
12 τρόποι για να σταματήσετε την υπερανάλυση
Όλοι κάνουμε υπερανάλυση σε κάποιες καταστάσεις, συνήθως όμως μπορούμε να προχωρήσουμε παρακάτω. Άλλες φορές, η υπερανάλυση μας μαστίζει με διαρκείς αρνητικές σκέψεις, μπορεί να επαναλαμβάνουμε περασμένες συζητήσεις στο μυαλό μας ή να αναλύουμε εξαντλητικά κάθε απόφαση που παίρνουμε.
Η υπερανάλυση μπορεί να μας κάνει να οραματιζόμαστε καταστροφικά αποτελέσματα. Μπορεί να σκεφτόμαστε αρνητικές λέξεις ή να απεικονίζουμε στο μυαλό μας καταστροφικές εικόνες, όπως να οδηγούμε το αυτοκίνητό μας και να βγαίνουμε από το δρόμο ή να αντιμετωπίζουμε άλλα οδυνηρά γεγονότα. Ένα πρόβλημα εισβάλλει διαρκώς στο μυαλό μας και δεν μπορούμε να ξεκολλήσουμε από αυτό.
Ξοδεύουμε τον χρόνο και την ενέργειά μας προσπαθώντας να βρούμε νόημα στις αρνητικές μας σκέψεις. Επιπλέον, αναζητάμε διαρκώς λύσεις στα προβλήματά μας, ακόμη κι όταν δεν υπάρχει πραγματική απειλή. Η υπερανάλυση μπορεί να προκαλέσει προβλήματα ψυχικής υγείας και να επηρεάσει την ευημερία μας.
Οι άνθρωποι που υπεραναλύουν φαίνεται σαν να μην μπορούν να κάνουν τίποτα για να σταματήσουν τις σκέψεις αυτές. Υπάρχουν όμως τρόποι για να ξεπεραστεί αυτό το ζήτημα. Όταν εκδιωχθούν οι αρνητικές σκέψεις, έρχεται η ενδυνάμωση και η μείωση του άγχους.
Πώς θα καταλάβετε εάν υπεραναλύετε τα πράγματα
Το να αναγνωρίσετε ότι υπεραναλύετε είναι το πρώτο βήμα για να σταματήσετε. Μερικά σημάδια υπερανάλυσης είναι:
Ψάχνετε συνεχώς για απειλές ακόμη κι όταν βρίσκεστε σε ασφαλές μέρος
Αποζητάτε να καθησυχαστείτε για να ηρεμήσετε
Υπερβολικός προγραμματισμός
Αγκίστρωση στο παρελθόν
Επαναλαμβάνετε συζητήσεις στο μυαλό σας
Εμμονή με πράγματα που δεν μπορείτε να ελέγξετε ή να αλλάξετε
Εξαντλητική ανάλυση για κάθε απόφαση που πρέπει να πάρετε
Επανάληψη λαθών του παρελθόντος
Δυσκολία στη λήψη αποφάσεων ή/ και στην ανάληψη δράσης
Σκέφτεστε πάντα το χειρότερο σενάριο
Πώς σας επηρεάζει η υπερανάλυση
Η υπερανάλυση μπορεί να φαίνεται ακίνδυνη, αλλά ενέχει πολλές επιζήμιες συνέπειες για εσάς και τη ζωή σας. Μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο με τον οποίο αλληλεπιδράτε με τον κόσμο γύρω σας και να παραμορφώσει την άποψή σας για τις εμπειρίες σας. Μπορεί να σας εμποδίσει να πάρετε απαραίτητες αποφάσεις ή να εργαστείτε για την επίτευξη των στόχων σας. Η υπερανάλυση επηρεάζει επίσης την ευτυχία και την ικανότητά σας να απολαμβάνετε την παρούσα στιγμή. Αποστραγγίζει την ενέργειά σας και επηρεάζει την ψυχική και σωματική σας υγεία.
Μερικά από τα ζητήματα που μπορεί να προκαλέσει η υπερανάλυση είναι: ανησυχία, κατάθλιψη, αδυναμία αντιμετώπισης καθημερινών στρεσογόνων καταστάσεων, θλίψη, μοναξιά, αίσθημα κενού, κούραση, ναυτία, δυσκολία στον ύπνο, αλλαγές στην όρεξη, προβλήματα συγκέντρωσης, πονοκέφαλοι, υψηλή πίεση, κακή καρδιαγγειακή υγεία.
Δοκιμάστε αυτές τις τεχνικές για να διευκολύνετε το ανήσυχο μυαλό σας να σταματήσει την υπερανάλυση:
1. Κάντε ασκήσεις ενσυνειδητότητας (mindfulness)
Το Mindfulness σας βοηθά να ζείτε στο παρόν και να έχετε επίγνωση του τι συμβαίνει στο εδώ και το τώρα. Είναι δύσκολο να υπεραναλύσει κανείς το παρελθόν αν σκέφτεται μόνο την τρέχουσα κατάστασή του. Όσο περισσότερο εξασκείτε την ενσυνειδητότητα, τόσο καλύτερα θα μπορείτε να διώχνετε τις αρνητικές σκέψεις.
2. Προσδιορίστε τις πυροδοτήσεις
Εάν γνωρίζετε τις σκέψεις που πυροδοτούν το άγχος, μπορείτε να εργαστείτε για να τις αποφύγετε. Μελέτες δείχνουν ότι ο εγκέφαλός μας παράγει χιλιάδες ιδέες καθημερινά, που περιλαμβάνουν συνειρμούς και αναμνήσεις. Με όλα αυτά τα πράγματα να μπαίνουν στο μυαλό μας, είναι εύκολο να αφεθούμε και να αναλωθούμε.
Ο εντοπισμός των σκέψεων που δεν μπορείτε να σταματήσετε μπορεί να σας βοηθήσει να σταματήσετε αμέσως να σκέφτεστε υπερβολικά. Όταν ξέρετε τι θα συμβεί, δεν θα ξοδέψετε τόση ενέργεια ή χρόνο για να αφήσετε τις σκέψεις σας να τρέξουν. Ο στόχος σας πρέπει να είναι να απελευθερώσετε τις πυροδοτήσεις και να επιστρέψετε σε ό,τι κάνατε πριν αυτές ξεσπάσουν.
3. Κάντε ένα βήμα πίσω και αξιολογήστε την κατάσταση
Αν παρατηρήσετε ότι αρχίζετε να υπεραναλύετε, κάντε ένα βήμα πίσω και αξιολογήστε την κατάσταση. Η ανταπόκρισή σας σε μια εμπειρία μπορεί να σας εγκλωβίσει σε έναν ατέρμονο κύκλο επαναλαμβανόμενων σκέψεων. Όταν επαναξιολογείτε μια κατάσταση, σκεφτείτε πώς επηρεάζει τη διάθεσή σας, αν σας κάνει να αισθάνεστε εκνευρισμό, ανησυχία ή ενοχές.
Μερικές φορές βοηθάει να σκεφτείτε πώς θα σας επηρεάσει η κατάσταση την οποία αντιμετωπίζετε αυτή τη στιγμή σε πέντε ή δέκα χρόνια από τώρα. Τα περισσότερα από τα πράγματα που αναλύετε υπερβολικά δεν επηρεάζουν τη ζωή σας μακροπρόθεσμα. Εάν το σκεφτείτε έτσι, δεν αφήνετε τα πράγματα να σας επηρεάσουν πολύ.
4. Αναλάβετε δράση
Η ανάληψη δράσης είναι το καλύτερο που μπορείτε να κάνετε όταν πιάνετε τον εαυτό σας να υπεραναλύει. Μην αφήσετε τις σκέψεις να τρέχουν χωρίς να καταστρώσετε ένα σχέδιο. Αξιοποιήστε τις αρνητικές σας σκέψεις ως οδηγούς σε καλύτερες επιλογές ζωής.
Μπορεί να βοηθήσει αν καταγράψετε ιδέες για το πώς μπορείτε να επιτύχετε τους στόχους σας. Όταν ξεκινούν οι αρνητικές σκέψεις, εστιάστε ξανά στις σκέψεις σας κρατώντας σημειώσεις. Μπορεί να κάνει τη διαφορά και να αλλάξει τη ζωή σας προς το καλύτερο.
5. Αναγνωρίστε πότε έχετε πέσει στην παγίδα των αρνητικών σκέψεων
Όταν υπεραναλύουμε, μερικές φορές είναι δύσκολο να συνειδητοποιήσουμε ότι το κάνουμε. Εάν αναγνωρίσουμε τα μοτίβα που κυριαρχούν στις σκέψεις μας, μπορούμε να ξεκολλήσουμε από αυτά προτού παρασυρθούμε πολύ μακριά. Υπενθυμίστε στον εαυτό σας ότι ο βρόχος αρνητικών σκέψεων δεν θα σας βοηθήσει σε τίποτε απολύτως.
6. Διακρίνετε τι μπορείτε και τι δεν μπορείτε να ελέγξετε
Πολλές φορές, η υπερανάλυση αφορά πράγματα τα οποία δεν μπορούμε να ελέγξουμε. Οδηγεί σε ατέρμονες σκέψεις όπου νιώθουμε πως δεν έχουμε επιλογή και ότι μια θετική αλλαγή δεν είναι εφικτή. Ενώ δεν μπορείτε να ελέγξετε τις σκέψεις που σας έρχονται στο μυαλό, μπορείτε να ελέγξετε τον τρόπο με τον οποίο ανταποκρίνεστε σε αυτές. Μπορείτε να επιλέξετε να τις αφήσετε να φύγουν παρά να τις ακολουθήσετε. Εάν επιλέξετε να αγνοήσετε τις σκέψεις και να επιστρέψετε σε αυτό που κάνετε, η αρνητικότητα θα φύγει τελικά. Μπορεί να σας ενοχλήσει για λίγο, αλλά μπορείτε να αποφασίσετε να συνεχίσετε να τις αγνοείτε μέχρι να μην σας ενοχλούν πια. Μπορεί να μην μπορείτε να ελέγξετε κάθε κατάσταση ή σκέψη, αλλά μπορείτε να ελέγξετε με τι θα ασχοληθείτε.
7. Συνεισφέρετε κάτι καλό
Το να κάνουμε κάτι καλό για τους άλλους μπορεί να μας αναζωογονήσει. Θα αποσπάσει την προσοχή μας από τις αρνητικές σκέψεις για λίγο καθώς επικεντρωνόμαστε στο να βοηθήσουμε κάποιον άλλο. Το να κάνουμε κάτι ευγενικό για κάποιον άλλο ενισχύει την αυτοπεποίθηση και την ευτυχία μας. Επίσης, επιτρέπει να αισθανθούμε ενδυναμωμένοι, συμβάλλοντας στο να κρατηθεί μακριά η αρνητικότητα.
8. Προκαλέστε τις αρνητικές σας σκέψεις
Οι αρνητικές σκέψεις μπορεί να μετατραπούν σε υπερβολικές υποθέσεις. Όταν συμβεί αυτό, προκαλέστε τις. Δεν χρειάζεται να ενδίδουμε σε κάθε σκέψη που περνάει από το μυαλό μας. Προκαλέστε τις εξετάζοντας ποιες αποδείξεις έχετε ότι οι σκέψεις σας αντικατοπτρίζουν την πραγματικότητα. Στη συνέχεια, σκεφτείτε ποια στοιχεία έχετε που αποδεικνύουν ότι οι σκέψεις σας δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα αλλά είναι αυθαίρετες ερμηνείες και υποθέσεις. Οι πιθανότητες είναι ότι θα έχετε περισσότερα στοιχεία που να συγκλίνουν σε αυτό.
9. Αποσπάστε την προσοχή σας
Κάθε φορά που αρχίζετε να υπεραναλύετε κάτι που δεν μπορείτε να ελέγξετε, προσπαθήστε να βρείτε έναν περισπασμό. Κάντε κάτι που σας αρέσει και θα κρατήσει το μυαλό σας απασχολημένο. Μπορείτε επίσης να αφιερώσετε χρόνο για να μάθετε μια νέα δεξιότητα ή να βρείτε ένα νέο χόμπι. Αν και δεν είναι πάντα εύκολο να ασχοληθείτε με κάτι άλλο τη στιγμή που υπεραναλύετε, θα διαπιστώσετε ότι αυτό μειώνει δραστικά τις αρνητικές σκέψεις σας.
10. Εστίαση στην επίλυση προβλημάτων
Η υπερανάλυση δεν σας είναι χρήσιμη, αλλά η εύρεση λύσεων στα προβλήματά σας είναι. Δημιουργήστε ένα πλάνο εάν οι σκέψεις σας σχετίζονται με κάτι που μπορείτε να αποτρέψετε ή να διορθώσετε. Ακόμα καλύτερα, φτιάξτε μερικά πλάνα για την περίπτωση που κάποιο δεν πετύχει.
Η εστίαση στην επίλυση προβλημάτων σάς επιτρέπει να αφιερώνετε την ενέργειά σας σε κάτι χρήσιμο αντί να αφήνετε τις σκέψεις σας να σας παγιδεύουν σε έναν φαύλο κύκλο. Εάν δεν μπορείτε να κάνετε τίποτα για το πρόβλημα που απασχολεί τη σκέψη σας, καταστρώστε ένα σχέδιο για το πώς θα διαχειριστείτε τα συναισθήματά σας. Μπορείτε πάντα να ελέγξετε τη στάση σας απέναντι στα πράγματα και μερικές φορές αυτό είναι το μόνο σχέδιο που χρειάζεστε.
11. Εξασκηθείτε στις βαθιές αναπνοές
Η άσκηση με βαθιές αναπνοές μπορεί να σας βοηθήσει να επαναπροσδιορίσετε τις σκέψεις σας και να σας φέρει στο εδώ και τώρα. Βρείτε ένα άνετο μέρος για να καθίσετε και να χαλαρώσετε ενώ εισπνέετε από τη μύτη και εκπνέετε από το στόμα. Δώστε προσοχή στον τρόπο με τον οποίο κινούνται το στήθος και το στομάχι σας καθώς αναπνέετε. Κάντε αυτή την άσκηση αρκετές φορές μέσα την ημέρα για τουλάχιστον πέντε λεπτά και θα νιώσετε πολύ καλύτερα. Θα σας βοηθήσει αν το κάνετε κάθε φορά που το μυαλό σας αρχίζει να τρέχει προς την υπερανάλυση.
12. Θυμηθείτε τις επιτυχίες σας
Όταν υπεραναλύουμε, είναι εύκολο να κολλήσουμε με το τι πάει στραβά στη ζωή μας. Αντί να ενδώσετε σε τέτοιες σκέψεις, θυμηθείτε όλα όσα έχετε καταφέρει. Βγάλτε ένα σημειωματάριο και σημειώστε μερικά πράγματα που έχετε καταφέρει. Γράψε μία λίστα με πράγματα που καταφέρατε γενικά στη ζωή σας και μία για πράγματα που έγιναν τις περασμένες δύο εβδομάδες. Αυτά τα επιτεύγματα δεν χρειάζεται να είναι μεγάλα. Μπορούν να περιλαμβάνουν πράγματα όπως η τακτοποίηση του σπιτιού ή η τήρηση του οικιακού σας προϋπολογισμού σας. Ο στόχος είναι να σας βοηθήσει να δείτε ότι τα πράγματα πάνε καλά, ακόμα κι όταν το μυαλό σας προσπαθεί να σας πείσει για το αντίθετο.
Εάν είστε επιρρεπείς στην υπερανάλυση και είστε έτοιμοι να κάνετε μια αλλαγή, οι παραπάνω τρόποι μπορούν να σας βοηθήσουν. Εφαρμόστε έναν ή δύο στην αρχή και μετά δοκιμάστε περισσότερους καθώς εξοικειώνεστε όλο και περισσότερο. Θα εκπλαγείτε ευχάριστα από το πόσο πολύ θα βελτιώσουν την καθημερινότητα και γενικά τη ζωή σας.
Σχετικά Άρθρα
Αντίσταση στη θεραπεία: γιατί συμβαίνει;
Γιατί οι άνθρωποι προβάλλουν αντίσταση στο να ξεκινήσουν ψυχοθεραπεία; Είναι...
Κανόνες της οικογένειας: πώς τους βάζουμε;
Κάποιες οικογένειες έχουν μια ξεκάθαρη εικόνα σχετικά με τους κανόνες που θα...