχολείου, γέννηση ενός μικρότερου αδελφού…Προσπαθήστε, λοιπόν, να διορθώσετε την κατάσταση αρχικά με τις δικές σας δυνάμεις. Αν, όμως, αυτή συνεχίζεται, καλό είναι να ζητήσετε τη συμβουλή ενός ψυχολόγου. Συνήθως λίγες επισκέψεις αρκούν για να ξεδιαλύνει μια δύσκολη κατάσταση.
Διαβάστε ακόμη:
Μάθετε Περισσότερα
Αυτοεκτίμηση στο παιδί: πώς μπορούμε να την ενισχύσουμε
Η αυτοεκτίμηση του παιδιού είναι δυνατόν να ενισχυθεί από τους γονείς μέσα από πολλούς τρόπους. Η αυτοεκτίμηση είναι το αποτέλεσμα της εικόνας που φέρει ένα άτομο για τον εαυτό του: της γνώμης που έχει για την εξωτερική του εμφάνιση, τις ικανότητές του, τις επαγγελματικές, ακαδημαϊκές και προσωπικές του επιτυχίες, τον πλούτο της συναισθηματικής του ζωής. Η αυτοεκτίμηση αφορά μια αξία εύθραυστη και ευμετάβλητη που ενισχύεται όσο ζούμε σεβόμενοι τις δικές μας αξίες και εξασθενεί κάθε φορά που η συμπεριφορά μας δεν είναι συνεπής με αυτές. Λόγω της μεγάλης της σημασίας για τη ζωή του ατόμου, είναι σημαντικό η αυτοεκτίμηση να χτίζεται από τη μικρή παιδική ηλικία. Στη συνέχεια του άρθρου αυτού αναφέρονται ενδεικτικά ορισμένα από εκείνα που μπορούν να κάνουν οι γονείς ώστε να αναπτυχθεί και να καλλιεργηθεί η αυτοεκτίμηση του παιδιού:
–Όταν είναι μικρό, η σωματική επαφή βοηθάει πολύ, το να το κρατάτε, δηλαδή, αγκαλιά, όσο πιο τρυφερά και όση περισσότερη ώρα μπορείτε. Δεν είναι δυνατόν να το παραχαϊδέψετε και να το κακομάθετε όταν είναι πολύ μωρό. Το τάισμα, που δε γίνεται σε τακτές ώρες, αλλά όποτε το βρέφος ζητάει τροφή, ενισχύει το αίσθημα ασφάλειας που νιώθει και το κάνει περισσότερο ανεξάρτητο όταν μεγαλώσει.
–Πείτε του ότι το αγαπάτε. Αν και ίσως το θεωρείτε αυτονόητο, το παιδί μπορεί μερικές φορές να αμφιβάλλει και να χρειάζεται την επιβεβαίωσή σας.
–Ακούστε προσεκτικά τι σας λέει, συζητάτε μαζί του και, γενικά, συμπεριφερθείτε του με τέτοιο τρόπο που να δείχνει ότι πιστεύετε πως είναι άτομο με αξία και νοημοσύνη.
–Βοηθήστε το να νιώθει ωραία και να είναι ευχαριστημένο είτε είναι αγόρι είτε κορίτσι. Να συμπεριφέρεστε στα αγόρια και στα κορίτσια με τον ίδιο τρόπο.
–Βοηθήστε το να παίρνει σιγά σιγά μόνο του τις αποφάσεις που το αφορούν, στις περιπτώσεις που μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο χωρίς να κινδυνεύει η ασφάλειά του.
–Μην το υπερπροστατεύετε. Αν λέτε κάθε τόσο στο παιδί «Μην το κάνεις αυτό, θα χτυπήσεις», τότε παίρνει το μήνυμα ότι είναι ανόητο – αρκετά ανόητο, μάλιστα, ώστε να κάνει κακό στον ίδιο του τον εαυτό – και ότι δεν το εμπιστεύεστε. Αν συνεχώς του περνάτε αυτό το μήνυμα, τότε, όταν μεγαλώσει, δε θα έχει αυτοπεποίθηση και είναι πολύ πιθανό να ενεργεί με ανόητο τρόπο. Γενικά, θα μπορούσε κανείς να πει ότι, αν ανοίγουμε στο παιδί σταδιακά την πόρτα της ελευθερίας στην επιλογή μιας πράξης, αλλά και στην ανάληψη της ευθύνης του να αποδεχτεί τις όποιες συνέπειες αυτής της πράξης, τότε θα μάθει να διακρίνει τον κίνδυνο μέσα από τις εμπειρίες του.
–Δώστε του θετικά μηνύματα για το σώμα του. Αν το παιδί φροντίζει το σώμα του, είναι πιθανότερο να γίνει ένας δυνατός και υγιής ενήλικας, το οποίο αποτελεί έναν πολύ σημαντικό παράγοντα για την ενίσχυση της αυτοεκτίμησής του.
–Αναγνωρίστε τα επιτεύγματά του, ακόμη και τα πιο μικρά. Το παιδί θέλει την αναγνώρισή σας για ό, τι πετυχαίνει.
–Αποδοκιμάστε τις πράξεις του – και όχι το ίδιο το παιδί – σε περίπτωση που κάνει κάτι το οποίο δεν είναι αποδεκτό. Για παράδειγμα, μπορείτε να του πείτε: «Δεν μου αρέσει καθόλου να πετάς το φαγητό σου στο πάτωμα!», αντί να πείτε, «Είσαι κακό παιδί!» ή ακόμη χειρότερα «Δε με λυπάσαι που τυραννιέμαι να καθαρίζω τις βρωμιές σου;».
–Ενθαρρύνετέ το να μαθαίνει καινούρια πράγματα, όπως να του επιτρέπετε να βοηθά στις δουλειές του σπιτιού και να ντύνεται μόνο του.
–Με τις πράξεις σας, γίνεστε θετικό πρότυπο, δείχνοντας ότι σέβεστε και αγαπάτε τον εαυτό σας και, παράλληλα, νοιάζεστε για τους άλλους. Τα παιδιά αυτόματα αντιγράφουν τη συμπεριφορά των γονιών τους.
Η αυτοεκτίμηση είναι βασική πηγή χαράς και επιτρέπει στον κάθε άνθρωπο να ζήσει ευτυχισμένος, να γνωρίσει καλύτερα τον εαυτό του και να τον αγαπήσει γι’ αυτό που πραγματικά είναι. Κάντε στο παιδί σας αυτό το δώρο!
Μάθετε ΠερισσότεραΜπορείτε να πειθαρχήσετε το παιδί σας χωρίς φωνές;
Για ποιο λόγο φωνάζετε;
– Όταν δίνετε στο παιδί σας μια οδηγία και δεν την εκτελεί αμέσως. Αντίθετα, περιμένει να βγείτε από τα ρούχα σας για να αντιδράσει (συχνά χαμογελώντας). Σας περιπαίζει και σας εξοργίζει.
-Έχετε πειστεί ότι είναι ο μόνος τρόπος με τον οποίο μπορείτε να ασκήσετε την εξουσία σας. Μήπως κι εσείς έχετε ανατραφεί με παρόμοιο τρόπο; Όσο κι αν σας έχει στοιχίσει, αναπαράγετε το ίδιο πρότυπο.
-Ίσως διανύετε μια δύσκολη περίοδο στη δουλειά ή στην προσωπική ζωή σας.
– Πιθανόν οι φωνές σας να εκφράζουν κάτι βαθύτερο. Φωνάζετε για να καλέσετε – υποσυνείδητα – το σύντροφό σας, που δεν είναι ποτέ παρών, που δεν επωμίζεται καμία ευθύνη στο σπίτι και επιστρέφει μετά το μαρτύριο του μπάνιου και του φαγητού των παιδιών. Φωνάζοντας εκφράζετε το αίσθημα αδικίας που νιώθετε να σας πνίγει.
Αυτό βλάπτει το παιδί;
Ας μην δραματοποιούμε την κατάσταση. Οι γονείς που φωνάζουν δεν είναι υποχρεωτικά τέρατα που καταστρέφουν το μέλλον των παιδιών τους. Ωστόσο, όταν ουρλιάζετε, το παιδί σας μπορεί να αισθάνεται:
-Αστάθεια, ενόχληση σχετικά με την εσωτερική του ασφάλεια. Δεν ξέρει πια τι του συμβαίνει. Αυτό, άλλωστε, εννοεί όταν σας λέει: “Σταμάτα, όταν κάνεις έτσι, δεν είσαι η μαμά μου…”.
–Ενοχές, επειδή σας κάνει να συμπεριφέρεστε έτσι.
Όταν το παιδί σας βλέπει να του απευθύνεστε πάντοτε με φωνές, στο τέλος αναπτύσσει μια παθητική αντίσταση. Του ζητάτε να κάνει κάτι, σας απαντά “ναι” και μετά από δέκα λεπτά δεν έχει κάνει ακόμη τίποτε. Οι σχέσεις του με τους άλλους κινδυνεύουν να καταλήξουν σχέσεις ισχύος σε κάθε περίπτωση. Λίγο λίγο, γονείς και παιδί χάνουν κάθε ευχαρίστηση να είναι μαζί. Κι έτσι, κάποιες στιγμές, αισθάνεστε ίσως την επιθυμία να πετάξετε το παιδί σας από το παράθυρο…
Πώς μπορείτε να επιβληθείτε χωρίς φωνές
Κατ’ αρχήν, αποκτήστε εμπιστοσύνη στον εαυτό σας. Πάψτε να αναρωτιέστε εάν οι υποδείξεις που κάνετε στο παιδί σας είναι σωστές. Είναι φυσικό και απαραίτητο το παιδί να μάθει κάποιους κανόνες. Εσείς σαν γονιός οφείλετε να το βοηθήσετε να τους αποδεχτεί και να τους σέβεται.
Συνειδητοποιήστε ότι είναι φυσιολογικό να επαναλαμβάνουμε σε παιδιά μικρής ηλικίας τις απαγορεύσεις και τους περιορισμούς. Η εσωτερίκευση των κανόνων δεν προκύπτει ως διά μαγείας. Πρέπει να τους υπενθυμίζουμε ξανά και ξανά, με τον ίδιο ή και με άλλους τρόπους, ανάλογα με την ηλικία και την ωριμότητα του παιδιού.
Όταν το παιδί δεν υπακούει αμέσως, αποφύγετε να το ενοχοποιείτε λέγοντάς του: “Ε, βέβαια, ούτε που έκανες αυτό που ζήτησα”. Μην του λέτε ότι είναι “κακό”, “παλιόπαιδο”, “απαίσιο” και διάφορες τέτοιες κακίες, τις οποίες αργότερα θα μετανιώσετε. Αν ανησυχείτε ότι θα καθυστερήσετε, δώστε του μία ακόμη ευκαιρία: “Θα μετρήσω ως το 3 για να κάνεις αυτό που ζήτησα. Μετά θα τιμωρηθείς. …1…2…3!” Συχνά αυτό είναι πολύ αποτελεσματικό. Αν, πάλι, υπάρχει χρόνος, προσπαθήστε, εάν είναι δυνατό, να “κάνετε μαζί” αυτό το οποίο πρέπει να κάνει και όχι να το κάνετε εσείς αντί για κείνο.
Μάθετε στο παιδί σας, όσο γίνεται νωρίτερα, πώς να αντιλαμβάνεται ότι ξεπέρασε τα όρια ή ότι πρόκειται να τα ξεπεράσει. Αποκτήστε τη συνήθεια να το κοιτάζετε κατάματα, χωρίς να αποστρέφετε το βλέμμα σας, με άλλα λόγια να το “αγριοκοιτάζετε”. Όσο πιο γρήγορα συνηθίσει το παιδί σας να αντιμετωπίζει αυτό το βλέμμα σας, τόσο νωρίτερα θα καταλάβει με την πρώτη ματιά ότι πρέπει να σταματήσει αμέσως αυτό που κάνει ή να σας υπακούσει.
Γενικά, προσπαθήστε να καταστρώσετε περισσότερες προτρεπτικές τακτικές σε σχέση με το παιδί σας. Ενθαρρύνετέ το περισσότερο και δώστε του περισσότερο χρόνο για να διακόψει τη δραστηριότητα που κάνει εκείνη τη στιγμή. Αντί να το βομβαρδίζετε με διαταγές “Ντύσου, έλα να φας, πλύνε τα χέρια σου…” τις οποίες φωνάζετε από δωμάτιο σε δωμάτιο, πλησιάστε το παιδί, κοιτάξτε το κατάματα και πείτε του με σταθερή και ήρεμη φωνή τι περιμένετε να ακολουθήσει: “Άκουσε με, σε λίγο θα φάμε. Θα ήταν καλό αν μπορούσες να αλλάξεις ρούχα, να βάλεις τη φόρμα σου και να πλύνεις τα χέρια σου. Θα με βοηθούσες πολύ και θα αισθανόμουν πολύ περήφανη για σένα. Ξέρω ότι αυτό δε σου είναι πολύ ευχάριστο, όμως είναι αναγκαίο. Βασίζομαι πάνω σου”. Μην ξεχνάτε να το συγχαίρετε και να το ευχαριστείτε μόλις διαπιστώνετε ότι οι υποδείξεις σας εισακούστηκαν, ακόμη κι αν το αποτέλεσμα δεν είναι τέλειο.
Τα αποτελέσματα αυτής της μεθόδου δεν είναι άμεσα, όμως, όσο περισσότερο φέρεστε με αυτόν τον τρόπο, τόσο λιγότερο θα χρειάζεται τελικά να φωνάζετε. Δηλώνοντας αυτό που περιμένετε από το παιδί σας, υπογραμμίζοντας την αξία του και δείχνοντάς του την περηφάνια σας που το βλέπετε να μεγαλώνει, θα το μάθετε να υπακούει χωρίς να σας εξωθεί σε φωνές. Έτσι, ούτε εσείς θα νιώθετε “φωνακλού” και “υστερική”, αλλά αντίθετα, θα αισθάνεστε ήρεμη και ικανή μητέρα.
Διαβάστε ακόμη:
Μάθετε Περισσότερα